1. Bài tập vận dụng

Câu 1: Gạch chân dưới động từ trong các từ in nghiêng ở cặp câu dưới đây:

Đáp án:

Từ suy nghĩ thứ nhất là động từ

Còn suy nghĩ trong câu thứ 2 là danh từ

Đáp án đúng

Cô ấy đang suy nghĩ.

Những suy nghĩ của cô ấy rất sâu sắc.

Đáp án 

- Từ đồng âm đậu:

(Ruồi) đậu: đậu là động từ

(mâm xôi) đậu: đậu là danh từ

- Từ đồng âm bò

(Kiến) bò: bò là động từ

(đĩa thịt) bò: bò là danh từ

Đáp án đúng:

Ruồi đậu mâm xôi đậu. Kiến bò đĩa thịt bò.

Đáp án:

Anh nhìn trăng và nghĩ tới ngày mai ….

Mươi mười lăm năm nữa thôi, các em sẽ thấy cũng dưới ánh trăng này, dòng thác nước đổ xuống làm chạy máy phát điện; ở giữa biển rộng, cờ đỏ sao vàng phấp phới bay trên những con tàu lớn.

Các động từ có trong đoạn văn là: nhìn, nghĩ, thấy, đổ (đổ xuống), bay

Đáp án:

Thần Đi-ô-ni-dốt mỉm cườiưng thuận.

Vua Mi-đát thửbẻ một cành sồi, cành đó liền biến thành vàng. Vua ngắt một quả táo, quả táo cũng thành vàng nốt. Tưởng không có ai trên đời sung sướng hơn thế nữa!

Các động từ trong đoạn văn đó là: mỉm cười, ưng thuận, thử, bẻ, biến thành, ngắt, thành, tưởng, sung sướng

Đáp án 

Yết Kiêu đến kinh đô Thăng Long yết kiến vua Trần Nhân Tông

Nhà vua: - Trẫm cho nhà ngươi nhận lấy một loại binh khí.

Yết Kiêu: - Thần chỉ xin một chiếc dùi sắt.

Nhà vua: - Để làm gì?

Yết Kiêu: - Để dùi thủng chiến thuyền của giặc vì thần có thểlặn hàng giờ dưới nước.

Các động từ tìm được trong đoạn văn là: đến, yết kiến, cho, nhận lấy, xin, làm, dùi thủng, có thể, lặn

Câu 6: Con điền từ còn thiếu vào chỗ trống để hoàn thành định nghĩa về động từ?

sự vật            hoạt động

Động từ là những từ chỉ________, trạng thái của_________

Câu 7: Động từ là gì?

A. Động từ là những chỉ sự vật (người, khái niệm, hiện tượng, khái niệm hoặc đơn vị).

B. Động từ là những từ chỉ tình cảm, trạng thái, tính chất của sự vật.

C. Động từ là những từ chỉ hoạt động, trạng thái của sự vật.

D. Động từ là những từ chỉ hoạt động, trạng thái của con người.

Câu 8: Dưới đây là hoạt động mà một bạn gái thường làm ở nhà, con hãy bấm vào các động từ chỉ hoạt động ấy:

Đánh răng, rửa mặt, quét nhà, nhặt rau, tưới cây, nấu cơm, làm bài tập, xem ti vi, đọc truyện

Câu 9: Dưới đây là hoạt động mà một bạn gái thường làm ở trường, con hãy bấm chọn vào những động từ chỉ hoạt động ấy:

Chào cờ, nghe giảng, lau bảng, phát biểu ý kiến, đọc sách, học bài, làm bài tập, chăm sóc bồn hoa

Câu 10: Con hãy tìm các động từ có trong đoạn văn sau:

Rồi đột nhiên, con Dế cụ húc toang vỏ đất mỏng , từ cái ngách bí mật vọt ra. Con Dế ngang bướng nhảy rúc vào đám cỏ. Ong xanh đã đuổi tới nơi. Ong xanh thò cái đuôi dài xanh lè xuống dưới mình Dế, nhắm trúng cổ họng dế mà chích một phát. Con Dế đầu gục, râu cụp, đôi càng oải xuống. Bấy giờ, Ong mới buông Dế ra, rũ bụi, vuốt râu và thở.

B. Tới trường, dắt tay, lên nương, tới lớp.

A. Buồn, nhớ.

B. Chạy, nở, đi, nhảy.

C. Tắm gội.

A. Động từ chỉ trạng thái tồn tại.

– Động từ chỉ hoạt động: nói năng, thì thầm, trò chuyện.

– Động từ chỉ trạng thái: yêu thương, băn khoăn, hồi hộp, phấn khởi.

“Đây con sông như dòng sữa mẹ

Nước về xanh ruộng lúa, vườn cây

Và ấm áp như lòng người mẹ

Chở tình thương trang trải đêm ngày.”

(Trích “Vàm Cỏ Đông” – Hoài Vũ)

“Đó là một buổi chiều mùa hạ có mây trắng xô đẩy nhau trên cao. Nền trời xanh vời vợi. Con chim sơn ca cất tiếng hót tự do, tha thiết đến nỗi khiến người ta phải ao ước giá mà mình có một đôi cánh. Trải khắp cánh đồng là nắng chiều vàng dịu và thơm hơi đất, là gió đưa thoang thoảng hương lúa ngậm đồng và hương sen” (“Chiều trên quê hương” – Đỗ Chu)

a. Chỉ hoạt động của mắt: nhìn, liếc, khóc.

b. Chỉ hoạt động của chân: đi, chạy, bước.

c. Chỉ tâm trạng, cảm xúc của con người: nhớ, yêu, buồn.

Câu 21: Các từ gạch chân trong từng câu dưới đây  bổ sung ý nghĩa gì cho ĐT đứng trước nó:

a) Tuy rét vẫn kéo dài nhưng mùa xuân đã đến.

b) Những cành cây đang trổ lá, lại sắp buông toả những tán hoa.

Đáp án

- vẫn: bổ sung ý nghĩa tiếp diễn.

- đã: bổ sung ý nghĩa thời gian (quá khứ)

- đang: bổ sung ý nghĩa thời gian (hiện tại)

- sắp: bổ sung ý nghĩa thời gian (tương lai).

Câu 22: Xác định từ loại của các từ trong các thành ngữ:

- Đi ngược về xuôi.

- Nhìn xa trông rộng.

- Nước chảy bèo trôi.

Đáp án

- DT:  nước, bèo.

- ĐT: đi , về, nhìn, trông.

- TT: ngược, xuôi, xa, rộng.

Câu 23: Chọn động từ trong khung điền vào ô trống:

a. Rừng núi còn chìm đắm trong màn đêm. Bỗng một con gà trống (1)_ cánh phành phạch và cất tiếng (2)_ lanh lảnh ở đầu bản. Mấy con gà rừng trên núi cũng thức dậy (3)_ te te. Trên mấy cây cao cạnh nhà, ve đua nhau (4)_ ra rả. Ngoài suối, tiếng chim cuốc (5)_ vào đều đều... Bản làng đã thức giấc.

(Theo Hoàng Hữu Bội)

b. Buổi trưa, nương rẫy im vắng. Mặt trời đứng thẳng trên đỉnh đầu. Không một con chim (1)_, không một con thú (2)_. Đàn khướu làm tổ trong bụi nứa vừa (3)_ véo von, giờ đã im bặt. Buổi trưa dần qua. Trời bớt oi ả. Gió rừng lại nổi. Bẩy khướu nhảy lách tách trên cành (4)_ sâu. Tiếng lá (5)_ trong gió.

(Theo Vũ Hùng)

Trả lời:

a. (1) vỗ, (2) gáy, (3) gáy, (4) kêu, (5) vọng

b. (1) hót, (2) kêu, (3) hót, (4) tìm, (5) xào xạc

Câu 24: Nhìn tranh, tìm động từ phù hợp với hoạt động được thể hiện trong tranh

Trả lời:

- Tranh 1: leo núi

- Tranh 2: cắm trại

- Tranh 3: câu cá

- Tranh 4: bay, bắt sâu

- Tranh 5: lặn

Câu 25: Nhìn tranh, tìm động từ phù hợp với hoạt động được thể hiện trong tranh

Trả lời:

- Tranh 1: leo núi

- Tranh 2: cắm trại

- Tranh 3: câu cá

- Tranh 4: bay, bắt sâu

- Tranh 5: lặn

Câu 26: Ghi lại các động từ chỉ hoạt động di chuyển được tìm ở bài tập và đặt câu với các từ đó.

Trả lời:

- Cuối tuần này, cả nhà Hoa sẽ đi leo núi.

- Thứ bảy tuần sau lớp em tổ chức đi cắm trại

- Bố Mạnh là người rất thích câu cá.

- Bức ảnh này chụp được chú chim bồ câu đang bắt sâu.

- Để có được những kiến thức về biển rõ ràng và cụ thể, rất nhiều các thợ lặn đã ngày đêm mài công lặn xuống tận đáy biển.

Câu 27: Gạch dưới các từ chỉ hoạt động trong đoạn văn.

Thầy giáo mới của lớp tôi đọc một bài toán vui. Bài toán không khó lắm, nhưng phải biết mẹo mới giải được. Tôi thích nhất toán vui. Tôi liền dơ tay lên và được phép nói ngay. Thầy Minh lắng nghe tôi trình bày cách giải rồi gật đầu khen:

- Tốt, phương pháp giải rất thông minh!

Cá lớp quay đầu nhìn tôi, làm tôi đỏ mặt lên vì sung sướng.

Trả lời:

Thầy giáo mới của lớp tôi đọc một bài toán vui. Bài toán không khó lắm, nhưng phải biết mẹo mới giải được. Tôi thích nhất toán vui. Tôi liền dơ tay lên và được phép nói ngay. Thầy Minh lắng nghe tôi trình bày cách giải rồi gật đầu khen:

- Tốt, phương pháp giải rất thông minh!

Cá lớp quay đầu nhìn tôi, làm tôi đỏ mặt lên vì sung sướng.

Câu 28: Tìm động từ trong các đoạn thơ, đoạn văn dưới đây:

a. Ông trời

Mặc áo giáp đen

Ra trận

Muôn nghìn cây mía

Múa gươm

Kiến

Hành quân

Đầy đường

Lá khô

Gió cuốn

Bụi bay

Cuồn cuộn

Cỏ gà rung tai

Nghe

Bụi tre

Tần ngần

Gỡ tóc

Hàng bưởi

Đu đưa

Bế lũ con

Đầu tròn

Trọc lốc

Chớp

Rạch ngang trời

Khô khốc

Sấm 

Ghé xuống sân

Khanh khách 

Cười 

Trần Đăng Khoa

b. Mùa xuân về, những cành cây khẳng khiu bắt đầu nhú lộc biếc. Nắng ban mai tỏa khắp mặt đất, đánh thức mọi vật. Hai bên đường, những khóm hoa dại đua nhau nở. 

Thanh Sơn

Lời giải:

Động từ trong các đoạn văn, đoạn thơ trên:

a. Mặc, ra trận, múa gươm, hành quân, cuốn, bay, rung, nghe, gỡ, đu đưa, bế, rạch, cười, ghé.

b. Về, nhú, tỏa, đánh thức, nở

Câu 29: Tìm 2 – 3 động từ thể hiện tình cảm, cảm xúc của em:

Sau một tiết học vui

Khi nhận được lời khen

Khi được nghe một bài hát hoặc câu chuyện hay

Lời giải:

Sau một tiết học vui: cười đùa, yêu thích, phấn khích

Khi nhận được lời khen: vui vẻ, yêu đời

Khi được nghe một bài hát hoặc câu chuyện hay: thích thú, lắng nghe, chăm chú

2. Bài tập tự luyện

Bài 1: Cho các động từ sau: hết, thành, phải, thua, có, hóa, biến thành, bằng, không

a) Hãy xếp các động từ trên vào các nhóm sau:

Động từ chỉ trạng thái tồn tại (hoặc không tồn tại)

Động từ chỉ trạng thái biến hóa

Động từ chỉ trạng thái tiếp thu

Động từ chỉ trạng thái so sánh

b) Hãy đặt câu với các động từ thuộc nhóm Động từ chỉ trạng thái tồn tại (hoặc không tồn tại ở câu a.

Bài 2. Cho đoạn văn sau:

Thỉnh thoảng, muốn thử sự lợi hại của những chiếc vuốt, tôi co cẳng lên, đạp phanh phách vào các ngọn cỏ. Những ngọn cỏ gãy rạp, y như có nhát dao vừa lia qua. Đôi cánh tôi, trước kia ngắn hủn hoẳn bây giờ thành cái áo dài kín xuống tận chấm đuôi. Mỗi khi tôi vũ lên, đã nghe tiếng phành phạch giòn giã. Lúc tôi đi bách bộ thì cả người tôi rung rinh một màu nâu bóng mỡ soi gương được và rất ưa nhìn.

Em hãy tìm các động từ, tính từ, danh từ có trong đoạn văn trên rồi điền vào bảng sau:

Bài 3. Cho đoạn văn sau:

Nơi đây cất lên những tiếng chim ríu rít. Chúng từ các nơi trên miền Trường Sơn bay về. Chim đại bàng chân vàng mỏ đỏ đang chao lượn, bóng che rợp mặt đất. Mỗi lần đại bàng vỗ cánh lại phát ra những tiếng vi vu vi vút từ trên nền trời xanh thẳm, giống như có hàng trăm chiếc đàn đang cùng hoà âm. Bầy thiên nga trắng muốt chen nhau bơi lội…

(trích Chim rừng Tây Nguyên)

a. Tìm những danh từ, động từ, tính từ có trong đoạn văn trên.

b. Phân loại các danh từ tìm được thành hai nhóm: danh từ chung, danh từ riêng.

c. Đặt câu ghép với một trong các tính từ đã tìm được.

Bài 4. Cho đoạn thơ sau:

Mặt trời rúc bụi tre
Buổi chiều về nghe mát
Bò ra sông uống nước
Thấy bóng mình, ngỡ ai
Bò chào: - “Kìa anh bạn!
Lại gặp anh ở đây!”

(trích Chú bò tìm bạn)

a. Em hãy tìm các danh từ có trong khổ thơ trên. Đặt câu có chủ ngữ là một trong các danh từ vừa tìm được.

b. Em hãy tìm các động từ có trong khổ thơ trên. Đặt câu có vị ngữ chính là một trong các động từ vừa tìm được.

Bài 5. Cho các từ sau:

ghi chép, nhảy múa, bay lượn, đánh răng, giặt giũ

1. Các từ trên thuộc nhóm từ loại nào? Tìm thêm ba từ thuộc từ loại đó.

2. Chọn một từ trong các từ cho sẵn rồi đặt câu với một cặp quan hệ từ.

3. Phân tích cấu tạo câu vừa đặt

Bài 6. Đọc đoạn văn sau và trả lời câu hỏi:

Gió nồm vừa thổi, dượng Hương nhổ sào. Cánh buồm nhỏ căng phồng. Thuyền rẽ sóng lướt bon bon như đang nhớ núi rừng phải lướt cho nhanh để về cho kịp.

Tìm các danh từ, động từ, tính từ có trong đoạn văn trên.

Bài 7. Trong những từ sau, từ nào là động từ: học hành, viết bài, ghi chép, học tập, tập viết, suy nghĩ, bài tập.

Bài 8. Viết tiếp vào chỗ trống để hoàn thành câu, yêu cầu có sử dụng ít nhất 1 động từ

1. Vì trời mưa to nên ……………………………………………………………………………

2. Nếu hôm qua không thức khuya đọc truyện thì ……………………………….

3. Do mùa đông năm nay đến sớm nên …………………………………………………

Bài 9. Tìm ba động từ chỉ hoạt động của học sinh trong giờ thể dục. Chọn một trong các từ vừa tìm được rồi đặt câu.

Bài 10: Tìm danh từ, động từ trong các câu sau:

Trên nương, mỗi người một việc, người lớn thì đánh trâu ra cày. Các cụ già nhặt cỏ, đốt lá. Mấy chú bé đi tìm chỗ ven suối để bắc bếp thổi cơm. Các bà mẹ cúi lom khom tra ngô.

Bài 11: Viết đoạn văn (5 - 7 câu) kể về những việc em làm vào một buổi trong ngày. Gạch dưới các động từ em đã dùng.