Tailieumoi.vn xin giới thiệu đến các quý thầy cô, các em học sinh đang trong quá trình ôn tập tài liệu Phân biệt vận tốc và tốc độ, tài liệu bao gồm có định nghĩa, công thức tính và các dạng bài tập, giúp các em học sinh có thêm tài liệu tham khảo trong quá trình ôn tập, củng cố kiến thức và chuẩn bị cho kì thi môn Vật lí sắp tới. Chúc các em học sinh ôn tập thật hiệu quả và đạt được kết quả như mong đợi. 

Phân biệt vận tốc và tốc độ

1. Vận tốc là gì?

Vận tốc đề cập đến tốc độ thay đổi vị trí của một cơ thể đối với cường độ cũng như hướng. Để mở rộng, không giống như tốc độ, vận tốc cũng xem xét hướng cùng với độ lớn.

Đây là lý do tại sao nó là một đại lượng vectơ.

Đơn vị cơ sở SI của vận tốc là mét/giây. Để nó là một vectơ, một hướng cũng cần được chỉ định.

Chẳng hạn, nếu nói '10 m/s', nó sẽ đề cập đến tốc độ, trong khi '10 m/s về phía bắc' sẽ biểu thị một vectơ.

Vận tốc lý tưởng có hai thành phần phụ, vận tốc trung bình và mối quan hệ với gia tốc. Vận tốc pháp tuyến còn được gọi là vận tốc tức thời để phân biệt với vận tốc trung bình.

Tuy nhiên, vận tốc trung bình đề cập đến vận tốc không đổi, khi được tìm ra, sẽ mang lại kết quả tương tự chuyển vị và chu kì cùng chiều.

Khi không có sự thay đổi về độ lớn hoặc hướng của một vectơ, nó được gọi là một vectơ không đổi. Tuy nhiên, khi cường độ hoặc hướng hoặc cả hai đều thay đổi, chúng được cho là đang tăng tốc.

Vận tốc có thể được tính bằng chuyển vị chia cho khoảng thời gian.

2. Tốc độ là gì?

Tốc độ đề cập đến khoảng cách được bao phủ bởi một cơ thể trong thời gian đơn vị. Nói cách khác, nó miêu tả mối quan hệ giữa quãng đường đã đi và thời gian để đi hết quãng đường đó.

Nó có thể được đo bằng một số đơn vị, chẳng hạn như kilômét hoặc mét đối với khoảng cách và trên giây hoặc trên giờ đối với thời gian.

Tốc độ là một đại lượng vô hướng kể từ khi nó chỉ bao gồm độ lớn, và do đó, nó chỉ được biểu diễn dưới dạng số. Và vì nó là một đại lượng vô hướng nên tốc độ không bao giờ âm.

Đơn vị SI của tốc độ là mét/giây. Tuy nhiên, chúng ta thường sử dụng đơn vị km/h để tính tốc độ của một vật thể.

Một thành phần phụ của tốc độ có thể là tốc độ trung bình. Tốc độ trung bình về cơ bản là khoảng cách di chuyển của một cơ thể chia cho thời gian cần thiết để đi hết quãng đường đó.

 Công thức tính vận tốc là quãng đường đi được chia cho thời gian đi hết quãng đường đó. Vận tốc tỉ lệ thuận với quãng đường và tỉ lệ nghịch với khoảng thời gian.

Nói cách khác, tốc độ tăng khi khoảng cách tăng và khoảng thời gian không đổi. Và nếu khoảng thời gian tăng lên trong khi khoảng cách không đổi, điều đó có nghĩa là tốc độ đã giảm xuống.

3. Tốc độ và vận tốc

Tốc độ là một đại lượng vô hướng. Đó là tốc độ chuyển động của một vật dọc theo một đường đi. Ngay cả khi một đối tượng thay đổi hướng, tốc độ sẽ vẫn không đổi. Trong khi vận tốc là một đại lượng vectơ. Tốc độ và hướng chuyển động của một đối tượng. Khi hướng của vật thể thay đổi, thì vận tốc của nó cũng vậy.

Điều này có nghĩa là vận tốc là một khái niệm rộng hơn bao gồm cả hai khía cạnh, độ lớn và hướng. Vì tốc độ chỉ xét độ lớn nên nó được gọi là đại lượng vô hướng, còn vận tốc được gọi là vector lượng vì bao gồm cả độ lớn và hướng.

4. Bảng so sánh

5. Sự khác biệt chính giữa vận tộc và tốc độ 

1. Sự khác biệt đáng kể nhất là tốc độ là kết quả của khoảng cách và thời gian, chỉ bao gồm độ lớn trong khi vận tốc là kết quả của sự dịch chuyển và thời gian, bao gồm cả độ lớn và hướng.
2. Do sự khác biệt lớn này, một sự khác biệt đáng kể khác phát sinh, nói rằng do chỉ bao gồm độ lớn của tốc độ, nên nó là một đại lượng vô hướng và vì vận tốc bao gồm cả tốc độ và hướng, nên nó được cho là một đại lượng vectơ.
3. Hơn nữa, chính vì những lý do này, chúng ta có thể tự tin nói rằng tốc độ không bao giờ âm, trong khi vận tốc có thể có hại.
4. Hơn nữa, những khác biệt này cũng cho thấy rằng tốc độ chỉ biểu thị sự nhanh chóng của một vật thể. Ngược lại, vận tốc biểu thị mức độ nhanh chóng cùng với vị trí hoặc hướng của nó.
5. Như đã đề cập trước đó, tốc độ được tính bằng khoảng cách chia cho khoảng thời gian và vận tốc được tính bằng độ dịch chuyển chia cho khoảng thời gian. Thuật ngữ khoảng cách chỉ biểu thị độ lớn, trong khi độ dịch chuyển biểu thị cả độ lớn và hướng.

Tóm lại chúng ta cần nhớ các ý chính sau:

1. Tốc độ là một đại lượng vô hướng biểu thị tốc độ chuyển động hoặc quãng đường đi được trên một đơn vị thời gian mà không tính đến hướng.
2. Vận tốc là một đại lượng vectơ xem xét cả độ lớn (tốc độ) và hướng chuyển động.
3. Tính tốc độ chỉ cần khoảng cách và thời gian, trong khi vận tốc liên quan đến việc xem xét sự thay đổi vị trí và hướng chuyển động.

Vì tốc độ chỉ xét độ lớn nên nó được gọi là đại lượng vô hướng, còn vận tốc được gọi là vector lượng vì bao gồm cả độ lớn và hướng.