Với tóm tắt lý thuyết Hóa học lớp 11 Bài 15: Dẫn xuất halogen sách Cánh diều hay, chi tiết cùng với bài tập trắc nghiệm chọn lọc có đáp án giúp học sinh nắm vững kiến thức trọng tâm, ôn luyện để học tốt môn Hóa học 11.

Lý thuyết Hóa học lớp 11 Bài 15: Dẫn xuất halogen

A. Lý thuyết Dẫn xuất halogen

I. Khái niệm, đồng phân và danh pháp

1. Khái niệm

- Khi thay thế nguyên tử hydrogen của phân tử hydrocarbon bằng nguyên tử halogen được dẫn xuất halogen của hydrocarbon.

2. Đồng phân

- Đồng phân mạch carbon và đồng phân vị trí nhóm chức.

3. Danh pháp

- Tên thay thế của dẫn xuất halogen được gọi như sau:

Số chỉ vị trí nhóm thế-tên nhóm thế+tên mạch chính

- Một số dẫn xuất halogen được gọi theo tên thông thường.

II. Tính chất vật lý

- Chất có phân tử khối nhỏ (CH₃F, CH₃Cl, CH₃Br) ở thể khí, các chất có phân tử khối lớn hơn thường ở thể lỏng.

- Hầu như không tan trong nước.

III. Tính chất hóa học

1. Phản ứng thế nguyên tử halogen bằng nhóm –OH

- Phản ứng này còn được gọi là phản ứng thủy phân dẫn xuất halogen.

2. Phản ứng tách hydrogen halide

- Quy tắc Zaitsev: trong phản ứng tách HX ra khỏi dẫn xuất halogen, nguyên tử X ưu tiên tách ra cùng với nguyên tử H ở nguyên C bên cạnh có bậc cao hơn, tạo ra sản phẩm chính.

IV. Ứng dụng của dẫn xuất halogen

Dẫn xuất halogen có nhiều ứng dụng trong đời sống, công nghiệp hóa chất và y học.

- Có thể được sử dụng làm dung môi.

- Một số dẫn xuất halogen được sử dụng để tổng hợp polymer.

- Được sử dụng để tổng hợp alcohol, ether,…

Sơ đồ tư duy Dẫn xuất halogen

B. Trắc nghiệm Dẫn xuất halogen

Câu 1. Tên gốc – chức của dẫn xuất halogen có công thức cấu tạo C₂H₅Cl là

A. methyl chloride.                                         

B. phenyl chloride.

C. ethyl chloride.                                            

D. propyl chloride.

Câu 2. Cho các dẫn xuất halogen mạch không nhánh sau: (1) CH₃Cl; (2) C₂H₅Cl; (3) C₃H₇Cl; (4) C₄H₉Cl. Thứ tự tăng dần của nhiệt độ sôi là

A. (1) < (2) < (3) < (4).                                    

B. (1) < (4) < (2) < (3).

C. (4) < (3) < (2) < (1).                                    

D. (4) < (2) < (1) < (3).

Câu 3. Cho phản ứng hóa học sau:

CH₃CH₂Cl + KOH $\stackrel{C_2{H}_{5}OH,t^o}{\to }$ CH₂ = CH₂ + KCl + H₂O

Phản ứng trên thuộc loại phản ứng nào sau đây?

A. Phản ứng thế.                                              

B. Phản ứng cộng.

C. Phản ứng tách.                                            

D. Phản ứng oxi hóa – khử.

Câu 4. Đun sôi hỗn hợp propyl bromide, potassium hydroxide và ethanol thu được sản phẩm hữu cơ là

A. propyne.                  

B. propan-2-ol.             

C. propane.                   

D. propene.

Câu 5. Bậc của dẫn xuất halogen là bậc của nguyên tử carbon liên kết với nguyên tử halogen. Bậc của dẫn xuất halogen nào sau đây không phù hợp?

A. Dẫn xuất halogen bậc I.                               

B. Dẫn xuất halogen bậc II.

C. Dẫn xuất halogen bậc III.                            

D. Dẫn xuất halogen bậc IV.

Câu 11. Công thức cấu tạo nào sau đây ứng với tên gọi không đúng?

A. CH₃Cl: chloromethane.                                                                 

B. ClCH₂Br: chlorobromomethane.

C. CH₃CH₂I: iodethane.                                  

D. CH₃CH(F)CH₃: 2-fluoropropane.

Câu 12. Nhiệt độ sôi của các dẫn xuất halogen được sắp xếp theo thứ tự: CH₃F < CH₃Cl < CH₃Br < CH₃I. Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến sự tăng dần nhiệt độ sôi từ CH₃F đến CH₃I là do

A. sự phân cực của liên kết carbon - halogen giảm dần từ CH₃F đến CH₃I.

B. độ âm điện của các halogen trong dẫn xuất giảm dần từ F đến I.

C. tương tác van der Waals tăng dần từ CH₃F đến CH₃I.

D. độ dài liên kết carbon - halogen tăng dần từ CH₃F đến CH₃I.

Câu 13. Nhận xét nào sau đây không đúng?

A. Dẫn xuất halogen có nhiệt độ sôi và nhiệt độ nóng chảy cao hơn hydrocarbon có phân tử khối tương đương.

B. Thủy phân ethyl bromide trong môi trường kiềm thu được ethyl alcohol.

C. Phản ứng tách HCl của 2-chloropropane chỉ thu được 1 alkene duy nhất.

D. CFC là hợp chất chứa các nguyên tố carbon, flourine, chlorine và hydrogen.

Câu 14. Sản phẩm chính theo quy tắc Zaitsev của phản ứng tách HCl ra khỏi phân tử 2-chloro-3-methyl butane là

A. 2-methylbut-2-ene.                                     

B. 3-methylbut-2-ene.

C. 3-methylbut-3-ene.                                     

D. 2-methylbut-3-ene.

Câu 15. Sản phẩm chính của phản ứng nào sau đây không đúng?

A. CH₃CH(Cl)CH₃ + NaOH → CH₃CH(OH)CH₃ + NaCl

B. CH₃CH₂Cl + KOH → CH₂ = CH₂ + KCl + H₂O

C. CH₃Br + KOH → CH₃OH + KBr

D. CH₃CH₂CH(Br)CH₃ + KOH $\stackrel{C_2{H}_{5}OH,t^o}{\to }$ CH₃CH = CHCH₃ + KBr + H₂O

Xem thêm các bài tóm tắt Hóa học lớp 11 Cánh Diều hay, chi tiết khác: 

Lý thuyết Bài 15: Dẫn xuất halogen

Lý thuyết Bài 16: Alcohol

Lý thuyết Bài 17: Phenol