Tailieumoi.vn xin giới thiệu đến các quý thầy cô Giáo án Sinh học 12 Bài 12: Di truyền liên kết với giới tính và di truyền ngoài nhân mới nhất. Hi vọng tài liệu này sẽ giúp thầy cô dễ dàng biên soạn chi tiết giáo án sinh học 12. Chúng tôi rất mong sẽ được thầy/cô đón nhận và đóng góp những ý kiến quý báu của mình.

Mời quý thầy cô cùng tham khảo và tải về chi tiết tài liệu dưới đây.

Bài giảng Sinh học 12 Bài 12: Di truyền liên kết với giới tính và di truyền ngoài nhân

                        BÀI 12 DI TRUYỀN LIÊN KẾT VỚI GIỚI TÍNH VÀ DI TRUYỀN NGOÀI NHÂN
I.Mục tiêu :
1. Mục tiêu chung:
- Nêu được các đặc điểm di truyền của các gen nằm trên NST giới tính( X và
Y)
- Giải thích được nguyên nhân dẫn đến sự khác biệt về cách thức di truyền của
các gen nằm trên NST thường với gen nằm trên NST giới tính.
- Nêu được 1 số ứng dụng của sự di truyền liên kết với giới tính.
- Nêu được đặc điểm di truyền của gen ngoài nhân và cách thức nhận biết 1 gen
nằm ở trong nhân hay ngoài nhân.
2. Kĩ năng:
- Rèn luyện kĩ năng suy luận lôgic và khả năng vận dụng kiến thức toán học.
3.Thái độ:
- Biết vận dụng qui luật giải thích các hiện tượng trong tự
nhiên và vậ dụng vào sản xuất nông nghiệp.
4. Xác định nội dung trọng tâm của bài
Di truyền của gen trên X và di truyền theo dòng mẹ.
5. Định hướng phát triển năng lực:
- Năng lực chung:
Phát triển được năng lực tự học, giải quyết vấn đề, tư duy sáng tạo, quản lý, giao
tiếp, hợp tác, sử dụng ngôn ngữ, sử dụng công nghệ thông tin và truyền thông đồng
thời phát triển năng lực tính toán.
- Năng lực chuyên biệt:

II. CHUẨN BỊ :
1. Chuẩn bị của GV:
- tranh ảnh hoặc màn hình chiếu.
Chuẩn bị của HS:
chuẩn bị bài theo Phân công của Gv
3. Bảng tham chiếu các mức yêu cầu cần đạt của câu hỏi, bài tập, kiểm tra, đánh
giá

III/ TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP
A. KHỞI ĐỘNG
HOẠT ĐỘNG 1. Tình huống xuất phát
1. Mục tiêu: Giúp học sinh nhận biết được nội dung kiến thức cần đạt được ở
chuyên đề này
2. Phương pháp/ kĩ thật dạy học: Vấn đáp tái hiện, đối thoại, phân tích.
3. Hình thức tổ chức hoạt động; Hoạt động cá nhân
4. Phương tiện dạy học: Sơ đồ liệt kê
5. Sản phẩm: Học sinh nắm lại các kiến thức cơ bản nhất về các quy luật di truyền
đã học ở sinh học lớp 9

B. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
HOẠT ĐỘNG 2 : Trang bị cho học sinh toàn bộ kiến thức cần đạt của chuyên
đề
1. Mục tiêu: Giúp học sinh nắm vững toàn bộ kiến thức của chuyên đề
2. Phương pháp/ kĩ thật dạy học: Động não, hoạt động nhóm, hoạt động cá nhân...
3. Hình thức tổ chức hoạt động; Giáo viên và học sinh tái hiện lại kiến thức cũ và
mở rộng tìm tòi kiến thức mới
4. Phương tiện dạy học: Phiếu học tập, sơ đồ, bảng biểu, tranh ảnh...
5. Sản phẩm: Học sinh được trang bị kiến thức cụ thể về các quy luật di truyền

Kiến thức ghi nhớ :
I. Di truyền liên kết với giới tính
NST giới tính
- Là NST chứa các gen quy định giới tính.
- Có thể gồm 2 tương đồng( ví dụ XX) hoặc không tương đồng ( ví dụ XY).
- Trên cặp NST giới tính không tương đồng vẫn có những đoạn tương đồng ( giống
nhau giữa 2 NST ) và những đoạn không tương đồng (chứa các gen khác nhau đặc
trưng cho NST đó)
Một số cơ chế tế bào học xác định giới tính bằng NST:
+ Dạng XX và XY
- ♀ XX, ♂ XY: Người, lớp thú, ruồi giấm...- ♂ XX, ♀ XY: Chim, ếch, bò sát, bướm
1 số cá...
+ Dạng XX và XO:
- ♀ XX, ♂ XO: Bọ xít, châu chấu, nhện, rệp...- ♂ XX, ♀ XY: Bọ nhậy
- Đặc điểm di truyền của gen nằm trên NST X
- Có hiện tượng di truyền chéo : Từ mẹ cho con trai.Vì người con trai bao giờ cũng
nhận NST giới tính Y từ bố và NST giới tính X từ mẹ qua các giao tử. Bệnh của con
trai do mẹ truyền cho.
- Đặc điểm di truyền của gen nằm trên NST Y
- Trong di truyền người con trai sẽ nhận giao tử chứa NST giới tính Y từ bố do vậy
chỉ có 1 gen lặn cũng được biểu hiện ra kiểu hình.
- Có hiện tượng di truyền thẳng : Từ bố cho con trai.
- Cơ sở tế bào học: Do sự phân li và tổ hợp của cặp NST giới tính dẫn đến sự phân
li và tổ hợp của các gen nằm trên NST giới tính.
Ý nghĩa của sự di truyền liên kết với giới tính
- Phát hiện sớm giới tính của vật nuôi nhằm đem lại hiệu quả kinh tế cao trong chăn
nuôi.
Đặc điểm dt ngoài nhân
- Lai thuận nghịch cho kết quả khác nhau.
- Các gen nằm trong tế bào chất (trong ty thể hoặc lục lạp) đều di truyền theo dòng
mẹ.
- Trong di truyền qua tế bào chất, vai trò chủ yếu thuộc về tế bào chất của tế bào sinh
dục cái.
- Các tính trạng di truyền qua TBC ko tuân theo các định luật chặt chẽ như sự di
truyền qua nhân (TL KH...)
C. LUYỆN TẬP
HOẠT ĐỘNG 3. Giúp học sinh hệ thống lại kiến thức đã học của chuyên đề
(1) Mục tiêu: Củng cố lại kiến thức của chuyên đề
2) Phương pháp/Kĩ thuật dạy học: Hoạt động nhóm
(3) Hình thức tổ chức hoạt động: HS giải bài tập trắc nghiệm
(4) Phương tiện dạy học: Bài tập chuẩn bị trước trên giấy A4
(5) Sản phẩm: Hoàn thành các bài tập trắc nghiệm

D/ VẬN DỤNG, TÌM TÒI, MỞ RỘNG
HOẠT ĐỘNG 4. Nâng cao kiến thức chuyên đề
(1) Mục tiêu: hình thành ý thức và năng lực vận dụng những điều đã học về các
quy luật di truyền vào trong cuộc sống.
(2) Phương pháp/Kĩ thuật dạy học: Giải quyết vấn đề/ hoạt động cá nhân
(3) Hình thức tổ chức hoạt động: Hoạt động cá nhân.
(4) Phương tiện dạy học: Kiến thức đã học, tài liệu tham khảo khác, mạng
internet...
(5) Sản phẩm: Trả lời các câu hỏi.

E/ HƯỚNG DẪN HỌC Ở NHÀ
Học sinh nắm kĩ các kiến thức cơ bản nhất về các quy luật di truyền đã học và
chuẩn bị kiến thức cho chuyên đề tiếp theo
Câu hỏi và bài tập :
Câu 1: Bệnh máu khó đông do gen lặn a trên NST X qui định (không alen trên Y),
genA qui định máu đông bình thường. Trong 1 gia đình, bố mẹ binh thường sinh
con trai đầu lòng bị bệnh. Xác suất bị bệnh của đứa con trai thứ 2 là:
A. 50% B. 25% C. 12,5% D. 6,25%.
Câu 2: Ở người bệnh mù màu (đỏ -lục) do gen lặn m trên X qui định (ko alen trên
Y). Gen M qui định phân biệt màu rõ, NST Y không mang gen tương ứng. Trong 1
gia đình, bố mẹ đều phân biệt màu rõ sinh cô con gái dị hợp về gen này, kiểu gen
bố mẹ là:
A. XMXM x XMY. B. XMXM x XmY. C. XMXm x XmY. D.
XMXmx XMY.
Câu 3: ( dữ liệu câu trên) Một người phụ nữ bình thường (em trai bị mù màu) lấy
một người chồng bình thường. Nếu cặp vợ chồng này sinh ra được 1 người con trai
thì xác suất để người con trai đó bệnh mù màu là bao nhiêu ?
A. 0,125 B. 0,25. C. 0,5. D.
0,75.
Câu 4: ( dữ liệu câu trên) Một người phụ nữ bình thường (em trai bị mù màu) lấy
một người chồng bình thường. Nếu cặp vợ chồng này sinh ra được 1 người con trai
thì xác suất để người con trai đó bệnh mù màu là bao nhiêu ?
A. 0,125 B. 0,25. C. 0,5. D.
0,75.
Câu 5: Bệnh máu khó đông ở người do gen lặn a trên NST Xqui định (ko alen trên
Y). Một người phụ nữ không bị bệnh nhưng có gen máu khó đông lấy chồng bị
bệnh này. Xác suất họ đẻ con gái đầu lòng bị bệnh máu khó đông là bao nhiêu?
A. 12,5% B. 25%. C. 50%. D. 100%.
Câu 6: Cho biết chứng bệnh bạch tạng do gen lặn trên NST thường qui định. Bố
mẹ có kiểu gen dị hợp tử thì xác suất snh con ra mắc bệnh chiếm tỉ lệ bao nhiêu?
A. 0% B. 25%. C. 50%. D. 75%.
Câu 7: Ở gà, gen quy định màu sắc lông nằm trên vùng không tương đồng của
nhiễm sắc thể giới tính X có hai alen, alen A quy định lông vằn trội hoàn toàn
so với alen a quy định lông không vằn. Gen quy định chiều cao chân nằm trên
nhiễm sắc thể thường có 2 alen, alen B quy định chân cao trội hoàn toàn so với
alen b quy định chân thấp. Cho gà trống lông vằn, chân thấp thuần chủng giao
phối với gà mái lông không vằn, chân cao thuần chủng thu được F1. Cho F1
giao phối với nhau để tạo ra F2. Dự đoán nào sau đây về kiểu hình ở F2 là đúng?
A. Tỉ lệ gà trống lông vằn, chân thấp bằng tỉ lệ gà mái lông không vằn, chân cao.
B. Tỉ lệ gà trống lông vằn, chân thấp bằng tỉ lệ gà mái lông vằn, chân cao.
C. Tất cả gà lông không vằn, chân cao đều là gà trống.
D. Tỉ lệ gà mái lông vằn, chân thấp bằng tỉ lệ gà mái lông không vằn, chân thấp.
Câu 8: Khi nói về nhiễm sắc thể giới tính ở người, phát biểu nào sau đây là đúng?
A. Trên vùng không tương đồng của nhiễm sắc thể giới tính X và Y đều không mang
gen.
B. Trên vùng tương đồng của nhiễm sắc thể giới tính X và Y, gen tồn tại thành từng
cặp alen.
C. Trên vùng không tương đồng của nhiễm sắc thể giới tính X và Y, các gen tồn tại
thành từng cặp.
Trên vùng tương đồng của nhiễm sắc thể giới tính, gen nằm trên nhiễm sắc thể X
không có alen tương ứng trên nhiễm sắc thể Y
Câu 9: Phát biểu nào sau đây về nhiễm sắc thể giới tính là đúng?
A. Nhiễm sắc thể giới tính chỉ tồn tại trong tế bào sinh dục, không tồn tại trong tế bào
xôma.
B. Ở tất cả các loài động vật, nhiễm sắc thể giới tính chỉ gồm một cặp tương đồng,
giống nhau giữa giới đực và giới cái.
C. Ở tất cả các loài động vật, cá thể cái có cặp nhiễm sắc thể giới tính XX, cá thể đực
có cặp nhiễm sắcthể giới tính XY.
D. Trên nhiễm sắc thể giới tính, ngoài các gen quy định tính đực, cái còn có các gen
quy định các tính trạng thường.
Câu 10: Khi nghiên cứu nhiễm sắc thể ở người, ta thấy những người có nhiễm
sắc thể giới tính là XY, XXY hoặc XXXY đều là nam, còn những người có nhiễm
sắc thể giới tính là XX, XO hoặc XXX đều là nữ. Có thể rút ra kết luận
A. sự có mặt của nhiễm sắc thể giới tính X quyết định giới tính nữ.
B. sự biểu hiện giới tính chỉ phụ thuộc vào số lượng nhiễm sắc thể giới tính X.
C. nhiễm sắc thể Y không mang gen quy định tính trạng giới tính.
D. gen quy định giới tính nam nằm trên nhiễm sắc thể Y.
Câu 11: Trong trường hợp một gen quy định một tính trạng, nếu kết quả lai thuận
và lai nghịch khác nhau ở hai giới, tính trạng lặn xuất hiện ở giới dị giao tử (XY)
nhiều hơn ở giới đồng giao tử (XX) thì tính trạng này được quy định bởi gen
A. nằm ngoài nhiễm sắc thể (ngoài nhân). B. trên nhiễm sắc thể giới tính X,
không có alen tương ứng trên Y.
B. trên nhiễm sắc thể giới tính Y, không có alen tương ứng trên X. D.
trên nhiễm sắc thể thường.
Câu 12: Ở người, bệnh máu khó đông và bệnh mù màu đỏ - xanh lục do hai gen lặn
(a, b) nằm trên nhiễm sắc thể X, không có alen tương ứng trên Y quy định. Một phụ
nữ bị bệnh mù màu đỏ - xanh lục và không bị bệnh máu khó đông lấy chồng bị bệnh
máu khó đông và không bị bệnh mù màu đỏ - xanh lục. Phát biểu nào sau đây là đúng
về những đứa con của cặp vợ chồng trên?
A. Tất cả con trai của họ đều mắc bệnh mù màu đỏ - xanh lục.
B. Tất cả con trai của họ đều mắc bệnh máu khó đông.
C. Tất cả con gái của họ đều mắc bệnh mù màu đỏ - xanh lục.
D. Tất cả con gái của họ đều mắc bệnh máu khó đông.
Câu 13: Người vợ có bố bị mù màu, mẹ không mang gen bệnh. Người chồng có bố
bình thường và mẹ không mang gen bệnh. Con của họ sinh ra sẽ như thế nào?
A. Tất cả con trai, con gái không bị bệnh
B. Tất cả con gái đều ko bị bênh, tất cả con trai đều bị bệnh.
C. ½ con gái mù màu.; ½ con gái ko mù màu; ½ con tri mù màu; ½ con trai
không mù màu.
D. Tất cả con gái không mù màu; ½ con trai mù màu; ½ con trai bình thường.
Câu 14: Người vợ có bố mẹ bị mù màu. Người chồng có bố mù màu và mẹ không
mang gen bệnh. Con của họ sinh ra sẽ như thế nào?
A. Tất cả con trai, con gái không bị bệnh
B. Tất cả con gái đều ko bị bênh, tất cả con trai đều bị bệnh.
C. ½ con gái mù màu.; ½ con gái ko mù màu; ½ con tri mù màu; ½ con trai
không mù màu.
D. Tất cả con trai không mù màu; ½ con gái mù màu; ½ con gái bình thường.
Câu 15: Ở ruồi giấm, alen A quy định mắt đỏ trội hoàn toàn so với alen a quy
định mắt trắng. Trong trường hợp không xảy ra đột biến, phép lai nào sau đây
cho đời con có kiểu hình phân li theo tỉ lệ 2 ruồi cái mắt đỏ : 1 ruồi đực mắt đỏ :
1 ruồi đực mắt trắng?
A. XAXA × XaY. B. XAXa × XaY. C. XAXa ×
XAY. D. XaXa × XAY.