Với giải sách bài tập Hoá học 10 Bài 4: Ôn tập chương 1 sách Kết nối tri thức hay, chi tiết giúp học sinh dễ dàng xem và so sánh lời giải từ đó biết cách làm bài tập trong SBT Hoá học 10. Mời các bạn đón xem:

Giải SBT Hoá học lớp 10 Bài 4: Ôn tập chương 1

Nhận biết

Giải SBT Hoá học 10 trang 10

Bài 4.1 trang 10 SBT Hóa học 10: Số proton, neutron và electron của ${}_{24}{}^{52}C{r}^{3+}$ lần lượt là

A. 24, 28, 24

B. 24, 28, 21

C. 24, 30, 21

D. 24, 28, 27

Lời giải:

Đáp án đúng là: B

Số hiệu nguyên tử Z = số proton = 24 = số electron (của Cr nguyên tử).

Số neutron = Số khối – số proton = 52 – 24 = 28.

Cr nhường 3 electron tạo thành Cr³⁺ ⇒ Số electron (của Cr³⁺) = 24 – 3 = 21

Bài 4.2 trang 10 SBT Hóa học 10: Tổng số hạt neutron, proton, electron trong ion ${}_{17}{}^{35}C{l}^{-}$ là

A. 52

B. 35

C. 53

D. 51

Lời giải:

Số hiệu nguyên tử Z = số proton = 17 = số electron (của Cl nguyên tử)

Số neutron = Số khối – số proton = 35 – 17 = 18.

Cl nhận 1 electron tạo thành Cl- ⇒ Số electron (của ion Cl-) = 17 + 1 = 18

Bài 4.3 trang 10 SBT Hóa học 10: Nguyên tử của nguyên tố M có số hiệu nguyên tử bằng 20. Cấu hình electron của ion M²⁺ là

A. 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶

B. 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶4s¹

C. 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶3d¹

D. 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶4s²

Lời giải:

Đáp án đúng là: A

Cấu hình electron của M (Z = 20) là: 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶4s²

Nguyên tử M nhường 2 electron lớp ngoài cùng để tạo thành ion M²⁺

⇒Cấu hình electron của ion M²⁺ là1s²2s²2p⁶3s²3p⁶

Bài 4.4 trang 10 SBT Hóa học 10: Anion X^2- có cấu hình electron là 1s²2s²2p⁶. Cấu hình electron của X là

A. 1s²2s²

B. 1s²2s²2p⁶3s²

C. 1s²2s²2p⁴

D. 1s²2s²2p⁵3s¹

Lời giải:

Đáp án đúng là: C

Nguyên tử X nhận 2 electron để tạo thành anion X^2-

⇒Cấu hình electron của X là 1s²2s²2p⁴

Bài 4.5 trang 10 SBT Hóa học 10: Ion O^2- không có cùng số electron với nguyên tử hoặc ion nào sau đây?

A. Ne

B. F^-

C. Cl^-

D. Mg²⁺

Lời giải:

Đáp án đúng là: C

- Nguyên tử O (Z = 8) có cấu hình electron là: 1s²2s²2p⁴

Nguyên tử O nhận 2 electron để tạo thành ion O^2-

⇒ Cấu hình electron của ion O^2- là: 1s²2s²2p⁶

- Nguyên tử F (Z = 9) có cấu hình electron là: 1s²2s²2p⁵

Nguyên tử F nhận 1 electron để tạo thành ion F^-

⇒ Cấu hình electron của ion F^- là: 1s²2s²2p⁶

- Nguyên tử Cl (Z = 17) có cấu hình electron là: 1s²2s²2p⁶3s²3p⁵

Nguyên tử Cl nhận 1 electron để tạo thành ion Cl^-

⇒ Cấu hình electron của ion Cl^- là: 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶

- Nguyên tử Mg (Z = 12) có cấu hình electron là: 1s²2s²2p⁶3s²

Nguyên tử Mg nhường đi 2 electron lớp ngoài cùng để tạo thành ion Mg²⁺

⇒ Cấu hình electron của ion Mg²⁺ là: 1s²2s²2p⁶

- Cấu hình electron của Ne (Z = 10) là: 1s²2s²2p⁶

Vậy ion O^2- không có cùng số electron với ion Cl^-

Giải SBT Hoá học 10 trang 11

Bài 4.6 trang 11 SBT Hóa học 10: Anion X^2- có cấu hình electron lớp ngoài cùng là 3s²3p⁶. Tổng số electron ở lớp vỏ của X^2- là

A. 18

B. 16

C. 9

D. 20

Lời giải:

Đáp án đúng là: A

Cấu hình electrond đầy đủ của X^2-là 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶

⇒Tổng số electron ở lớp vỏ của X^2- là 18.

Thông hiểu

Bài 4.7 trang 11 SBT Hóa học 10: Nguyên tử của nguyên tố M có cấu hình electron là 1s²2s²2p⁴. Số electron độc thân của M là

A. 3

B. 2

C. 1

D. 0

Lời giải:

Đáp án đúng là: B

Cấu hình electron lớp ngoài cùng biểu diễn trên AO là:

⇒ Có 2 electron độc thân.

Bài 4.8 trang 11 SBT Hóa học 10: Nguyên tố Q có số hiệu nguyên tử bằng 14. Electron cuối cùng của nguyên tử nguyên tố Q điền vào lớp, phân lớp nào sau đây?

A. K, s

B. L, p

C. M, p

D. N, d

Lời giải:

Đáp án đúng là: C

Số hiệu nguyên tử = số electron = 14

⇒ Cấu hình electron là: 1s²2s²2p⁶3s²3p²

⇒ Electron cuối cùng điền vào lớp M (n = 3), phân lớp p

Bài 4.9 trang 11 SBT Hóa học 10: Nguyên tử của nguyên tố Y có 14 electron ở lớp thứ ba. Thứ tự các lớp và phân lớp electron theo chiều tăng của năng lượng là: 1s2s2p3s3p4s3d ...

Cấu hình electron của nguyên tử Y là

A. 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶4s²3d⁶

B. 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶3d⁶4s²

C. 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶3d⁸

D. 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶3d⁶

Lời giải:

Đáp án đúng là: B

Các electron được điền vào các lớp và phân lớp theo mức năng lượng như sau:

1s²2s²2p⁶3s²3p⁶4s²3d⁶

Sắp xếp lại: 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶3d⁶4s²

Bài 4.10 trang 11 SBT Hóa học 10: Nguyên tử của nguyên tố X có cấu hình electron đã xây dựng đến phân lớp 3d². Tổng số electron của nguyên tử nguyên tố X là

A. 18

B. 20

C. 22

D. 24

Lời giải:

Đáp án đúng là: C

Electron được điền vào các lớp và phân lớp theo mức năng lượng như sau:

1s²2s²2p⁶3s²3p⁶4s²3d²

Sắp xếp lại: 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶3d²4s²

⇒Tổng số electron của nguyên tử nguyên tố X là 22

Bài 4.11 trang 11 SBT Hóa học 10: Ion nào sau đây không có cấu hình electron của khí hiếm?

A. Na⁺

B. Al³⁺

C. Cl^-

D. Fe²⁺

Lời giải:

Đáp án đúng là: D

Cấu hình electron nguyên tử	Cấu hình electron ion tương ứng
Na (Z = 11): 1s22s22p63s1	Na+: 1s22s22p6
Al (Z = 13): 1s22s22p63s23p1	Al3+: 1s22s22p6
Cl (Z = 17): 1s22s22p63s23p5	Cl-: 1s22s22p63s23p6
Fe (Z = 26): 1s22s22p63s23p63d64s2	Fe2+: 1s22s22p63s23p63d6

Vậy ion Fe²⁺ không có cấu hình giống khí hiếm (8 electron lớp ngoài cùng)

Vận dụng

Bài 4.12 trang 11 SBT Hóa học 10: Nguyên tử của nguyên tố X có electron cuối cùng điền vào phân lớp 3p¹. Nguyên tử của nguyên tố Y có electron cuối cùng điền vào phân lớp 3p³. Số proton của X và Y lần lượt là

A. 13 và 15

B. 12 và 14

C. 13 và 14

D. 12 và 15

Lời giải:

Đáp án đúng là: A

Cấu hình electron của X là: 1s²2s²2p⁶3s²3p¹

⇒ Số electron của X = số proton = 13

Cấu hình electron của Y là: 1s²2s²2p⁶3s²3p³

⇒ Số electron của Y = số proton = 15

Bài 4.13 trang 11 SBT Hóa học 10: Cho các nguyên tố có điện tích hạt nhân như sau: Z = 7, Z = 14 và Zn = 21. Biểu diễn cấu hình electron của nguyên tử theo ô orbital. Tại sao lại phân bố như vậy?

Lời giải:

Z = 7:

Z = 14:

Giải thích: Cấu hình electron được viết tuân theo nguyên lí vững bền, nguyên lí Pauli và phần 2p³, 3p² tuân theo quy tắc Hund.

+) Z = 21 (1s²2s²2p⁶3s²3p⁶3d¹4s²): nguyên tử có 3 electron hóa trị, dễ nhường electron, là kim loại.

Giải thích: Cấu hình electron cho biết thứ tự mức năng lượng các electron giữa các phân lớp. Năng lượng của các electron trong mỗi phân lớp tăng dần từ trái sang phải.

Bài 4.14 trang 11 SBT Hóa học 10: Cho các nguyên tố có điện tích hạt nhân như sau: Z = 9, Z = 16, Z = 18, Z = 20 và Z = 29.

Các nguyên tố trên là kim loại, hay phi kim hay khí hiếm?

Lời giải:

Cấu hình electron nguyên tử của các nguyên tố

Z = 9 (1s²2s²2p⁵) ⇒ lớp ngoài cùng có 7e ⇒ phi kim.

Z = 16 ([Ne]3s²2p⁴) ⇒ lớp ngoài cùng có 6e ⇒ phi kim.

Z = 18 (1s²2s²2p⁶3s²3p⁶) ⇒ lớp ngoài cùng có 8e ⇒ khí hiếm.

Z = 20 ([Ar]4s²) ⇒ lớp ngoài cùng có 2e ⇒ kim loại.

Z = 29 ([Ar]3d¹⁰4s¹) ⇒ lớp ngoài cùng có 1e ⇒ kim loại.

Giải SBT Hoá học 10 trang 12

Bài 4.15 trang 12 SBT Hóa học 10: Tổng số hạt cơ bản của nguyên tử X là 13. Cấu hình electron của nguyên tử X là

A. 1s²2s²2p³

B. 1s²2s²2p²

C. 1s²2s²2p¹

D. 1s²2s²

Lời giải:

Đáp án đúng là: D

Với các nguyên tử bền ta có: 1 ≤ $\frac{N}{Z}$ ≤ 1,52 (1)

Theo bài ra có:

2Z + N = 13 ⇒ N = 13 – 2Z, thay vào (1) ta có:

$1\le \frac{13-2Z}{Z}\le 1,52$

⇔ Z ≤ 13 – 2Z ≤ 1,52Z

⇔ 3,69 ≤ Z ≤ 4,33

Chọn Z = 4 ⇒ N = 5

⇒Cấu hình electron của nguyên tử X là1s²2s²

Bài 4.16 trang 12 SBT Hóa học 10: Cho nguyên tử R có tổng số hạt cơ bản là 46, số hạt mang điện nhiều hơn số hạt không mang điện là 14. Cấu hình electron nguyên tử của R là

A. [Ne]3s²2p³

B. [Ne]3s²2p⁵

C. [Ar]3d¹4s²

D. [Ar]4s²

Lời giải:

Đáp án đúng là: A

Tổng số hạt cơ bản là 46 nên ta có: p + e + n = 46 hay 2p + n = 46 (1)

Hạt mang điện là p và e; hạt không mang điện là n nên ta có:

p + e – n = 14 hay 2p – n = 14 (2)

Từ (1) và (2) ⇒ p = e = 15, n = 16

Cấu hình electron nguyên tử của R là: [Ne]3s²2p³

Bài 4.17 trang 12 SBT Hóa học 10: Nguyên tố X được sử dụng rộng rãi trong đời sống: đúc tiền, làm đồ trang sức, làm răng giả, ... Muối iodine của X được sử dụng nhằm tụ mây tạo ra mưa nhân tạo. Tổng số hạt cơ bản trong nguyên tử nguyên tố X là 155, số hạt mang điện nhiều hơn số hạt không mang điện là 33 hạt. Xác định nguyên tố X.

Lời giải:

Tổng các hạt cơ bản của X: p + e + n = 155 hay 2p + n = 155 (1)

Hạt mang điện là p + e và hạt không mang điện là n nên ta có:

2p – n = 33 (2)

Giải hệ (1) và (2) ta được: p = 47; n = 61

⇒ Nguyên tố X có Z = số p = 47.

Số khối bằng p + n = 47 + 61 = 108

⇒ X là silver ( $A_{47}^{108}g$)

Bài 4.18 trang 12 SBT Hóa học 10: Nguyên tử nguyên tố X có tổng số hạt cơ bản là 82. Số hạt mang điện nhiều hơn số hạt không mang điện là 22.

a) Viết kí hiệu nguyên tử của nguyên tố X.

b) Xác định số lượng các hạt cơ bản trong ion X²⁺ và viết cấu hình electron của ion đó.

Lời giải:

a) Tổng các hạt cơ bản của X: p + e + n = 82 hay 2p + n = 82 (1)

Hạt mang điện là p + e và hạt không mang điện là n nên ta có:

2p – n = 22 (2)

Giải hệ (1) và (2) ta được: p = 26; n = 30

⇒ Nguyên tố X có Z = số p = 26.

Số khối bằng p + n = 26 + 30 = 56

⇒ X là iron ($F_{26}^{56}e$ )

b) Nguyên tử Fe nhường 2 electron để tạo thành ion Fe²⁺

Cấu hình electron của Fe: 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶3d⁶4s².

Cấu hình electron của ion Fe²⁺ là: 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶3d⁶

Bài 4.19 trang 12 SBT Hóa học 10: Trong tự nhiên, hợp chất X tồn tại ở dạng quặng có công thức ABY₂. X được khai thác và sử dụng nhiều trong luyện kim hoặc sản xuất acid. Trong phân tử X, nguyên tử của hai nguyên tố A và B đều có phân lớp ngoài cùng là 4s, các ion A²⁺, B²⁺ có số electron ngoài cùng lần lượt là 17 và 14. Tổng số proton trong X là 87.

a) Viết cấu hình electron nguyên tử của A và B.

b) Xác định X.

Lời giải:

a) Cấu hình electron của A và B có dạng:

[Ne]3s²3p⁶3d^x4s^y (0 ≤ x ≤ 10; 1 ≤ y ≤ 2)

- Nếu y = 1 thì cấu hình của A²⁺ là: [Ne]3s²3p⁶3d^x-1

Khi đó có: 2 + 6 + x – 1 = 17 ⇒ x = 10

Cấu hình electron của A là: [Ar]3d¹⁰4s¹

⇒ A là ₂₉Cu

- Nếu y = 2 thì cấu hình của A²⁺ là: [Ne]3s²3p⁶3d^x

Khi đó có: 2 + 6 + x = 17 ⇒ x = 9

Cấu hình electron của A là: [Ar]3d⁹4s² (không bền vững)

Xét tương tự với B:

- Nếu y = 1 thì cấu hình electron của B là [Ar]3d⁷4s¹ (không hợp lí)

- Nếu y = 2 thì cấu hình electron của B là [Ar]3d⁶4s¹ . B là ₂₆Fe

b) Tổng số proton trong X là 87.

⇒ p_A + p_B + 2p_Y = 87

⇔ 29 + 26 + 2.p_Y = 87

⇔ p_Y = 16

⇒ Y là ₁₆S

Vậy quặng X có công thức là: CuFeS₂

Bài giảng Hóa học 10 Bài 4: Ôn tập chương 1 - Kết nối tri thức

Xem thêm các bài giải SBT Hoá học lớp 10 Kết nối tri thức hay, chi tiết khác:

Bài 3: Cấu trúc lớp vỏ electron nguyên tử

Bài 4: Ôn tập chương 1

Bài 5: Cấu tạo của bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học

Bài 6: Xu hướng biến đổi một số tính chất của nguyên tử các nguyên tố trong một nhóm

Bài 7: Xu hướng biến đổi thành phần và một số tính chất của hợp chất trong một chu kì

Lý thuyết Hóa học 10 Chương 1: Cấu tạo nguyên tử

1. Thành phần của nguyên tử

a) Các hạt cấu tạo nên nguyên tử

Thành phần cấu tạo của nguyên tử gồm:

- Hạt nhân: ở tâm của nguyên tử, chứa các proton mang điện tích dương và các neutron không mang điện (trừ trường hợp ${}_1{}^{1}H$).

- Vỏ nguyên tử: chứa các electron mang điện tích âm, chuyển động rất nhanh xung quanh hạt nhân.

Khối lượng, điện tích của các loại hạt cấu tạo nên nguyên tử:

Chú ý: Trong nguyên tử, số proton bằng số electron. Nguyên tử trung hòa về điện.

b) Kích thước và khối lượng nguyên tử

Hạt nhân nguyên tử có kích thước vô cùng nhỏ so với nguyên tử

Khối lượng nguyên tử tập trung ở hạt nhân (do khối lượng của electron rất nhỏ so với khối lượng của proton và neutron).

2. Nguyên tố hóa học

a) Số khối

Tổng số proton và tổng số neutron (kí hiệu là N) trong hạt nhân của một nguyên tử được gọi là số khối (hay số nucleon), kí hiệu là A.

A = Z + N

b) Kí hiệu nguyên tử

Khi viết kí hiệu nguyên tử, đặt hai chỉ số đặc trưng ở bên trái kí hiệu nguyên tố, trong đó số hiệu nguyên tử Z ở phía dưới và số khối A ở phía trên.

c) Đồng vị

∗ Khái niệm

Đồng vị là những nguyên tử có cùng số đơn vị điện tích hạt nhân (cùng số proton) nhưng có số neutron khác nhau.

∗ Nguyên tử khối trung bình

Nguyên tử khối của một nguyên tố là nguyên tử khối trung bình (kí hiệu $\overline{A}$) của hỗn hợp các đồng vị của nguyên tố đó.

Biểu thức tổng quát tính nguyên tử khối trung bình ($\overline{A}$):

$\overline{A}=\frac{(X.a)+(Y.b)+\mathrm{...}}{100}$

Trong đó, $\overline{A}$ là nguyên tử khối trung bình; X và Y, … lần lượt là nguyên tử khối của các đồng vị X và Y, …; a và b, … lần lượt là % số nguyên tử của các đồng vị X và Y, …

3. Cấu trúc lớp vỏ electron nguyên tử

a) Hình dạng orbital nguyên tử

Các orbital s có dạng hình cầu và orbital p có dạng hình số 8 nổi.

b) Lớp và phân lớp electron

Chú ý:

Các electron thuộc cùng một lớp có mức năng lượng gần bằng nhau.

Các electron trên cùng một phân lớp có mức năng lượng bằng nhau.

Trong lớp electron thứ n có n² AO (n ≤ 4).

4. Cấu hình electron của nguyên tử

Cấu hình electron của nguyên tử biểu diễn sự phân bố electron trên các phân lớp thuộc các lớp khác nhau.

Nguyên lí vững bền: Các electron trong nguyên tử ở trạng thái cơ bản lần lượt chiếm các orbital có mức năng lượng từ thấp đến cao: 1s 2s 2p 3s 3p 4s …

Quy tắc Hund (Hun): Trong cùng một phân lớp, các electron sẽ phân bố trên các orbital sao cho số electron độc thân là tối đa và các electron này có chiều tự quay giống nhau.

a) Viết cấu hình electron của nguyên tử

Bước 1: Xác định số electron trong nguyên tử.

Bước 2: Viết thứ tự các lớp và phân lớp electron theo chiều tăng của năng lượng: 1s 2s 2p 3s 3p 4s …

Bước 3: Điền các electron vào các phân lớp theo nguyên lí vững bền cho đến electron cuối cùng.

b) Đặc điểm của lớp electron ngoài cùng

Dựa vào đặc điểm về cấu hình electron lớp ngoài cùng để dự đoán tính chất hóa học cơ bản của nguyên tố:

Đặc điểm của lớp electron ngoài cùng
Số electron	1, 2, 3	4	5, 6, 7	8
Loại nguyên tố	Kim loại	Kim loại hoặc phi kim	Phi kim	Khí hiếm (trừ He)