Tailieumoi.vn xin giới thiệu đến các quý thầy cô Giáo án Sinh học 9 Bài 29: Bệnh và tật di truyền ở người mới nhất - CV5555. Hi vọng tài liệu này sẽ giúp thầy cô dễ dàng biên soạn chi tiết giáo án sinh học 9. Chúng tôi rất mong sẽ được thầy/cô đón nhận và đóng góp những ý kiến quý báu của mình.
Mời quý thầy cô cùng tham khảo và tải về chi tiết tài liệu dưới đây.
Bài 29: BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
I. MỤC TIÊU:
1. Kiến thức:
- Phân biệt được bệnh và tật di truyền.
- Nhận biết được bệnh Down và bệnh Turner qua các đặc điểm hình thái của
bệnh nhân.
- Hiểu được các đăc điểm di truyền của các bệnh: Bạch tạng; câm điếc bẩm sinh
và tật 6 ngón tay.
- Xác định được nguyên nhân của các bệnh, tật di truyền biết đề xuất biện pháp
hạn chế sự phát sinh của các bệnh tật này.
2. Năng lực
Phát triển các năng lực chung và năng lực chuyên biệt
| N¨ng lùc chung | N¨ng lùc chuyªn biÖt |
| - Năng lực phát hiện vấn đề - Năng lực giao tiếp - Năng lực hợp tác - Năng lực tự học - N¨ng lùc sö dông CNTT vµ TT |
- Năng lực kiến thức sinh học - Năng lực thực nghiệm - Năng lực nghiên cứu khoa học |
3. Về phẩm chất
Giúp học sinh rèn luyện bản thân phát triển các phẩm chất tốt đẹp: yêu
nước, nhân ái, chăm chỉ, trung thực, trách nhiệm.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Giáo viên:
- Giáo án, SGK, Tranh vẽ như SGK, tiêu bản mẫu vật, tranh ảnh.
2. Học sinh
- Vở ghi, SGK, Nêu và giải quyết vấn đề kết hợp hình vẽ và làm việc với SGK.
III. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY:
1. Ổn định lớp (1p):
2. Kiểm tra bài cũ (6p):
1/ Nghiên cứu phả hệ là gì ? Cho VD ? (6đ)
2/ Phương pháp nghiên cứu phả hệ nhằm mục đích gì?(4đ)
* Đáp án.
1/ - Nghiên cứu phả hệ là ghi chép lại các tính trạng qua các thế hệ. (2đ)
- Ví dụ: HS tự lấy được ví dụ (4đ)
2/ - Phương pháp nghiên cứu phả hệ là phương pháp theo dõi sự di truyền của 1 tính
trạng nhất đinh trên những người thuộc cùng 1 dòng họ qua nhiều thế hệ. (2đ)
- Dùng để xác định đặc điểm di truyền trội lặn do 1 gen hay nhiều gen quy định,
có liên kết với giới tính hay không. (2đ)
3. Bài mới:
| Họat động của giáo viên | Họat động của học sinh | Nội dung |
| HOẠT ĐỘNG 1: Xác định vấn đề/Nhiệm vụ học tập/Mở đầu(5’) a. Mục tiêu: HS biết được các nội dung cơ bản của bài học cần đạt được, tạo tâm thế cho học sinh đi vào tìm hiểu bài mới. b. Nội dung: Giáo viên giới thiệu thông tin liên quan đến bài học. c. Sản phẩm: Học sinh lắng nghe định hướng nội dung học tập. d. Tổ chức thực hiện: Giáo viên tổ chức, học sinh thực hiện, lắng nghe phát triển năng lực quan sát, năng lực giao tiếp. |
||
| GV cho HS đọc 3 dòng đầu của bài học và trả lời câu hỏi: - Bệnh và tật di truyền ở người khác với bệnh thông thường những điểm nào? ?-Nguyên nhân gây bệnh? (- Bệnh do đột biến gen, đột biến NST gây ra. - Nguyên nhân: + Các tác nhân lí hoá trong tự nhiên + Ô nhiễm môi trường. + Rối loạn quá trình sinh lí, sinh hoá nội bào.) - GV có thể giới thiệu thêm vài con số: đến năm 1990, trên toàn thế giới người ta đã phát hiện ra khoảng 5000 bệnh di truyền, trong đó có khoảng 200 bệnh di truyền liên kết với giới tính. Tỉ lệ trẻ em mắc hộichứng Đao là 0,7 – 1,8 % 9ở các trẻ em do các bà mẹ tuổi trên 35 sinh ra). - GV có thể đề cập đến vấn đề ô nhiễm môi trường (trang 88 –SGK) liên hệ đến ô nhiễm môi trường ở địa phương. |
3
| HOẠT ĐỘNG 2: Hình thành kiến thức a) Mục tiêu: các đăc điểm di truyền của các bệnh: Bạch tạng; câm điếc bẩm sinh và tật 6 ngón tay. - Xác định được nguyên nhân của các bệnh, tật di truyền biết đề xuất biện pháp hạn chế sự phát sinh của các bệnh tật này. b) Nội dung: HS căn cứ trên các kiến thức đã biết, làm việc với sách giáo khoa, hoạt động cá nhân, nhóm hoàn thành yêu cầu học tập. c) Sản phẩm: Trình bày được kiến thức theo yêu cầu của GV. d) Tổ chức thực hiện: Hoạt động cá nhân, hoạt động nhóm. |
| - GV yêu cầu HS đọc thông tin, quan sát H 29.1 và 29.2 để trả lời câu hỏi SGK, hoàn thành phiếu học tập. - GV kẻ sẵn bảng để HS lên trình bày. ? Vì sao những bà mẹ trên 35 tuổi, tỉ lệ sinh con bị bệnh Đao cao hơn người bình thường? ? Những người mắc bệnh Đao không có con, tại sao |
- HS quan sát kĩ tranh ảnh mẫu vật: cây rau dừa nước, củ su hào ... Thảo luận nhóm và ghi vào bảng báo cáo thu hoạch. - Đại diện nhóm trình bày. + Những bà mẹ trên 35 tuổi, tế bào sinh trứng bị não hoá, quá trình sinh lí sinh hoá nội bào bị rối loạn dẫn tới sự phân li không bình thường của cặp NST 21 trong giảm phân. + Người bị bệnh Đao không có con nhưng bệnh Đao là bệnh di truyền vì bệnh sinh ra do vật chất di truyền bị biến đổi. |
I. Một vài bệnh di truyền ở người (12p) +Bệnh di truyền là các rối loạn sinh lí bẩm sinh ( mắc phải trong quá trình phát triển). +Tật di truyền: là các khiếm khuyết về hình thái bẩm sinh. (Nội dung phiếu học tập) |
4
| nói bệnh này là bệnh di truyền? - GV n/xét, bổ sung. |
Phiếu học tập: Tìm hiểu về bệnh di truyền
| Tên bệnh | Đặc điểm di truyền | Biểu hiện bên ngoài |
| 1. Bệnh Đao | - Cặp NST số 21 có 3 NST | - Bé, lùn, cổ rụt, má phệ, miệng hơi há, lưỡi hơi thè ra, mắt hơi sâu và 1 mí, ngón tay ngắn, si đần, không có con. |
| 2. Bệnh Tơcnơ |
- Cặp NST số 23 ở nữ chỉ có 1 NST (X) |
- Lùn, cổ ngắn, là nữ - Tuyến vú không phát triển, mất trí, không có con. |
| 3. Bệnh bạch tạng |
- Đột biến gen lặn | - Da và tóc màu tóc trắng. - Mắt hồng |
| 4. Bệnh câm điếc bẩm sinh |
- Đột biến gen lặn | - Câm điếc bẩm sinh. |
5
| - GV yêu cầu HS quan sát hình 29.3, đọc thông tin, xác định các tật di truyền ở người. ? Đột biến NST đã gây ra hậu quả gì ở người ? Kể tên một số bệnh thường gặp ? ? Ở người thường gặp những tật di truyền nào? - Gọi đại diện HS trả lời gọi HS khác n/xét, bổ sung. - GV hoàn thiện câu trả lời. |
- HS: Nghiên cứu SGK, quan sát hình trả lời câu hỏi. - Đại diện HS trả lời theo dõi n/xét, bổ sung.. |
II. Mét sè tËt di truyÒn ë ng-êi.(10p) - Đột biến NST và đột biến gen gây ra các dị tật bẩm sinh ở người: + Tật khe hở môi - hàm. + Tật bàn tay mất một số ngón. + Tật bàn chân mất ngón và dính ngón. + Tật bàn tay nhiều ngón. |
| - GV yêu cầu HS thảo luận nhóm và trả lời câu hỏi: ? Các bệnh và tật di truyền ở người phát sinh do nguyên nhân nào? ? Đề xuất các biện pháp hạn chế sự phát sinh các bệnh tật di truyền? - GV hoàn thiện câu trả lời. - Phân tích kĩ các biện pháp …..trong đó chú ý biện pháp sử dụng đúng quy cách các loại thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ, thuốc chữa bệnh ( vì gần Học sinh ..) |
- HS thảo luận nhóm, thống nhất câu trả lời. => Yêu cầu hiểu được : + Do tự nhiên. + Do con người. - Rút ra kết luận. |
III. C¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ph¸t sinh tËt, bÖnh di truyÒn (8p). - Nguyên nhân: + Do các tác nhân vật lí, hóa học trong tự nhiên. + Do ô nhiễm môi trường. + Do rối loạn trao đổi chất nội bào. - Biện pháp hạn chế: + Hạn chế các hoạt động gây ô nhiễm môi trường. + Sử dụng hợp lí các loại thuốc bảo vệ thực vật. + Đấu tranh chống sản xuất, sử dụng vũ khí hóa học, vũ khí hạt nhân. + Hạn chế kết hôn giữa những người có nguy |
6
| cơ mang gen gây bệnh, tật di truyền hoặc hạn chế sinh con của các cặp vợ chồng nói trên. |
| HOẠT ĐỘNG 3: Hoạt động luyện tập (10') a. Mục tiêu: Củng cố, luyện tập kiến thức vừa học. b. Nội dung: Dạy học trên lớp, hoạt động nhóm, hoạt động cá nhân. c. Sản phẩm: Bài làm của học sinh, kĩ năng giải quyết nhiệm vụ học tập. d. Tổ chức thực hiện: Tổ chức theo phương pháp: đặt và giải quyết vấn đề, học sinh hợp tác, vận dụng kiến thức hoàn thành nhiệm vụ. |
| Câu 1: Hội chứng Đao ở người là dạng đột biến: A. Dị bội xảy ra trên cặp NST thường B. Đa bội xảy ra trên cặp NST thường C. Dị bội xảy ra trên cặp NST giới tính D. Đa bội xảy ra trên cặp NST giới tính Câu 2: Người bị hội chứng Đao có số lượng NST trong tế bào sinh dưỡng bằng A. 46 chiếc |
7
| B. 47 chiếc C. 45 chiếc D. 44 chiếc Câu 3: Hậu quả xảy ra ở bệnh nhân Đao là: A. Cơ thể lùn, cổ rụt, lưỡi thè ra B. Hai mắt xa nhau, mắt một mí, ngón tay ngắn C. Si đần bẩm sinh, không có con D. Cả A, B, C đều đúng Câu 4: Câu dưới đây có nội dung đúng là: A. Bệnh Đao chỉ xảy ra ở trẻ nam B. Bệnh Đao chỉ xảy ra ở trẻ nữ C. Bệnh Đao có thể xảy ra ở cả nam và nữ D. Bệnh Đao chỉ có ở người lớn Câu 5: Ở Châu âu, tỉ lệ trẻ sơ sinh mắc bệnh Đao khoảng: A. 1/700 B. 1/500 C. 1/200 D. 1/100 Câu 6: Bệnh Đao là kết quả của: A. Đột biến đa bội thể B. Đột biến dị bội thể C. Đột biến về cấu trúc NST D. Đột biến gen Câu 7: Bệnh Tơcnơ là một dạng bệnh: A. Chỉ xuất hiện ở nữ B. Chỉ xuất hiện ở nam C. Có thể xảy ra ở cả nam và nữ D. Không xảy ra ở trẻ con, chỉ xảy ra ở người lớn Câu 8: Bệnh Tơcnơ là một dạng đột biến làm thay đổi về: A. Số lượng NST theo hướng tăng lên |
8
| B. Cấu trúc NST C. Số lượng NST theo hướng giảm dần D. Cấu trúc của gen Câu 9: Trong tế bào sinh dưỡng của người bệnh nhân Tơcnơ có hiện tượng: A. Thừa 1 NST số 21 B. Thiếu 1 NST số 21 C. Thừa 1 NST giới tính X D. Thiếu 1 NST giới tính X Câu 106: Kí hiệu NST của người bị bệnh Tơcnơ là: A. XXY B. XXX C. XO D. YO Câu 11: Hội chứng Tơcnơ xuất hiện ở người với tỉ lệ khoảng: A. 1/ 3000 ở nam B. 1/ 3000 ở nữ C. 1/2000 ở cả nam và nữ D. 1/1000 ở cả nam và nữ Câu 12: Hậu quả xảy ra ở bệnh nhân Tơcnơ là: A. Các bộ phận trên cơ thể phát triển bình thường B. Thường có con bình thường C. Thường chết sớm và mất trí nhớ D. Có khả năng hoạt động tình dục bình thường Câu 13: Bệnh Bạch tạng là do: A. Đột biến gen trội thành gen lặn B. Đột biến gen lặn thành gen trội C. Đột biến cấu trúc NST D. Đột biến số lượng NST Câu 14: Biểu hiện ở bệnh bạch tạng là: A. Thường bị mất trí nhớ |
9
| B. Rối loạn hoạt động sinh dục và không có con C. Thường bị chết sớm D. Da, tóc có màu trắng do cơ thể thiếu sắc tố Câu15: Nguyên nhân có thể dẫn đến các bệnh di truyền và tật bẩm sinh ở người là do: A. Các tác nhân vật lí, hoá học trong tự nhiên B. Ô nhiễm môi trường sống C. Rối loạn hoạt động trao đổi chất bên trong tế bào D. Cả A, B, C đều đúng Câu 16: Bệnh di truyền xảy ra do đột biến từ gen trội thành gen lặn (còn gọi là đột biến gen lặn) là: A. Bệnh máu không đông và bệnh Đao B. Bệnh Đao và bệnh Bạch tạng C. Bệnh máu không đông và bệnh bạch tạng D. Bệnh Tơcnơ và bệnh Đao Câu 17: Một ngành có chức năng chẩn đoán, cung cấp thông tin và cho lời khuyên có liên quan đến các bệnh, tật di truyền ở người được gọi là: A. Di truyền B. Di truyền y học tư vấn C. Giải phẫu học D. Di truyền và sinh lí học Câu 18: Bệnh câm điếc bẩm sinh là bệnh do: A. Đột biến gen lặn trên NST thường B. Đột biến gen trội trên NST thường A. Đột biến gen lặn trên NST giới tính B. Đột biến gen trội trên NST giới tính Câu 19: Nếu bố và mẹ có kiểu hình bình thường nhưng đều có mang gen gây bệnh câm điếc bẩm sinh thì xác suất sinh con mắc bệnh nói trên là: A. 25% B. 50% C. 75% |
10
| D. 100% | ||||||||||||||||||||||||||||||
| HOẠT ĐỘNG 4: Hoạt động vận dụng (8’) a. Mục tiêu: Vận dụng các kiến thức vừa học quyết các vấn đề học tập và thực tiễn. b. Nội dung: Dạy học trên lớp, hoạt động nhóm, hoạt động cá nhân. c. Sản phẩm: HS vận dụng các kiến thức vào giải quyết các nhiệm vụ đặt ra. d. Tổ chức thực hiện:GV sử dụng phương pháp vấn đáp tìm tòi, tổ chức cho học sinh tìm tòi, mở rộng các kiến thức liên quan. |
||||||||||||||||||||||||||||||
| 1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập GV chia lớp thành nhiều nhóm ( mỗi nhóm gồm các HS trong 1 bàn) và giao các nhiệm vụ: thảo luận trả lời các câu hỏi sau và ghi chép lại câu trả lời vào vở bài tập 1/ Nêu các đặc điểm di truyền của bệnh Bạch tạng, bệnh câm điếc bẩm sinh ở người? (MĐ2) 2/ Hãy đánh dấu “x” vào cột bệnh tương ứng với các biểu hiện bên ngoài của bệnh đó? (MĐ1)
- HS trả lời. - HS nộp vở bài tập. - HS tự ghi nhớ nội dung trả lời đã hoàn thiện. |
11
| Đáp án: 1/ Ở nội dung 1 (Nằm ở phiếu học tập) 2/ Đáp án bảng trên (Đánh dấu x tương ứng ) |
| Tìm hiểu và sưu tầm một số hình ảnh về các bệnh trên |
4. Dặn dò (1p):
- Học bài theo nội dung SGK và vở ghi
-Trả lời các câu hỏi SGK/T85
- Đọc mục em có biết.
- Đọc và tìm hiểu trước bài 30 “Di truyền học với con người”
CÔNG TY TNHH ĐẦU TƯ VÀ DỊCH VỤ GIÁO DỤC VIETJACK
- Người đại diện: Nguyễn Thanh Tuyền
- Số giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh: 0108307822, ngày cấp: 04/06/2018, nơi cấp: Sở Kế hoạch và Đầu tư thành phố Hà Nội.
© 2021 Vietjack. All Rights Reserved.
