Với tóm tắt lý thuyết Hóa học lớp 9 Các oxit của cacbon hay, chi tiết cùng với 20 câu hỏi trắc nghiệm chọn lọc có đáp án giúp học sinh nắm vững kiến thức trọng tâm, ôn luyện để học tốt môn Hóa học lớp 9.

Hóa học 9 Bài 28: Các oxit của cacbon

A. Lý thuyết Các oxit của cacbon

I. Cacbon oxit (Công thức hóa học CO)

1. Tính chất vật lí

CO là chất khí, không màu, không mùi, hơi nhẹ hơn không khí , rất độc, ít tan trong nước.

2. Tính chất hóa học

a) CO là oxit trung tính

Ở điều kiện thường không phản ứng với nước, kiềm và axit.

b) CO là chất khử

- Ở nhiệt độ cao, cacbon oxit khử được nhiều oxit kim loại

Ví dụ:

  

- CO cháy trong oxi hoặc trong không khí với ngọn lửa màu xanh, tỏa nhiều nhiệt.

Phương trình hóa học:

  

3. Ứng dụng

Khí CO được dùng làm nhiên liệu, chất khử… trong công nghiệp. Ngoài ra còn được dùng làm nguyên liệu trong công nghiệp hóa học.

II. Cacbon đioxit (công thức hóa học CO₂)

1. Tính chất vật lí

CO₂ là chất khí, không màu, không mùi, nặng hơn không khí , không duy trì sự sống và sự cháy.

CO₂ bị nén và làm lạnh thì hóa rắn được gọi là nước đá khô (tuyết cacbonic). Nước đá khô được dùng để bảo quản thực phẩm.

2. Tính chất hóa học: CO₂ là một oxit axit.

a) Tác dụng với nước tạo thành axit cacbonic

Phương trình hóa học:

  CO₂ + H₂O ⇄ H₂CO₃

Chú ý: CO₂ phản ứng với nước tạo thành dung dịch axit, làm quỳ tím chuyển sang màu đỏ. H₂CO₃ không bền, dễ phân hủy thành CO₂ và nước, khi đun nóng dung dịch thu được sẽ lại làm quỳ màu đỏ chuyển sang màu tím.

b) Tác dụng với dung dịch bazơ

Khí CO₂ tác dụng với dung dịch bazơ tạo thành muối và nước. Tùy theo tỉ lệ số mol giữa CO₂ và dung dịch bazơ mà có thể tạo ra muối trung hòa, muối axit hay hỗn hợp hai muối.

Ví dụ:

  

c) Tác dụng với oxit bazơ

CO₂ tác dụng với oxit bazơ (tan) tạo thành muối.

Ví dụ:

  

3. Ứng dụng

CO₂ được dùng để chữa cháy, bảo quản thực phẩm.

Ngoài ra, CO₂ còn được dùng trong sản xuất nước giải khát có gas, sản xuất sođa, phân đạm,...

B. Trắc nghiệm Các oxit của cacbon

Bài 1: “Nước đá khô“ không nóng chảy mà thăng hoa nên được dùng để tạo môi trường lạnh và khô rất tiện cho việc bảo quản thực phẩm. Nước đá khô là

A. CO rắn.                 B. SO₂ rắn.

C. H₂O rắn.               D. CO₂ rắn.

Lời giải

Nước đá khô là CO₂ rắn

Đáp án: D

Bài 2: Hiệu ứng nhà kính là hiện tượng Trái đất đang ấm dần lên, do các bức xạ có bước sóng dài trong vùng hồng ngoại bị giữ lại, mà không bức xạ ra ngoài vũ trụ. Chất khí nào sau đây là nguyên nhân gây ra hiệu ứng nhà kính?

A. H₂.                   B. N₂.

C. CO₂.                D. O₂.

Lời giải

Chất khí gây ra hiệu ứng nhà kính là CO₂

Đáp án: C

Bài 3: Khí CO₂ điều chế trong phòng TN thường lẫn khí HCl và hơi nước. Để loại bỏ HCl và hơi nước ra khỏi hỗn hợp, ta dùng

A. Dung dịch NaOH đặc.

B. Dung dịch Na₂CO₃ bão hoà và dung dịch H₂SO₄ đặc.

C. Dung dịch H₂SO₄ đặc.

D. Dung dịch NaHCO₃ bão hoà và dung dịch H₂SO₄ đặc.

Lời giải

A loại vì NaOH phản ứng với CO₂ và HCl

B loại vì Na₂CO₃ phản ứng với CO₂ và HCl

C loại vì H₂SO₄ đặc chỉ tách được nước, không tách được CO₂ và HCl.

D đúng vì NaHCO₃ chỉ phản ứng với HCl sinh ra khí CO₂ và dung dịch H₂SO₄ để hút nước.

NaHCO₃ + HCl →NaCl + CO₂ + H₂O

Đáp án: D

Bài 4: Người ta có thể rót khí CO₂ từ cốc này sang cốc khác là do tính chất nào sau đây?

A. CO₂ là chất nặng hơn không khí

B. CO₂ là chất khí không màu, không mùi.

C. CO₂ không duy trì sự cháy và sự sống.

D. CO₂ bị nén và làm lạnh hóa rắn.

Lời giải

Người ta có thể rót khí CO₂ từ cốc này sang cốc khác là do tính chất : CO₂ là chất nặng hơn không khí

Đáp án: A

Bài 5: Có thể dùng thuốc thử nào sau đây để phân biệt khí CO₂ và khí CO?  

A. dung dịch NaCl.

B. dung dịch CuSO₄.

C. dung dịch HCl.

D. dung dịch Ca(OH)₂ dư.

Lời giải

Để phân biệt khí CO₂ và khí CO, ta dùng dung dịch Ca(OH)₂ dư vì CO₂ tạo kết tủa trắng còn CO không phản ứng

CO₂ + Ca(OH)₂ → CaCO₃ + H₂O

Đáp án: D

Bài 6: Trong bình chữa cháy chứa khí nào sau đây?

A. Cl₂.                  B. CO₂.

C. SO₂.                D. O₂

Lời giải

Trong bình chữa cháy chứa khí CO₂

Đáp án: B

Bài 7: Dẫn luồng khí CO qua hỗn hợp Al₂O₃, CuO, MgO, Fe₂O₃ (nung nóng). Sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn thu được chất rắn là

A. Al₂O₃, Cu, MgO, Fe.

B. Al, Fe, Cu, Mg.

C. Al₂O₃, Cu, Mg, Fe.

D. Al₂O₃, Fe₂O₃, Cu, MgO.

Lời giải

Khí CO chỉ khử được các oxit kim loại đứng sau Al => khử được CuO và Fe₂O₃

Đáp án: A

Bài 8: Trong các phản ứng hoá học sau, phản ứng nào sai?

A. 3CO + Fe₂O₃3CO₂ + 2Fe

B. CO + Cl₂ COCl₂

C. 3CO + Al₂O₃ 2Al + 3CO₂

D. 2CO + O₂ 2CO₂

Lời giải

Phản ứng hóa học sai là 3CO + Al₂O₃ 2Al + 3CO₂ vì CO không khử được Al₂O₃

Đáp án: C

Bài 9: Để phòng nhiễm độc CO, là khí không màu, không mùi, rất độc người ta sử dụng mặt nạ với chất hấp phụ là

A. đồng (II) oxit và mangan oxit.

B. đồng (II) oxit và magie oxit.

C. đồng (II) oxit và than hoạt tính.

D. than hoạt tính.

Lời giải

Để phòng nhiễm độc CO, là khí không màu, không mùi, rất độc người ta dùng chất hấp thụ là than hoạt tính.

Vì CuO và MnO có phản ứng với CO nhưng ở nhiệt độ cao

MgO không phản ứng với CO

Đáp án: D

Bài 10: Sự hình thành thạch nhũ trong các hang động đá vôi là nhờ phản ứng hoá học nào sau đây?

A. CaCO₃ + CO₂ +H₂O → Ca(HCO₃)₂

B. Ca(OH)₂ + Na₂CO₃ → CaCO₃ + 2NaOH

C. CaCO₃ CaO + CO₂

D. Ca(HCO₃)₂ → CaCO₃ + CO₂ + H₂O

Lời giải

Sự hình thành thạch nhũ: 

Ca(HCO₃)₂ → CaCO₃ + CO₂ + H₂O

Sư xâm thực đá vôi (quá trình hòa tan núi đá vôi):

CaCO₃ + CO₂ +H₂O → Ca(HCO₃)₂

Đáp án: D

Bài 11: Nhóm gồm các chất khí đều khử được CuO ở nhiệt độ cao là

 A. CO, H₂.

 B. Cl₂, CO₂.

 C. CO, CO₂.

 D. H₂, C.

Đáp án: A

Bài 12: Phản ứng nào sau đây là sai?

 

Đáp án: D

CO chỉ khử được oxit của những kim loại đứng sau nhôm trong dãy hoạt động hóa học.

Bài 13: Đốt cháy 11,2 lít CO (đktc). Thể tích không khí cần cho phản ứng trên là 

 A. 21,4 lít.

 B. 24 lít.

 C. 26 lít.

 D. 28 lít.

Đáp án: D

Số mol CO: n_CO = 11,2 : 22,4 = 0,5 mol

  

Thể tích oxi cần dùng: V_oxi = 0,25.22,5 = 5,6 lít

→ Thể tích không khí cần dùng: V_kk = 5,6.5 = 28 lít.

Bài 14: Quá trình nào sau đây làm giảm CO₂ trong khí quyển?

 A. Sự hô hấp của động vật và con người.

 B. Cây xanh quang hợp.

 C. Đốt than và khí đốt.

 D. Quá trình nung vôi.

Đáp án: B

Bài 15: Cho 1 mol Ba(OH)₂ phản ứng với 1 mol CO₂. Muối tạo thành là

 A. BaCO₃.

 B. Ba(HCO₃)₂.

 C. BaCO₃ và Ba(HCO₃)₂.

 D. BaCO₃ và Ba(OH)_{2 dư}.

Đáp án: A

  

Bài 16: Khử hoàn toàn 4,8 gam đồng (II) oxit bằng khí CO. Thể tích khí CO cần dùng (đktc) là

 A. 1,344 lít.

 B. 1,12 lít.

 C. 6,72 lít.

 D. 4,48 lít.

Đáp án: A

Số mol CuO là: n_CuO = 4,8 : 80 = 0,06 mol

  

→ V_{CO pư} = 0,06.22,4 = 1,344 lít.

Bài 17: Người ta dùng 22 gam CO₂ hấp thụ 20 gam NaOH. Khối lượng muối tạo thành là

 A. 45 gam.

 B. 44 gam.

 C. 43 gam.

 D. 42 gam.

Đáp án: D

Ta có:

Bài 18: Khử hoàn toàn 3,2 gam Fe₂O₃ bằng khí CO dư. Sản phẩm khí thu được cho vào bình đựng nước vôi trong dư được a gam kết tủa màu trắng. Giá trị của a là

 A. 5,0.

 B. 6,0.

 C. 4,0.

 D. 3,0.

Đáp án: B

Số mol Fe₂O₃ là 3,2 : 160 = 0,02 mol

Phương trình hóa học:

  

Vậy a = 0,06.100 = 6 gam.

Bài 19: Khí CO dùng làm chất đốt trong công nghiệp có lẫn tạp chất là CO₂ và SO₂. Có thể làm sạch CO bằng

 A. CuSO₄ khan.

 B. H₂SO₄ đặc.

 C. dung dịch BaCl₂.

 D. dung dịch nước vôi trong.

Đáp án: D

Cho hỗn hợp khí qua lượng dư nước vôi trong; CO₂ và SO₂ phản ứng với nước vôi trong bị giữ lại; CO không phản ứng thoát ra khỏi dung dịch thu được CO tinh khiết.

  CO₂ + Ca(OH)_{2 (dư)} → CaCO₃ ↓ + H₂O

  SO₂ + Ca(OH)_{2 (dư)} → CaSO₃ ↓ + H₂O

Bài 20: Để tạo muối KHCO₃ duy nhất thì tỉ lệ CO₂ sục vào dung dịch KOH là bao nhiêu ?

 A. 1 : 3

 B. 1 : 2

 C. 1 : 1

 D. 2 : 3

Đáp án: C