Hoạt động của giáo viên

Hoạt động của học sinh

- Cho HS quan sát tranh hình 25 SGK, nghiên cứu SGK để trả lời các câu hỏi:

+Trong các câu viết về các ví dụ trên, nhữnh từ nào chỉ kiểu gen, những từ nào chỉ kiểu hình?

+Xét ở các VD trên thì kiểu hình thay đổi hay kiểu gen thay đổi?

+Nguyên nhân làm thay đổi? Sự thay đổi này diễn ra trong đời sống cá thể hay trong quá trình phát triển lịch sử?

+ Thường biến là gì?

GV nhận xét bổ sung

GV giải thích rõ từ “đồng loạt, xác định”: Những cá thể có cùng KG và sống trong điều kiện giống nhau thì KH đều biến đổi giống nhau, có thể xác định hướng biến đổi này nếu biết rõ nguyên nhân

+Thường biến có di truyền được cho đời sau không, vì sao?

+Thường biến là loại biến dị có lợi hay có hại vì sao?

- HS quan sát tranh hình 25 SGK và nghiên cứu các ví dụ ở SGK và thảo luận theo nhóm để trả lời các câu hỏi

+  Cây rau dừa cạn, giống su hào: KG

Lá nhỏ, lá to, màu nhạt màu sẫm, củ to, củ nhỏ: KH

+ KH thay đổi, KG không thay đổi

+ Do tác động trực tiếp của môi trường, sự thay đổi này xảy ra trong đời sống cá thể

+ Thường biến là những biến đổi KH phát sinh trong đời cá thể dưới ảnh hưởng trực tiếp của mt.

- Đại diện một vài nhóm HS trả lời, các nhóm khác bổ sung.

+Không, vì đây chỉ là biến đổi KH không phải là biến đổi KG

+ Có lợi, vì giúp sinh vật thích nghi được với  sự thay đổi nhất thời hoặc theo chu kì của môi trường

KL

1.Sự biến đổi của kiểu hình do tác động của môi trường

  Cùng một kiểu gen nhưng ở những môi trường khác nhau có những kiểu hình khác nhau.

  Thường biến là những biến đổi ở kiểu hình phát sinh trong đời sống cá thể do ảnh hưởng trực tiếp của môi trường.

Hoạt động của giáo viên

Hoạt động của học sinh

- Yêu cầu HS tìm hiểu SGK, thảo luận nhóm để rút ra nhận xét về mqh giữa KG môi trường và KH.

GV: + Những tính trạng nào phụ thuộc  chủ yếu vào KG ? Cho ví dụ.

+ Những tính trạng nào thường chịu ảnh hưởng nhiều của mt? Cho ví dụ?

KG, môt trường và KH có mối quan hệ như thế nào?

+Trong sản xuất, các yếu tố sau: giống, kĩ thuật sản xuất; yếu tố nào là KG, yếu tố nào là KH, yếu tố nào là môi trường?

- HS tìm hiểu SGK, thảo luận theo nhóm và cử đại diện trình bày trước lớp.

+ Các tính trạng chất lượng phụ thuộc chủ yếy vào KG, thường ít chịu ảnh hưởng của môi trường

+ Các tính trạng số lượng, thường chịu ảnh hưởng của môi trường

+ KH là kết quả của sự tương tác giữa kiểu gen với môi trường

+Giống là KG quy định giới hạn năng xuất

   Năng xuất là KH

   Kĩ thuật sản xuất là môi trường: kĩ thuật sản xuất xác định năng suất cụ thể trong giới hạn năng xuất mà giống quy định

Đại diện một vài nhóm HS trình bày ý kiến của nhóm, cả lớp bổ sung. Dưới sự hướng dẫn của GV, cả lớp cùng đưa ra đáp án đúng.    

Hoạt động của giáo viên

Hoạt động của học sinh

- GV đặt vấn đề: Khi môi trường thay đổi , KH của sinh vật bị biến đổi: đó là thường biến: tuy nhiên sự biến đổi KH này không phải là vô hạn mà chỉ đến một giới hạn nhất định, vượt quá giới hạn này hoặc KH không biến đổi nữa hoặc sinh vật sẽ chết vì không thích nghi được. Giới hạn này gọi là mức phản ứng

+Có hai loại tính trạng: tính trạng số lượng và tính trang chất lượng loại nào có mức phản ứng rộng, loại nào có mức phản ứng hẹp?

+ Giới hạn năng suất của giống lúa DR₂ do giống hay do kĩ thuật trồng trọt quy định ?

- GV theo dõi, bổ sung và xác nhận đáp án đúng.

- HS đọc SGK, trao đổi nhóm để thực hiện.

+ Tính trạng số lượng có mức phản ứng rộng, tính trạng chất lượng có mức phản ứng hẹp

+ Giới hạn năng suất của giống do KG quy định.

Thường biến

Đột biến

Biến đổi KH.

Biến đổi kiểu di truyền.

Xuất hiện đồng loạt, theo hướng xác định.

Riêng lẻ, không theo hướng xác định.

Không di truyền.

Di truyền.

Có lợi, giúp cho SV thích nghi với mt.

Có lợi, hại hay trung tính.

Không là nguồn nguyên liệu trong chọn giống và tiến hóa.

Là nguyên liệu trong chọn giống và tiến hóa.