Với giải Câu hỏi trang 47 Lịch sử lớp 10 Cánh diều chi tiết trong Bài 7: Một số nền văn minh Phương Tây giúp học sinh dễ dàng xem và so sánh lời giải từ đó biết cách làm bài tập Lịch sử 10. Mời các bạn đón xem:

            Giải bài tập Lịch sử lớp 10 Bài 7: Một số nền văn minh Phương Tây

Phương pháp giải:

Bước 1: Đọc lại kiến thức mục 1.1 Bài 7 SGK.

Bước 2: Xác định những cơ sở hình thành nền văn minh Hy Lạp và La Mã.

Bước 3: Rút ra kết luận.

Trả lời:

Những cơ sở chính trị, xã hội và sự kế thừa nền văn minh phương Đông đối với sự hình thành nền văn minh Hy Lạp, La Mã cổ đại:

- Các nhà nước Hy Lạp và La Mã ra đời vào khoảng thế kỉ VIII-VII TCN.

- Ở Hy Lạp là quốc gia thành bang, tiêu biểu là thành bang Aten và Xpác.

- Ở La Mã, nhà nước điển hình là nền cộng hòa quý tộc, nhà nước đế chế.

- Tầng lớp xã hội bao gồm chủ nô, bình dân và nô lệ. Nô lệ bị bóc lột hết sức tàn bạo, chính vì nền dân chủ cổ đại và sự bóc lột nô lệ là những cơ sở chính trị, xã hội quan trọng của nền văn minh Hy Lạp và La Mã.

- Văn minh Hy Lạp và La Mã được truyền bá mạnh mẽ sang các nước phương Đông và ngược lại cũng tiếp thu, kế thừa những thành tựu của văn minh phương Đông.

Lý thuyết Văn minh Hy Lạp, La Mã

1.1. Cơ sở hình thành

a. Điều kiện tự nhiên, dân cư, kinh tế

- Điều kiện tự nhiên:

+ Khu vực Nam Âu có 2 bán đảo là: bán đảo Italia và bán đảo Ban-căng

+ Phần lớn địa hình là đổi núi, xen giữa là những cánh đồng nhỏ hẹp; đất đai khô cằn

+ Trong lòng đất có nhiều khoáng sản: vàng, bạc, đồng…

+ Bờ biển dài, nhiều vũng, vịnh kín gió.

Buôn bán tại cảng biển ở Hy Lạp cổ đại (minh họa)

- Dân cư:

+ Cư dân Hy Lạp cổ đại gồm nhiều tộc người, như người E-ô-li-êng, người I-ô-niêng. người A-kê-ăng và người Đô-ni-êng

+ Cư dân La Mã cổ đại chủ yếu là người I-ta-li-an, hay còn gọi là người I-ta-li-ốt, sống ở đồng bằng I-ta-li-um. Về sau, một bộ phận người I-ta-li-ốt dụng lên thành Rô-ma nên gọi là người Rô-ma. Ngoài ra còn có người Gô-loa, E-tơ-rux-cơ, người Hy Lạp….

- Kinh tế:

+ Kinh tế thủ công nghiệp và thương nghiệp đóng vai trò chủ đạo.

+ Hình thức kinh tế điển trang trong nông nghiệp cũng phát triển.

b. Điều kiện chính trị, xã hội

- Về chính trị: vào khoảng thế kỉ VIII-VI TCN, các nhà nước Hy Lạp và La Mã đã ra đời.

+ Ở Hy Lạp, các thành bang A-ten và X-pac là điển hình cho thể chế dân chủ cổ đại;

+ Tại La Mã, thể chế nhà nước điển hình là: cộng hòa quý tộc và đế chế

- Về xã hội: xã hội Hy Lạp và La Mã bao gồm các lực lượng: chủ nô, bình dân, nô lệ:

+ Chủ nô là tầng lớp có thể lực về chính trị và kinh tế.

+ Bình dân là những người tự do, bao gồm: nông dân nghèo, thợ thủ công, nô lệ được giải phóng.

+ Nô lệ là lực lượng sản xuất chính, bị chủ nô áp bức, bóc lột nặng nề.

Nô lệ bị chủ nô áp bức, bóc lột

c. Sự kế thừa nền văn minh phương Đông cổ đại

- Văn minh Hy Lạp và La Mã ra đời sau nên có điều kiện tiếp thu, kế thừa những thành tựu của văn minh phương Đông.

- Cư dân Hy Lạp và La Mã đã tiếp thu Lịch pháp, Toán học, Thiên văn học,... và sáng tạo, phát triển những thành tựu đó ở mức cao hơn, khái quát hơn…

1.2. Những thành tựu cơ bản

- Chữ viết:

+ Cư dân Hy Lạp đã sáng tạo ra hệ chữ cái a, b, c và La Mã đã kế thừa, phát triển thànhchữ La-tinh.

+ Chữ viết của Hy Lạp và La Mã đơn giản, linh hoạt, là nền tảng cho chữ viết theo ngữ hệ chữ La-tinh hiện nay.

Bảng chữ số La Mã

- Văn học:

+ Phong phú, nhiều thể loại (sử thi, kịch, thần thoại,...) và đạt nhiều thành tựu lớn.

+ Trong đó, nổibật là sử thi I-li-át và Ô-đi-xê của Hô-me, kịch ở-đíp làm vua của Xô-phôc-lơ.

- Triết học: chia làm hai trường phái chính: triết học duy vật và triết học duy tâm

+ Triết học duy vật gồm những đại diện tiêu biểu: Ta-lét, Hê-ra-clít.

+ Triết học duy tâm gồm những đại diện tiêu biểu: A-rít-xtốt, Xô-crát, Pờ-la-tông.

- Tôn giáo:

+ Thiên Chúa giáo ra đời vào khoảng thế kỉ I.

+ Từ thế kỉ IV, Thiên Chúa giáo được lan toả mạnh mẽ và trở thành một trong những tôn giáo lớn trên thế giới

Chúa Giê-su giáng sinh trong mảng cỏ

- Lịch pháp và thiên văn học: làm lịch dựa theo sự chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời; tính được một năm có 365 ngày 6 giờ, chia thành 12 tháng.

- Khoa học:

+ Đạt được nhiều thành tựu nổi bật trên các lĩnh vực khác nhau, gắn liền với tên tuổi của các nhà khoa học nổi tiếng: Toán học có Pi-ta-go, Ta-lét, Ơ-clít, Vật lí có Ác-si-mét, Y học có Hi-pô-crát, Sử học có Hê-rô-đốt, Tuy-xi-đít…

Nhà khoa học Ác-si-mét (tranh minh họa)

+ Những hiểu biết về khoa học của cư dân Hy Lạp và La Mã được ứng dụng hiệu quả trong cuộc sống và cũng là nền tảng của khoa học hiện đại.

- Kiến trúc - điêu khắc: sáng tạo ra nhiều công trình tinh xảo, tráng lệ, như đến Pác-te-nông ở A-ten; Tượng Ác-si-mét (Hy Lạp), đấu trường Cô-li-dê ở Rô-ma, tượng lực sĩ ném đĩa, tượng thần Vệ nữ ở Mi-lô,...

- Thể thao: Ô-lim-pic là Đại hội thể thao nổi tiếng Hy Lạp cổ đại.

Đại hội thể thao Ô-lim-pic (tranh minh họa)

- Ngoài ra cư dân Hy Lạp và La Mã cổ đại còn có những thành tựu trên lĩnh vực Sử học, Luật pháp…

1.3. Ý nghĩa

- Để lại cho nhân loại nhiều thành tựu to lớn, rực rỡ.

- Là sản phẩm của trí tuệ, sự lao động sáng tạo của cư dân Hy Lạp, La Mã cổ đại

- Đóng góp cho sự phát triển của nhiều lĩnh vực trong nền văn minh thế giới và nhiều thành tựu văn minh Hy Lạp, La Mã vẫn được sử dụng cho tới hiện nay.