Tailieumoi.vn biên soạn và giới thiệu các kiến thức trọng tâm về Photpho (P) bao gồm định nghĩa, tính chất vật lí, tính chất hóa học, ứng dụng và cách điều chế của Photpho, giúp học sinh ôn tập và bổ sung kiến thức cũng như hoàn thành tốt các bài kiểm tra môn Hóa học. Mời các bạn đón xem:

Photpho (P): Tính chất vật lý, tính chất hóa học, ứng dụng và cách điều chế

I. Định nghĩa Photpho (P) là gì? 

   - Photpho là một phi kim

   - Kí hiệu: P

   - Cấu hình electron: 1s22s22p63s23p3 hay [Ne]3s23p3

   - Số hiệu nguyên tử: Z = 15

   - Khối lượng nguyên tử: 31

   - Vị trí trong bảng tuần hoàn:

   + Ô, nhóm: ô số 15, nhóm VA

   + Chu kì: 3

   - Độ âm điện: 2,19

II. Tính chất vật lí & nhận biết của Photpho (P)

   - Photpho có 2 dạng thù hình là photpho trắng và photpho đỏ

III. Tính chất hóa học của Photpho (P)

Nhận xét:

- Để đơn giản trong phản ứng hóa học người ta sử dụng kí hiệu P

- P vừa có tính khử vừa có tính oxi hóa

1. Tính khử

a. Khử phi kim mạnh hơn:O2, Cl2, S...

   - Khử O2 : 

   Photpho trắng tác dụng với oxi ở điều kiện thường, phản ứng tỏa năng lượng ở dạng ánh sáng → gây ra hiện tượng phát quang hóa học

   Photpho đỏ chỉ tác dụng với oxi ở nhiệt độ cao

   - Khử :  (photpho triclorua)

    (photpho pentaclorua)

b. Khử một số hợp chất có tính oxi hóa mạnh

2. Tính oxi hóa

   * P oxi hóa các kim loại hoạt động tạo ra photphua kim loại

IV. Trạng thái tự nhiên của Photpho (P)

   - Trong tự nhiên, nguyên tố P chỉ có ở dạng hợp chất

   + Ở cơ thể sống: người, động vật, thực vật,…

   + Ở vỏ trái đất: quặng apatit (3Ca3(PO4)2.CaF2 ); quặng photphorit ( Ca3(PO4)2)

V. Điều chế Photpho (P)

   Quặng than cốc cát

VI. Ứng dụng của Photpho (P)

   - Điều chế H3PO4

   - Sản xuất diêm

   - Điều chế bom cháy, lựu đạn khói

VII. Các hợp chất quan trọng của photpho

   - Axit photphoric ( H3PO4 )

   - Muối của H3PO4

   - Phân lân

VIII. Bài tập liên quan về Photpho (P)

Bài 1: Cho 44 gam NaOH 10% tác dụng với 10 gam axit H₃PO₄ 39,2%.

a. Muối thu được là muối gì?

b. Tính nồng độ phần trăm muối trong dung dịch sau phản ứng.

Lời giải:

Số mol NaOH là n_NaOH = 44.10/100.40 = 0,11 mol

Số mol H₃PO₄ là n_H3PO4 = 10.39,2/100.98 = 0,04 mol

T = 0,11/0,04 = 2,75 mol ⇒ tạo ra 2 muối Na₂HPO₄ và Na₃PO₄

Phương trình phản ứng:

2NaOH + H₃PO₄ → Na₂HPO₄ + 2H₂O

3NaOH + H₃PO₄ → Na₃PO₄ + 3H₂O

Ta có : x + y = 0,04 (1) và 2x + 3y = 0,11 (2) ⇒ x = 0,01 và y = 0,03 mol

⇒n_Na2HPO4 = 0,01 mol và n_Na3PO4 = 0,03 mol

m_Na2HPO4 = 0,01.142 = 1,42 gam; m_Na3PO4 = 0,03.164 = 4,92 gam

m_dd = 44 + 10 = 54 gam

Nồng độ phần trăm của các muối trong dung dịch sau phản ứng là:

C%_{( Na2HPO4)} = 1,42/54.100% = 2,63%; C%_{( Na3PO4)} =4,92/54.100% = 9,11%

Bài 2: Cho 100 ml dung dịch H₃PO₄ 0,2 M vào 1 lit dung dịch Ca(OH)₂ 0,012 M. Tính khối lượng muối tạo thành sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn.

Lời giải:

n_H3PO4 = 0,02 mol; n_OH^- = 0,024 mol

T = 0,024/0,02 = 1,2 ⇒ tạo ra 2 muối H₂PO₄^- và HPO₄^2-

Phương trình phản ứng:

Ca(OH)₂ + 2H₃PO₄ → Ca(H₂PO₄)₂ + 2H₂O

Ca(OH)₂ + H₃PO₄ → CaHPO₄ + 2H₂O

Gọi số mol của Ca(H₂PO₄)₂ và CaHPO₄ lần lượt là x, y mol

Ta có : 2x + y = 0,02 (1) và x + y = 0,012 (2)

⇒x = 0,008 mol và y = 0,004 mol

Khối lượng các muối sau phản ứng là:

m_Ca(H2PO4)2 = 0,008. 234 = 1,872 gam

m_CaHPO4 = 0,004. 136 = 0,544 gam

Bài 3: Cho 44g NaOH vào dd chứa 39,2g H₃PO₄. Sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn, đem cô cạn dd thu được đến cạn khô. Muối được tạo nên và khối lượng muối khan thu được là:

Lời giải:

T = 2,75 tạo 2 muối: Na₂HPO₄ (x mol) và Na₃PO₄ (y mol); 2x + 3y = 1,1 (1) và x + y = 0,4 (2) ⇒ x = 0,1 và y = 0,3.

Bài 4: Số mol P₂O₅ cần thêm vào dd chứa 0,03 mol KOH để thu được dd chứa 2 muối K₂HPO₄ và KH₂PO₄ với số mol bằng nhau:

Lời giải:

n_K2HPO4 = n_KH2PO4 = x mol; 2x + x = 0,03 ⇒ x= 0,01 mol; n_H3PO4 = 0,01 + 0,01 = 0,02 mol ⇒ n_P2O5 = 0,02/2 = 0,01 mol.

Bài 5: Cho 100 ml dung dịch H₃PO₄ tác dụng với 200 ml dung dịch NaOH a M thu được 1,2 gam muối NaH₂PO₄ và 1,42 mol Na₂HPO₄. Giá trị của a là:

Lời giải:

n_Na2HPO4 = 0,01 mol; n_NaH2PO4 = 0,01 mol; n_NaOH = 0,01 + 0,01.2 = 0,03 mol ⇒ a = 0,03/0,2 = 0,15 M