Với tóm tắt lý thuyết Hóa học lớp 11 Bài 15: Dẫn xuất halogen sách Chân trời sáng tạo hay, chi tiết cùng với bài tập trắc nghiệm chọn lọc có đáp án giúp học sinh nắm vững kiến thức trọng tâm, ôn luyện để học tốt môn Hóa học 11.

Lý thuyết Hóa học lớp 11 Bài 15: Dẫn xuất halogen

A. Lý thuyết Dẫn xuất halogen

1. Khái niệm

- Khi thay thế nguyên tử H trong phân tử hydrocarbon bằng một hay nhiều nguyên tử halogen, ta được dẫn xuất halogen của hydrocarbon.

2. Đồng phân và danh pháp

- Đồng phân cấu tạo của dẫn xuất halogen gồm có: đồng phân mạch carbon, đồng phân vị trí liên kết đôi, liên kết ba và đồng phân vị trí nguyên tử halogen.

- Tên thay danh pháp thay thế của dẫn xuất halogen:

Số chỉ vị trí nhóm thế - Tên nhóm thế halogen+tên hydrocarbon

-Tên gốc – chức: tên gốc hydrocarbon+halide

3. Tính chất vật lý

- Nhiệt độ sôi của các dẫn xuất halogen có xu hướng tăng dần theo chiều tăng khối lượng phân tử.

- Dẫn xuất halogen không tan trong nước, nhưng tan trong dung môi hữu cơ như alcohol, ether, benzene.

4. Tính chất hóa học

a) Phản ứng thế nguyên tử halogen bằng nhóm OH

- Dẫn xuất halogen mà nguyên tử halogen lien kết với nguyên tử carbon no có phản ứng thế nhóm –OH trong dung dịch kiếm, đun nóng.

b) Phản ứng tách hydrogen halide

- Các dẫn xuất halogenoalkane có thể bị tách hydrogen halide để tạo thành alkene.

- Quy tắc Zaitsev: trong phản ứng tách HX ra khỏi dẫn xuất halogen, nguyên tử X ưu tiên tách ra cùng với nguyên tử H ở nguyên C bên cạnh có bậc cao hơn, tạo ra sản phẩm chính.

5. Ứng dụng

- Dẫn xuất halogen được sử dụng trong nhiều lĩnh vực: làm dung môi hữu cơ, sản xuất các loại thuốc bảo vệ thực vật, thuốc tăng trưởng thực vật, chất dẻo,…

- Lạm dụng thuốc bảo vệ và thuốc kích thích tăng trưởng thực vật gây tác hại nghiêm trọng đến sức khỏe người tiêu dùng.

- Thay thế các dẫn xuất halogen chứa chlorine bằng fluorine trong công nghiệp nhiệt lạnh làm giảm tác hại đến tầng ozone.

Sơ đồ tư duy Dẫn xuất halogen

B. Trắc nghiệm Dẫn xuất halogen

Câu 1. Tên gốc – chức của dẫn xuất halogen có công thức cấu tạo CH₃Cl là

A. methyl chloride.

B. phenyl chloride.

C. ethyl chloride.

D. propyl chloride.

Câu 2. Tên gọi thông thường của dẫn xuất halogen có công thức CHCl₃ là

A. methyl chloride.

B. trichloromethane.

C. chloroform.

D. propyl chloride.

Câu 3. Cho các dẫn xuất halogen mạch không nhánh sau: (1) CH₃Cl; (2) C₂H₅Cl; (3) C₃H₇Cl; (4) C₄H₉Cl. Thứ tự tăng dần của nhiệt độ sôi là

A. (1) < (2) < (3) < (4).

B. (1) < (4) < (2) < (3).

C. (4) < (3) < (2) < (1).

D. (4) < (2) < (1) < (3).

Câu 4. Đun sôi dung dịch gồm chất X và KOH đặc trong C₂H₅OH, thu được etylene. Công thức của X là

A. CH₃COOH.

B. CH₃CHCl₂.

C. CH₃CH₂Cl.

D. CH₃COOCH=CH₂.

Câu 5. Dẫn xuất halogen nào sau đây có đồng phân hình học?

A. CH₂ = CHCl

B. CH₂ = CH – CH₂Br

C. CH₃CH = CF – CH₃

D. (CH₃)₂C = CHI

Câu 11. Bậc của dẫn xuất halogen là bậc của nguyên tử carbon liên kết với nguyên tử halogen. Bậc của dẫn xuất halogen nào sau đây không phù hợp?

A. Dẫn xuất halogen bậc I.

B.Dẫn xuất halogen bậc II.

C.Dẫn xuất halogen bậc III.

D. Dẫn xuất halogen bậc IV.

Câu 12. Cho dẫn xuất halogen có công thức cấu tạo sau:

Danh pháp thay thế của dẫn xuất halogen trên là

A. 3,4-dimethyl-2-chlorohexane.

B. 2-chloro-3,4-dimethylhexane.

C. 3,4-dimethyl-5-chlorohexane.

D. 5-chloro-3,4-dimethylhexane.

Câu 13. Nhận xét nào sau đây không đúng?

A. Dẫn xuất halogen có nhiệt độ sôi và nhiệt độ nóng chảy cao hơn hydrocarbon có phân tử khối tương đương.

B. Thủy phân ethyl bromide trong môi trường kiềm thu được ethyl alcohol.

C. Phản ứng tách HCl của 2-chloropropane chỉ thu được 1 alkene duy nhất.

D. CFC là hợp chất chứa các nguyên tố carbon, flourine, chlorine và hydrogen.

Câu 14. Cho sơ đồ phản ứng hóa học sau:

${\mathrm{CH}}_3\mathrm{CHCl}{\mathrm{CH}}_2{\mathrm{CH}}_3\underset{C_2{H}_5\mathrm{OH},t^o}{\overset{\mathrm{NaOH}}{\to }}$

Sản phẩm chính theo quy tắc Zaitsev của phản ứng trên là

A. but-1-ene.

B. but-2-ene.

C. but-1-yne.

D. but-2-yne.

Câu 15. Trong thể thao, khi các vận động viên bị chấn thương do va chạm, không gây ra vết thương hở, gãy xương,... thường được nhân viên y tế dùng loại thuốc xịt, xịt vào chỗ bị thương để gây tê cục bộ và vận động viên có thể quay trở lại thi đấu. Hợp chất chính có trong thuốc xịt là

A. carbon dioxide.

B. hydrogen chloride.

C. nitrogen.

D. chloroethane.

Xem thêm các bài tóm tắt Lý thuyết Hóa học lớp 11 Chân trời sáng tạo hay, chi tiết khác: