Hoạt động thầy trò

Nội dung

Hoạt động 1

GV: TB thường xuyên trao đổi chất với môi trường, các chất vào ra TB phải qua màng sinh chất …

GV trình bày thí nghiệm về sự vận chuyển thụ động của các chất qua màng tế bào da ếch.

HS: quan sát hiện tượng và nhận xét

(?) Thế nào là hiện tượng khuếch tán?

HS:

(?) Các chất được vận chuyển qua màng bằng cách nào ?

HS: nghiên cứu thông tin sgk, thảo luận và trả lời.

(?) Tốc độ khuếch tán của các chất phụ thuộc vào yếu tố nào ?

HS:

Các tế bào trong cơ thể có nhiệt độ tương đương nhau nên không chịu tác động của nhiệt độ.

GV: Trong thực tế có một số chất (urê) trong nước tiểu cao gấp 10 lần trong máu nhưng vẫn không vận chuyển từ thận vào máu, mag có sự vận chuyển ngược lại.

Hoạt động 2

 (?) Quá trình vận chuyển chủ động cần điều kiện gì ? Thế nào là vận chuyển chủ động ?

HS: là quá trình cần tiêu tốn năng lượng.

(?) Tại sao trong tế bào cần có sự vận chuyển chủ động ?

HS: Đảm bảo cho các quá trình sống diễn ra bình thường.

Hoạt động 2

GV hướng dẫn HS quan sát hình vẽ 11.2 sgk

HS nhận xét và thảo luận.

(?) Hãy mô tả cách lấy thức ăn và tiêu hoá của động vật nguyên sinh?

HS; Thảo luận và trả lời.

Hiện tượng xuất bào là gì ?

Bài 11. VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA MÀNG SINH CHẤT

I. Vận chuyển thụ động:

1. Khái niệm: Vận chuyển thụ động là vận chuyển các chất qua màng sinh chất mà không cần tiêu tốn năng lượng.

 Nguyên lí vận chuyển thụ động là sự khuếch tán của các chất từ nơi có nồng độ cao dến nơi có nồng độ thấp.

a.     Thẩm thấu: Nước từ nơi có nồng độ thấp đến nơi có nồng độ cao.

b.     Thẩm tách: các chất hoà tan từ nơi có nồng độ cao đến nơi có nồng độ thấp.

2. Các liểu vận chuyển qua màng:

- Khuếch tán trực tiếp qua lớp phôtpholipit kép gồm các chất không phân cực và các chất cóc kích thước nhỏ như CO_2­, O₂…

- Khuếch tán qua kênh prôtein xuyên màng gồm các chất phân cực có lích thước lớn(Gluxit).

- Khuếch tán qua kênh prôtein đặc hiệu theo cơ chế thẩm thấu(các phân tử nước).

3. Các yếu tố ảnh hưởng đến tốc độ khuếch tán qua màng:

- Nhiệt độ môi trường:

- Sự chênh lệch nồng độ các chất trong và ngoài màng.

* Một số laọi môi trường:

- Ưu trương: nồng độ chất tan ngoài tế bào cao hơn trong tế bào.

Đẳng trương: nồng độ chất tan ngoài tế bào và trong tế bào bằng nhau.

Nhược trương; nồng độ chất tan ngoài tế bào thấp hơn trong tế bào.

II. Vận chuyển chủ động:

1. Khái niệm: Vận chuyển chủ động là phương thức vận chuyển các chất qua màng tế bào từ nơi có nồng độ thấp đến nơi có nồng độ cao(ngược dốc nồng độ) và có sự tiêu tón năng lượng.

2. Cơ chế:

- ATP + prôtein đặc chủng cho từng loại cơ chất.

- Prôtein biến đổi chất để đưa ra ngoài tế bào hay đưa vào bên trong tế bào.

III. Nhập bào và xuất bào:

1. Nhập bào: là tế bào đưa các chất vào bên trong bằng cách biến dạng màng sinh chất.

- Thực bào: TBĐV ăn các hợp chất có kích thước lớn(chất rắn) nhờ các enzim phân huỷ.

- ẩm bào: đưa các giọt dịch vào tế bào.

2. Xuất bào: Các chất thải trong túi kết hợp với màng sinh chất đẩy ra ngoài tế bào.