Với tóm tắt lý thuyết Hóa học lớp 11 Bài 5: Một số hợp chất với oxygen của nitrogen sách Chân trời sáng tạo hay, chi tiết cùng với bài tập trắc nghiệm chọn lọc có đáp án giúp học sinh nắm vững kiến thức trọng tâm, ôn luyện để học tốt môn Hóa học 11.

Lý thuyết Hóa học lớp 11 Bài 5: Một số hợp chất với oxygen của nitrogen

A. Lý thuyết Một số hợp chất với oxygen của nitrogen

1. Các oxide của nitrogen – hiện tượng mưa acid

a)    Nguồn gốc các oxide của nitrogen trong không khí

-       Khí NO được tạo thành trong không khí ở nhiệt độ cao.

-       Ở điều kiện thường, khí NO không màu kết hợp với oxygen trong không khí tạo khí NO₂ màu nâu đỏ.

$2NO+O_2\to 2N{O}_2$

-       Nitrogen oxide được hình thành từ những hiện tượng tự nhiên hoặc các thiết bị hoạt động ở nhiệt độ cao. Các khí này độc, gây ảnh hưởng đến sức khỏe con người.

b)    Hiện tượng mưa acid

-       Mưa acid là hiện tượng nước mưa có pH nhỏ hơn 5,6 do lượng khí thải SO₂ và NO_x từ các quá trình tiêu thụ than đá, dầu mỏ hoặc các nguyên liệu tự nhiên khác trong sản xuất, sinh hoạt của con người.

-       Các khí này hòa tan trong nước tạo thành dung dịch H₂SO₄ và dung dịch HNO₃.

-       Hiện tượng mưa acid gây ảnh hưởng đến đời sống con người, động – thực vật, môi trường, hủy hoại các công trình kiến trúc.

2. Nitric acid

a)    Cấu tạo phân tử, tính chất vật lý

-       Liên kết hoá học giữa các nguyên tử trong phân tử HNO₃ là liên kết cộng hóa trị và liên kết cho nhận.

-       Số oxi hóa của N trong HNO₃ là +5. Đây là số oxi hóa cao nhất của N, do đó trong các phản ứng oxi hóa – khử, HNO₃ là chất oxi hóa.

-       Nitric acid tinh khiết là chất lỏng không màu, bốc khói mạnh trong không khí ẩm, có khối lượng riêng là 1,53 g/cm3, sôi ở 86˚C.

-       Nitric acid tan trong nước theo bất kỳ tỉ lệ nào. Nitric acid thương mại thường có nồng độ 68%.

-       Nitric acid tinh khiết kém bền, bị phân hủy ngay ở điều kiện thường khi có ánh sáng.

$2HN{O}_3\iff H_{2}O+2N{O}_2+2O_2$

b)    Tính chất hóa học và ứng dụng

-       Nitric acid là một acid mạnh:

+ Làm quỳ tím hóa đỏ

+ Tác dụng với basic oxide

$2HN{O}_3+CuO\to Cu(N{O}_3{)}_2+H_{2}O$

+ Tác dụng với base

$HN{O}_3+NaOH\to NaN{O}_3+H_{2}O$

+ Tác dụng với muối của acid yếu hơn -> muối nitrate

$2HN{O}_3+K_{2}C{O}_3\to KN{O}_3+H_{2}O+C{O}_2\uparrow$

-       Nitric acid là một trong ba acid chính của ngành công nghiệp hóa chất hiện đại và có tính ăn mòn kim loại.

-       Nitric acid là một acid có tính oxi hóa mạnh, oxi hóa được hầu hết các kim loại trừ vàng (Au), platium (Pt),…(một số kim loại như Al, Fe, Cr,… bị thụ động hóa trong dung dịch HNO₃ đặc, nguội)

$3Cu+8HN{O}_3\to 3Cu(N{O}_3{)}_2+2NO\uparrow +4H_{2}O$

-       Nitric acid có nhiều ứng dụng quan trọng trong đời sống và sản xuất: sản xuất thuốc nổ trinitrotoluene, sản xuất nitrobenzene, nước cường toan, sản xuất phân bón,…

 3. Hiện tượng phú dưỡng

-       Hiện tượng phú dưỡng xảy ra khi dư thừa nhiều chất dinh dưỡng trong môi trường nước như nitrate và phosphate.

-       Hiện tượng này làm giảm chất lượng nước, làm ô nhiễm môi trường nước, gây ảnh hưởng tiêu cực đến đời sống con người cũng như các loài động vật sống dưới nước.

 Sơ dồ tư duy Một số hợp chất với oxygen của nitrogen

B. Trắc nghiệm Một số hợp chất với oxygen của nitrogen

Câu 1: Cho phản ứng: ${\mathrm{Fe}}_3{O}_4+\mathrm{HN}{O}_3\underset{}{\to }\mathrm{Fe}{\left({\mathrm{NO}}_3\right)}_3+\mathrm{NO}\left(g\right)+H_{2}O$

Hệ số tỉ lượng của HNO₃ trong phương trình hoá học trên là (biết hệ số tỉ lượng của các chất trong phản ứng là các số nguyên, tối giản)

A. 4.

B. 1.

C. 28.

D. 10.

Câu 2: Cho các nhận định sau về tính chất hoá học của nitric acid: (1) có tính acid mạnh; (2) có tính acid yếu; (3) có tính oxi hoá mạnh; (4) có tính khử mạnh. Số nhận định đúng là

A. 1.

B. 2.

C. 3.

D. 4.

Câu 3: Cho dung dịch HNO₃ tác dụng với các chất sau: ${\text{NH}}_3,{\text{CaCO}}_3,\text{Ag},\text{NaOH}$. Số phản ứng trong đó HNO₃ đóng vai trò acid theo thuyết Brønsted – Lowry là

A. 4.

B. 1.

C. 3.

D. 2.

Câu 4: HNO₃ tinh khiết là chất lỏng không màu, nhưng dung dịch HNO₃ để lâu thường ngả sang màu vàng là do

A. HNO₃ tan nhiều trong nước.

B. khi để lâu thì HNO₃ bị khử bởi các chất của môi trường.

C. dung dịch HNO₃ có tính oxi hóa mạnh.

D. dung dịch HNO₃ có hoà tan một lượng nhỏ NO₂.

Câu 5: Cho Iron(III) oxide tác dụng với nitricacid thì sản phẩm thu được là

A. Fe(NO₃)₃, NO và H₂O.

B. Fe(NO₃)₃, NO₂ và H₂O.

C. Fe(NO₃)₃, N₂ và H₂O.

D. Fe(NO₃)₃ và H₂O.

Câu 11: Dãy gồm tất cả các chất khi tác dụng với HNO₃ thì HNO₃ chỉ thể hiện tính oxi hoá là

A. Mg, H₂S, S, Fe₃O₄, Fe(OH)₂.

B. Al, FeCO₃, HI, CaO, FeO.

C. Cu, C, Fe₂O₃, Fe(OH)₂, SO₂.

D. Na₂SO₃, P, CuO, CaCO₃, Ag.

Câu 12: Xét cân bằng tạo ra nitrogen oxide ở nhiệt độ 2000^oC:

${\text{N}}_2\left(g\right)+{\text{O}}_2\left(g\right)\underset{}{\rightleftharpoons }2\text{NO}\left(\text{g}\right)$; ${\text{K}}_{\text{C}}=4,10\cdot {10}^{-4}$

Ở trạng thái cân bằng, biểu thức nào sau đây có giá trị bằng K_c là

A. $\frac{{\left[\text{NO}\right]}^2}{\left({\text{N}}_2\right)\left({\text{O}}_2\right)}$

B. $\frac{\left(\text{NO}\right)}{\left({\text{N}}_2\right)\left({\text{O}}_2\right)}$

C. $\frac{\left({\text{N}}_2\right)\left({\text{O}}_2\right)}{{\left[\text{NO}\right]}^2}$

D. $\frac{\left(\text{NO}\right)}{\left({\text{N}}_2\right)}$

Câu 13: Cho sơ đồ phản ứng: FeS₂ + HNO₃ → Fe(NO₃)₃ + H₂SO₄ + NO + H₂O. Sau khi cân bằng, tổng hệ số cân bằng (nguyên, tối giản) của các chất trong phản ứng là

A. 21.

B. 19.

C. 23.

D. 25.

Câu 14: Hòa tan hoàn toàn 1,6 gam Cu bằng dung dịch HNO₃, thu được x mol NO₂ (là sản phẩm khử duy nhất của $\stackrel{+5}{N}$). Giá trị của x là

A. 0,05.

B. 0,10.

C. 0,15.

D. 0,25.

Câu 15: Một nhóm học sinh thực hiện thí nghiệm cho kim loại Cu tác dụng với dung dịch HNO₃ đặc. Hiện tượng quan sát nào sau đây là đúng?

A. Khí không màu thoát ra, dung dịch chuyển sang màu xanh.

B. Khí màu nâu đỏ thoát ra, dung dịch không màu.

C. Khí màu nâu đỏ thoát ra, dung dịch chuyển sang màu xanh.

D. Khí không màu thoát ra, dung dịch không màu.

Xem thêm các bài tóm tắt Lý thuyết Hóa học lớp 11 Chân trời sáng tạo hay, chi tiết khác: