Họat động của giáo viên

Họat động của học sinh

Nội dung

A. KHỞI ĐỘNG

* Mục tiêu :

-  Kích thích học sinh hứng thú tìm hiểu bài mới

 -  Rèn luyện năng lực tư duy phê phán  cho học sinh.

*  Phương pháp:  trò chơi, gợi mở..

* Định hướng năng lực: giải quyết vấn đề, năng lực nhận thức

Tại sao số lượng nhiễm sắc thể trong các giao tử lại chỉ bằng một nửa số lượng nhiễm sắc thể trong các tế bào dinh dưỡng?

ó SP cần đạt sau khi kết thúc hoạt động:

Học sinh tập trung chú ý;

Suy nghĩ về vấn đề được đặt ra;

Tham gia hoạt động đọc hiểu để tìm câu trả lời của tình huống khởi động,

Từ cách nêu vấn đề gây thắc mắc như trên, giáo viên dẫn học sinh vào các hoạt động mới: Hoạt động hình thành kiến thức.

B: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

* Mục tiêu :

- Học sinh phải mô tả được đặc điểm các kỳ trong quá trình giảm phân và ý nghĩa của quá trình giảm phân.

- Trình bày được diễn biến chính ở kỳ đầu của giảm phân I.

- Nêu được sự khác biệt giữa quá trình giảm phân và nguyên phân.

*  Phương pháp: Thuyết trình , phân tích, giảng bình

* Định hướng năng lực: giải quyết vấn đề, năng lực nhận thức

HOẠT ĐỘNG 1

GV nêu câu hỏi, yêu cầu HS quan sát hình và nghiên cứu SGK, trả lời.

? Hãy cho biết đặc điểm của quá trình giảm phân ?

GV đánh giá, kết luận.

Hoạt động 2:

   GV chia nhóm HS, phát phiếu học tập.

  GV yêu cầu các nhóm quan sát đoạn phim kết hợp với hình 19.1 để hoàn thành phiếu học tập.

PHIẾU HỌC TẬP

GV chỉnh sửa, kết luận.

GV yêu cầu HS quan sát hình 19.2, nêu điểm khác nhau giữa GP1 và GP2

GV chỉnh sửa, kết luận.

GV nêu câu hỏi, yêu cầu HS quan sát hình  nghe GV diễn giảng, trả lời.

GV nêu câu hỏi, yêu cầu HS nghiên cứu SGK, trả lời.

? Cho biết ý nghĩa của quá trình giảm phân ?

GV đánh giá, kết luận.

HS nghe câu hỏi, quan sát hình, tự tham khảo SGK trả lời.

Các HS khác nhận xét, bổ sung.

   HS tách nhóm theo yêu cầu của GV, nhận phiếu học tập.

  HS quan sát đoạn phim thảo luận để hoàn thành phiếu học tập, cử đại diện trình bày.

Các nhóm còn lại nhận xét, bổ sung.

HS nhận phiếu học tập, thảo luận, thống nhất nội dung, hoàn thành phiếu học tập, cử đại diện trình bày.

Các nhóm khác nhận xét, bổ sung.

   Khái niệm :

- Giảm phân là hình thức phân bào ở tế bào sinh dục trưởng thành, trải qua 2 lần phân bào nhưng chỉ 1 lần nhân đôi ADN.

- 1TB (2n) à 4TB (n)

I. Giảm phân I :

   1. Kì đầu I:

   - NST kép : gồm 2 crômatit dính nhau tại tâm động. Các NST kép bắt đầu co xoắn lại.

   - Các NST kép bắt cặp tương đồng và có thể trao đổi các đoạn crômatit cho nhau gọi là hiện tượng trao đổi chéo.

   - Thoi phân bào dần hình thành, màng nhân và nhân con dần tiêu biến.

2. Kì giữa I:

    Các NST co xoắn cực đại, tập trung thành hai hàng ở mặt phẳng xích đạo.

    Thoi vô sắc chỉ dính vào 1 phía của 1 NST  trong cặp tương đồng.

3.  Kì sau I:

   Mỗi NST kép trong cặp tương đồng sẽ trượt trên tơ vô sắc về 1 cực của tế bào.

4. Kì cuối I :

   NST dãn xoắn dần, màng nhân và nhân con dần xuất hiện, thoi vô sắc biến mất.

Kết quả GP1:

1TB (2n đơn) à 2TB   (n kép)

II. Giảm phân II :

   1. Kì đầu II :

- NST kép co xoắn lại.

- Màng nhân dần tiêu biến. - Thoi phân bào dần xuất hiện.

2. Kì giữa II :

   Các NST co xoắn cực đại, tập trung thành một hàng ở mặt phẳng xích đạo. Thoi vô sắc chỉ dính vào 2 phía của NST.

  3.  Kì sau II:

   Các crômatit tách nhau ở tâm động và đi về hai cực của tế bào trên thoi vô sắc.

4. Kì cuối II :

   NST dãn xoắn dần, màng nhân và nhân con dần xuất hiện, thoi vô sắc biến mất.

Kết quả GP2 : 1TB (n kép) à 2 TB (n đơn)

Qua 2 lần phân bào :

  1 TB (2n đơn) à 4 TB (n đơn)* Tế bào sinh giao tử đực:

1TB sinh tinh → 4 tinh trùng.

* Tế bào sinh giao tử cái:

1TB sinh trứng → 1 trứng.

III. Ý nghĩa của quá trình giảm phân :

   Từ 1 TB → 4 TB con với số NST giảm đi một nửa.

   - Tạo ra nhiều biến dị tổ hợp, là nguồn nguyên liệu của chọn lọc tự nhiên.

      - Duy trì bộ NST đặc trưng của loài qua các cơ chế: nguyên phân, giảm phân, thụ tinh.

C: LUYỆN TẬP

Mục tiêu: - - Luyên tập để HS củng cố những gì đã biết .

- Rèn luyện năng lực tự học, năng lực giao tiếp và hợp tác, năng lực giải quyết vấn đề cho HS.

Phương pháp dạy học:  Giao bài tập

Định hướng phát triển năng lực: giải quyết vấn đề, năng lực giao tiếp, năng lực nhận thức.

 Câu 1: Giảm phân chỉ xảy ra ở loại tế bào nào sau đây?

A. Tế bào sinh dưỡng

B. Tế bào giao tử

C. Tế bào sinh dục chín

D. Hợp tử

Hiển thị đáp án

Đáp án: C

Câu 2: Đặc điểm nào sau đây có ở giảm phân mà không có ở nguyên phân?

A. Xảy ra sự tiếp hợp và có thể có hiện tượng trao đổi chéo

B. Có sự phân chia của tế bào chất

C. Có sự phân chia nhân

D. NST tự nhân đôi ở kì trung gian thành các NST kép

Hiển thị đáp án

Đáp án: A

Câu 3: Trong giảm phân, các NST xếp trên mặt phẳng xích đạo của thoi phân bào ở

A. kì giữa I và kì sau I   B. kì giữa II và kì sau II

C. kì giữa I và kì giữa II   D. cả A và C

Hiển thị đáp án

Đáp án: C

Câu 4: Trong giảm phân, ở kì sau I và kì sau II có điểm giống nhau là

A. Các NST đều ở trạng thái đơn

B. Các NST đều ở trạng thái kép

C. Có sự dãn xoắn của các NST

D. Có sự phân li các NST về 2 cực tế bào

Đáp án: D

Câu 5: Sự tiếp hợp và trao đổi chéo NST diễn ra ở chu kì nào trong giảm phân?

A. kì đầu I   B. kì giữa I

C. kì đầu II   D. kì giữa II

Hiển thị đáp án

Đáp án: A

D: VẬN DỤNG (8’)

Mục tiêu: -Tạo cơ hội cho HS vận dụng kiến thức và kĩ năng có được vào các tình huống, bối cảnh mới ,nhất là vận dụng vào thực tế cuộc sống.

-Rèn luyện năng lực tư duy, phân tích.

Phương pháp dạy học:  Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan

Định hướng phát triển năng lực:    Năng lực thực nghiệm, năng lực quan sát, năng lực sáng tạo, năng lực trao đổi. Phẩm chất tự tin, tự lập, giao tiếp.

Hiện tượng các NST tương đồng bắt đôi với nhau có ý nghĩa gì?

Lời giải:

Ý nghĩa hiện tượng bắt đôi của các NST tương đồng:

   + Khi các NST tương đồng bắt cặp trong giảm phân sẽ giúp chúng tiếp hợp với nhau, trao đổi chéo các đoạn crômatit, làm tăng biến dị tổ hợp.

   + Khi NST bắt cặp tương đồng trong giảm phân thì sau quá trình phân li, số lượng NST sẽ giảm đi một nửa, đảm bảo quá trình giảm phân diễn ra bình thường.

E: MỞ RỘNG (2’)

Mục tiêu: Tìm tòi và mở rộng kiến thức, khái quát lại toàn bộ nội dung kiến thức đã học

Phương pháp dạy học:  Giao nhiệm vụ

Định hướng phát triển năng lực: tự chủ-tự học, tìm hiểu tự nhiên và xã hội, giải quyết vấn đề

          - Nếu số lượng NST không phải là 2n mà là 3n thì quá trình giảm phân có gì trục trặc? (Khi có 3 NST tương đồng thì sự bắt đôi và phân ly của các NST sẽ dẫn đến sự phân chia không đồng đều các NST cho các tế bào con – gây ra đột biến giao tử).