Với giải sách bài tập Khoa học tự nhiên 7 Bài 39: Sinh sản vô tính ở sinh vật sách Kết nối tri thức hay, chi tiết giúp học sinh dễ dàng xem và so sánh lời giải từ đó biết cách làm bài tập trong SBT Khoa học tự nhiên 7. Mời các bạn đón xem:
Giải SBT Khoa học tự nhiên lớp 7 Bài 39: Sinh sản vô tính ở sinh vật
Sinh sản là một trong những ...(1)... của cơ thể sống. Từ ...(2)... cơ thể ban đầu, qua quá trình ...(3)... sẽ tạo ra cho thế hệ sau những ...(4)..., đảm bảo sự phát triển liên tục của loài. Có ...(5)... hình thức sinh sản ở sinh vật là ...(6)... và ...(7)...
Gợi ý: đặc trưng cơ bản, đặc điểm, một, những, sinh sản, phân chia, cơ thể mới, hai, sinh sản vô tính, sinh sản hữu tính, sinh sản sinh dưỡng.
Lời giải:
Từ/cụm từ phù hợp trong phần gợi ý để hoàn thành đoạn thông tin trên:
(1) đặc trưng cơ bản
(2) một
(3) sinh sản
(4) cơ thể mới
(5) hai
(6) sinh sản vô tính/ sinh sản hữu tính
(7) sinh sản hữu tính/ sinh sản vô tính
Lời giải:
Thực vật |
Bộ phận sinh sản |
Rau má, dâu tây |
Thân bò |
Gừng, củ gấu |
Thân rễ |
Khoai lang |
Rễ củ, thân |
Cây lá bỏng, sống đời, hoa đá |
Lá |
Khoai tây |
Thân củ |
A. Thời gian ra rễ của các cây trên rất chậm.
B. Những cây đó có giá trị kinh tế cao.
C. Cành của các cây đó quá to nên không giâm cành được.
D. Khả năng vận chuyển các chất dinh dưỡng của các cây này kém vì mạch gỗ nhỏ.
Lời giải:
Đáp án đúng là: A
Cam, chanh, bưởi, hồng xiêm,... là những cây ra rễ chậm nên nếu sử dụng phương pháp giâm cành thì cành thường bị chết do thiếu nước và chất khoáng trước khi rễ có thể phát triển.
Lời giải:
STT |
Động vật |
Hình thức sinh sản vô tính |
1 |
Trùng roi |
Phân đôi |
2 |
San hô, thủy tức |
Nảy chồi |
3 |
Sao biển, giun dẹp |
Phân mảnh |
4 |
Rệp cây, ong, kiến |
Trinh sinh |
Bài 39.5 trang 87 SBT Khoa học tự nhiên 7: Các khẳng định sau đây đúng hay sai?
Lời giải:
STT |
Khẳng định |
Đúng/Sai |
1 |
Sinh sản vô tính là hình thức sinh sản chỉ có sự tham gia của một cơ thể (mẹ) |
Đúng |
2 |
Con sinh ra từ sinh sản vô tính mang đặc điểm của hai cơ thể |
Sai |
3 |
Một cơ thể mẹ ban đầu sinh sản vô tính luôn tạo ra hai cơ thể mới |
Sai |
4 |
Vi khuẩn, nguyên sinh vật, nấm có hình thức sinh sản vô tính |
Đúng |
5 |
Trong sinh sản sinh dưỡng, cơ thể mới được tạo thành từ các bộ phận, cơ quan sinh dưỡng của cơ thể mẹ |
Đúng |
6 |
Biện pháp để nhân giống của một loài với số lượng lớn, có thể giữ nguyên đặc tính mong muốn và sạch bệnh là nuôi cấy mô tế bào |
Đúng |
Giải thích các khẳng định sai:
(2) Sai. Trong sinh sản vô tính, con được tạo thành từ một phần của cơ thể mẹ, không có sự kết hợp của giao tử đực và giao tử cái. Do đó, con sinh ra sẽ chỉ mang đặc điểm của cơ thể mẹ.
(3) Sai. Trong hình thức sinh sản vô tính, một cơ thể mẹ ban đầu có thể tạo ra hai cơ thể mới như trong phân đôi hoặc cũng có thể tạo ra nhiều hơn hai cơ thể mới như sinh sản bằng lá ở cây lá bỏng, trinh sinh ở ong,…
Lời giải:
Sau khi bó bầu đất vào vết khoanh vỏ, rễ chỉ có thể mọc ra từ mép vỏ phía trên của vết cắt vì: Khi khoanh vỏ là đã cắt bỏ cả mạch rây của cành. Chất hữu cơ được tổng hợp từ lá trong quá trình quang hợp sẽ không được vận chuyển xuống phía dưới của vết cắt, nên bị ứ đọng ở phía trên của vết cắt (phía ngọn). Khi bó bầu đất vào, độ ẩm và chất dinh dưỡng trong bầu đất đã tạo điều kiện cho rễ hình thành tại đó.
Lời giải:
Khi ghép cành phải buộc chặt cành ghép vào gốc ghép vì: Buộc chặt cành ghép vào gốc ghép để mô dẫn (mạch gỗ và mạch rây) của cành ghép và gốc ghép dễ nối liền với nhau, đảm bảo thông suốt cho dòng nước, chất dinh dưỡng đi từ gốc ghép đến cành ghép một cách dễ dàng.
Lời giải:
Tên cây |
Phương pháp nhân giống |
Lí do |
Rau muống, rau ngót, rau lang, húng chanh, sống đời, lá bỏng, sắn dây, hoa giấy,… |
Giâm cành |
Các cây này có thời gian ra rễ nhanh. |
Cam, chanh, bưởi, ổi, hồng xiêm,… |
Chiết cành |
Các cây này có thời gian ra rễ chậm đồng thời phương pháp này giúp giữ nguyên được đặc tính mong muốn, nhanh cho thu hoạch nên rất thích hợp đối với những cây ăn quả lâu năm. |
Lời giải:
Phải nhổ hết gốc, bỏ toàn bộ thân rễ ngầm dưới đất thì cỏ mới không mọc lại được vì: Nhiều loài cỏ dại có khả năng sinh sản bằng thân rễ nên chỉ cần sót lại một mẩu thân rễ là từ đó có thể mọc chồi và ra rễ, phát triển thành cây mới, có khả năng lan rộng khi có điều kiện thời tiết thuận lợi (mưa, đất ẩm). Vì vậy, muốn diệt cỏ dại hại cây trồng cần phải nhặt bỏ toàn bộ thân rễ ngầm dưới đất.
Xem thêm các bài giải SBT Khoa học tự nhiên 7 Kết nối tri thức hay, chi tiết khác:
Bài 38: Thực hành: Quan sát, mô tả sự sinh trưởng và phát triển ở một số sinh vật
Bài 40: Sinh sản hữu tính ở sinh vật
Bài 41: Một số yếu tố ảnh hưởng và điều hòa, điều khiển sinh sản ở sinh vật
Bài 42: Cơ thể sinh vật là một thể thống nhất
Lý thuyết KHTN 7 Bài 39: Sinh sản vô tính ở sinh vật
I. SINH SẢN LÀ GÌ?
- Khái niệm: Sinh sản là quá trình tạo ra những cá thể mới, đảm bảo sự phát triển liên tục của loài. Sinh sản chính là một trong những đặc trưng cơ bản của cơ thể sống.
- Ví dụ:
+ Cây chuối con được hành thành từ thân củ của cây chuối mẹ, làm tăng số lượng cây chuối trong bụi.
+ Mèo mẹ sinh ra mèo con, làm tăng số lượng mèo.
Sinh sản ở một số sinh vật
- Phân loại: Có hai hình thức sinh sản ở sinh vật là sinh sản vô tính và sinh sản hữu tính.
II. SINH SẢN VÔ TÍNH
1. Khái niệm
- Khái niệm: Sinh sản vô tính là hình thức sinh sản không có sự kết hợp của giao tử đực và giao tử cái, cơ thể con được tạo thành từ một phần của cơ thể mẹ.
- Đại diện: Thường gặp ở các vi khuẩn, nguyên sinh vật, nấm, nhiều loài thực vật và một số động vật.
- Đặc điểm:
+ Con non được sinh ra từ một phần của cơ thể mẹ, không có sự kết hợp của giao tử đực và giao tử cái.
+ Con non có các đặc điểm giống hệt mẹ.
2. Các hình thức sinh sản vô tính ở thực vật
- Thực vật có hai hình thức sinh sản vô tính là: sinh sản sinh dưỡng và sinh sản bào tử. Trong đó chủ yếu là sinh sản sinh dưỡng.
- Sinh sản sinh dưỡng là hình thức sinh sản mà cơ thể mới được hình thành từ cơ quan sinh dưỡng của cơ thể mẹ (như rễ, thân, lá).
Sinh sản sinh dưỡng ở một số loài thực vật
3. Các hình thức sinh sản vô tính ở động vật
a) Nảy chồi
- Nảy chồi là hình thức sinh sản trong đó “chồi” được mọc ra từ cơ thể mẹ, lớn dần lên và tách ra khỏi cơ thể mẹ thành cơ thể mới hoặc vẫn dính vào cơ thể mẹ tạo thành tập đoàn.
- Đại diện: Thường gặp ở động vật ruột khoang như thủy tức, san hô,…
Sinh sản vô tính bằng cách nảy chồi ở thủy tức
b) Phân mảnh
- Phân mảnh là hình thức sinh sản mà mỗi mảnh nhỏ riêng biệt của cơ thể mẹ có thể phát triển thành cơ thể mới hoàn chỉnh.
- Đại diện: Thường gặp ở giun dẹp, sao biển,….
Sinh sản bằng cách phân mảnh ở sao biển
c, Trinh sản (Trinh sinh)
- Trinh sản là hình thức sinh sản trong đó tế bào trứng không thụ tinh phát triển thành cơ thể mới.
- Đại diện: Thường gặp ở rệp cây, ong, kiến và một số thằn lằn,…
- Ví dụ: Ở ong mật, ong chúa đẻ ra rất nhiều trứng, trứng không được thụ tinh sẽ phát triển thành ong đực, trứng được thụ tinh phát triển thành ong chúa và ong thợ.
Sinh sản ở loài ong
4. Vai trò và ứng dụng của sinh sản vô tính
a) Vai trò của sinh sản vô tính
- Sinh sản vô tính góp phần duy trì những tính trạng tốt ở sinh vật phục vụ cho con người; tạo giống cây trồng sạch bệnh; khôi phục các giống cây quý hiếm đang có nguy cơ tuyệt chủng hay bị thoái hóa; nhân nhanh giống cây trồng, giúp hạ thấp giá thành, nâng cao hiệu quả kinh tế.
b) Ứng dụng của sinh sản vô tính
Một số ứng dụng của hình thức sinh sản sinh dưỡng do con người tiến hành:
● Giâm cành:
- Là phương pháp cắt một đoạn cành có đủ mắt, chồi và cắm xuống đất ẩm hoặc giá thể để cành đó ra rễ và phát triển thành cây mới.
Quy trình giâm cành
- Thường áp dụng ở một số cây như sắn, mía, rau ngót, hoa hồng, hoa cúc, dâu tằm, chanh,…
- Ưu điểm: Đơn giản, dễ thực hiện.
● Chiết cành:
- Là phương pháp làm cho cành ra rễ ngay trên cây, rồi cắt đoạn cành mang rễ đó đem trồng thành cây mới.
Quy trình chiết cành
- Thường áp dụng để nhân giống các giống cây ăn quả lâu năm như cam, hồng xiêm,…
- Ưu điểm: Giúp rút ngắn thời gian sinh trưởng của cây con, nhanh cho thu hoạch.
● Ghép cây:
- Là phương pháp dùng bộ phận sinh dưỡng của một cây như mắt, chồi hoặc cành rồi gắn vào cây khác (gốc ghép) cho tiếp tục phát triển thành cây mang cành của các cây khác nhau (cùng loài hoặc khác loài).
Quy trình ghép cây
- Thường áp dụng với một số giống cây khác nhau nhưng cùng loài như mít với mít, xoài với xoài, cam với bưởi, chanh với bưởi, hoa quỳnh với thanh long,…
Ghép cây bưởi, cam, phật thủ
- Ưu điểm: Kết hợp được các ưu điểm của cành/mắt ghép và gốc ghép theo mong muốn của con người.
● Nuôi cấy tế bào và mô thực vật:
- Là phương pháp nuôi cấy tế bào hoặc mô từ các phần của cơ thể thực vật như củ, lá, ngọn, bao phấn,… trong môi trường dinh dưỡng thích hợp, ở điều kiện vô trùng để tạo thành cây con.
Quy trình nuôi cấy tế bào và mô thực vật
- Thường áp dụng đối với những cây khó nhân giống bằng các phương pháp thông thường: các giống hoa, cây thuốc, cây gỗ quý hiếm như hoa phong lan, sâm ngọc linh, trầm hương,…
- Ưu điểm: Đây là phương pháp nhân giống vô tính hiệu quả nhất, tạo ra số lượng lớn các cây con đồng đều, sạch bệnh, giữ được đặc tính tốt của cây mẹ, mang lại hiệu quả kinh tế cao. Tuy nhiên, phương pháp này đòi hỏi cần phải trang bị thiết bị hiện đại và trình độ kĩ thuật cao.
Nhân giống vô tính hoa lan