Hầu hết các muối hiđrocacbonat đều tan trong nước. Một số muối hiđrocacbonat thường gặp như NaHCO₃; KHCO₃; Ba(HCO₃)₂; Ca(HCO₃)₂; Mg(HCO₃)₂;...Bài viết dưới đây sẽ đưa ra một số cách nhận biết, phân biệt dung dịch muối hiđrocacbonat. 

Cách nhận biết muối hiđrocacbonat

I. Cách nhận biết muối hiđrocacbonat

- Để nhận biết muối hiđrocacbonat (HCO₃^-) ta sử dụng dung dịch axit mạnh như HCl, H₂SO₄. 

+ Tổng quát:  HCO₃^- + H⁺ → CO₂↑ + H₂O

+ Hiện tượng: Sủi bọt khí

+ Một số phương trình hóa học minh họa:

NaHCO₃ + HCl → NaCl + CO₂↑+ H₂O

NH₄HCO₃ + HCl → NH₄Cl + CO₂↑+ H₂O

- Ngoài ta ta có thể dùng dung dịch Ba(OH)₂ , Ca(OH)₂ để nhận biết.

+ Tổng quát: HCO₃^- + OH^- → CO₃^2-+ H₂O

+ Hiện tượng: Xuất hiện kết tủa trắng.

+ Một số phương trình hóa học minh họa:

2KHCO₃ + Ba(OH)₂ → BaCO_3↓trắng + K₂CO₃ + 2H₂O

Ca(HCO₃)₂ + Ca(OH)₂ → 2CaCO_3↓trắng + 2H₂O

Chú ý:

+ Không dùng Ba(OH)₂, Ca(OH)₂, để phân biệt muối HCO₃^- và CO₃^2- vì cùng tạo kết của trắng.

2KHCO₃ + Ba(OH)₂ → BaCO_3↓trắng + K₂CO₃ + 2H₂O

K₂CO₃ + Ba(OH)₂ → 2KOH + BaCO_3↓trắng

Có thể dùng BaCl₂ để phân biệt hai muối này

II. Bài tập nhận biết muối hiđrocacbonat

Câu 1: Để phân biệt hai dung dịch NaHCO₃ và Na₂SO₄ có thể dùng thuốc thử nào sau đây?

A. H₂O

B. Dung dịch NaOH

C. Dung dịch Ba(OH)₂

D. Dung dịch HCl

Hướng dẫn giải

Đáp án D

- Trích mẫu thử của mỗi chất cho ra các ống nghiệm khác nhau và đánh số thứ tự

- Nhỏ từ từ dung dịch HCl và từng mẫu thử.

+ Xuất hiện bọt khí: NaHCO₃

NaHCO₃ + HCl → NaCl + CO₂↑+ H₂O

+ Không có hiện tượng gì: Na₂SO₄

Câu 2: Phân biệt các dung dịch sau mất nhãn: NH₄HCO₃, (NH₄)₂CO₃, NaHCO₃, NH₄NO₃, Na₂CO₃, HCl, H₂SO₄. Có thể dùng thuốc thử nào sau đây?

A. Dung dịch Ba(OH)₂

B.Dung dịch BaCl₂

C.Quỳ tím

D.Cả dung dịch Ba(OH)₂ và BaCl₂

Hướng dẫn giải

Đáp án D

- Trích mẫu thử của mỗi chất cho ra các ống nghiệm khác nhau và đánh số thứ tự tương ứng.

- Cho dung dịch Ba(OH)₂ vào các dung dịch trên

+ Dung dịch xuất hiện kết tủa trắng và mùi khai là: NH₄HCO₃ và (NH₄)₂CO₃ (nhóm I)

NH₄HCO₃ + Ba(OH)₂ → BaCO₃↓+ NH₃↑ + 2H₂O

(NH₄)₂CO₃ + Ba(OH)₂ → BaCO₃↓+ 2NH₃↑ + 2H₂O

+ Dung dịch chỉ xuất hiện kết tủa trắng là: NaHCO₃, Na₂CO₃ và H₂SO₄ (nhóm II)

NaHCO₃ + Ba(OH)₂ → BaCO₃↓ + NaOH + H₂O

Na₂CO₃ + Ba(OH)₂ → BaCO₃↓ + 2NaOH

H₂SO₄ + Ba(OH)₂ → BaSO₄ + 2H₂O

+ Dung dịch chỉ có khí mùi khai bay lên là: NH₄NO₃

2NH₄NO₃ + Ba(OH)₂ → Ba(NO₃)₂ + 2NH₃↑ + 2H₂O

+ Dung dịch không có hiện tượng gì là HCl

2HCl + Ba(OH)₂ → BaCl₂ + 2H₂O

- Lấy dung dịch HCl đã nhận biết được nhỏ lần lượt vào kết tủa vừa thu được ở nhóm II

+ Kết tủa tan là BaCO₃→ dung dịch ban đầu là: NaHCO₃ và Na₂CO₃ (nhóm III)

BaCO₃ + 2HCl → BaCl₂ + H₂O + CO₂

+ Kết tủa không tan là BaSO₄ → dung dịch ban đầu là H₂SO₄

- Cho dd BaCl₂ lần lượt vào các chất ở nhóm (I), nhóm (III)

+ Nhóm I: xuất hiện kết tủa trắng là (NH₄)₂CO₃ còn lại không có hiện tượng gì là NH₄HCO₃

(NH₄)₂CO₃ + BaCl₂ → BaCO₃↓ + 2NH₄Cl

+ Nhóm II: xuất hiện kết tủa trắng là Na₂CO₃ còn lại không có hiện tượng gì là NaHCO₃

Na₂CO₃ + BaCl₂ → BaCO₃↓ + 2NaCl

Xem thêm cách nhận biết các chất hóa học nhanh, chi tiết khác:

Cách nhận biết dung dịch muối sunfat

Cách nhận biết dung dịch muối hiđrosunfat

Cách nhận biết dung dịch muối clorua

Cách nhận biết dung dịch muối nitrat

Cách nhận biết dung dịch muối photphat

Cách nhận biết dung dịch muối cacbonat

Cách nhận biết muối hiđrocacbonat

Cách nhận biết dung dịch muối sunfua

Cách nhận biết dung dịch muối amoni

Cách nhận biết dung dịch muối halogenua

Cách nhận biết dung dịch muối axetat

Cách nhận biết dung dịch muối cromat