Lớp

Thứ (Ngày dạy)

Sĩ số

HS vắng

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

KIẾN THỨC CẦN ĐẠT

Hoạt động 2. Hoạt động hình thành kiến thức mới

GV dẫn dắt: Lịch sử văn học của bất cứ dân tộc nào đều là lịch sử tâm hồn của dân tộc đó.

“ VH là nhân học. Con người là đối tượng phản ánh… trong nhiều mối quan hệ đa dạng”. Đó là những mối quan hệ nào?

-         Con người với tự nhiên

-         Con người với quốc gia, dân tộc

-         Con người trong quan hệ xã hội

-         Con người và ý thức về bản thân.

- GV: Tại sao chủ nghĩa yêu nước lại trở thành một trong những nội dung quan trọng và nổi bật  nhất của văn học viết Việt Nam ?

- GV: Một trong những phẩm chất tốt đẹp của con người Việt Nam là gì? Nó được biểu hiện cụ thể ntnào qua thơ văn?

- Nhìn thẳng vào thực tại với tinh thần phê phán và cải tạo xã hội là một truyền thống lớn của VHVN.

- Những điểm cần ghi nhớ qua bài học?

- Gọi HS đọc phần ghi nhớ .   

Hoạt động 3. Hoạt động thực hành và ứng dụng

GV hướng dẫn học sinh làm BT

Bài 1:

a, Tên một vài tác phẩm thể hiện lòng yêu nước.

b, Tên một vài tác phẩm có nội dung phê phán xã hội phong kiến, thực dân nửa phong kiến…

c, Một vài câu ca dao, bài thơ về tình yêu.

Bài 2: Chủ nghĩa yêu nước, chủ nghĩa nhân đạo thấm nhuần trong các tác phẩm nào sau đây? Trình bày những biểu hiện cụ thể?

Hịch tướng sĩ, Bình Ngô đại cáo, Truyện Kiều, Bài thơ về tiểu đội xe không kính…

III. Con người Việt Nam qua văn học.

1. Con người Việt Nam trong quan hệ với thế giới tự nhiên.

- Văn học dân gian:     

+ Tư duy huyền thoại, kể về quá trình nhận thức, cải tạo chinh phục tự nhiên, xây dựng cuộc sống, tích lũy hiểu biết thiên nhiên.

+ Con người và thiên nhiên thân thiết.

-Thơ ca trung đại: Thiên nhiên gắn lý tưởng, đạo đức, thẩm mỹ.

- Văn học hiện đại: hình tượng thiên nhiên thể hiện qua tình yêu đất nước, cuộc sống, lứa đôi.

2.Quan hệ quốc gia dân tộc

- Con người Việt Nam đã hình thành  hệ thống tư tưởng yêu nước:

+ Trong văn học dân gian: yêu làng xóm,  căm ghét xâm lược… Thánh Gióng…

 + Trong văn học trung đại: Ý thức quốc gia dân tộc, truyền thống văn hiến lâu đời:Nam quốc sơn hà, Bình ngô đại cáo…

 + Trong văn học hiện đại (đặc biệt là văn học cách mạng): đấu tranh giai cấp và lý tưởng chủ nghĩa xã hội: Tuyên ngôn độc lập…

?   Chủ nghĩa yêu nuớc là nội dung tiêu biểu, giá trị quan trọng của văn học Việt Nam.

3.      Quan hệ  xã hội

- Lòng nhân đạo, tình yêu thương con người là tiền đề quan trọng cho sự hình thành chủ nghĩa hiện thực và chủ nghĩa nhân đạo trong văn học.

- Ví dụ : Bình Ngô đại cáo (Nguyễn Trãi)

       Truyện Kiều(Nguyễn Du)

- Tố cáo, phê phán các thế lực chuyên quyền và bày tỏ sự thông cảm với những người dân bị áp bức.

- Mơ ước về một xã hội công bằng, tốt đẹp.

- Nhận thức, phê phán, cải tạo xã hội.

-         Xây dựng xã hội tốt đẹp.

?   Cảm hứng xã hội sâu đậm là tiền đề hình thành chủ nghĩa hiện thực và nhân đạo

4.      Ý thức về cá nhân

- Hình thành mô hình ứng xử và mẫu người lý tưởng liên quan đến cộng đồng:

 + Con người xã hội (hy sinh, cống hiến).

 + Hoặc con người cá nhân (hướng nội, nhấn mạnh quyền cá nhân, hạnh phúc  tình yêu, ý nghĩa cuộc sống trần thế)

?   Xu hướng chung: Xây dựng đạo lý làm người với những phẩm chất tốt đẹp.

Ví Dụ: Truyền thuyết “ Sơn Tinh – Thủy Tinh”

            Ca dao về tình yêu quê hương đất nước.

            Thơ Nguyễn Trãi, Hồ Chí Minh…

IV. Tổng kết.

- Ghi nhớ (sgk)

V. Bài tập.

Bài 1:

a, Tên một vài tác phẩm thể hiện lòng yêu nước

Nam quốc sơn hà, Bình Ngô đại cáo, Làng….

b, Tên một vài tác phẩm có nội dung phê phán xã hội phong kiến, thực dân nửa phong kiến :

Tắt đèn, Lão Hạc…

c, Một vài câu ca dao, bài thơ về tình yêu :

-         Thuyền về có nhớ bến chăng….

-         Mình về có nhớ ta chăng…

-         Khăn thương nhớ ai…

- HS thảo luận nhóm, phân loại tác phẩm và chỉ ra những biểu  hiện cụ thể ở từng tác phẩm.