Tailieumoi.vn xin giới thiệu đến các quý thầy cô Giáo án hóa 8 bài 15: định luật bảo toàn khối lượng mới nhất theo mẫu Giáo án môn hóa học chuẩn của Bộ Giáo dục. Hi vọng tài liệu này sẽ giúp thầy/cô dễ dàng biên soạn chi tiết Giáo án môn Hóa học lớp. Chúng tôi rất mong sẽ được thầy/cô đón nhận và đóng góp những ý kiến quý báu của mình.

Mời các quý thầy cô cùng tham khảo và tải về chi tiết tài liệu dưới đây:

KẾ HOẠCH DẠY HỌC: ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN KHỐI LƯỢNG_(KHTN 8)

A. Yêu cầu cần đạt

-    Tiến hành được thí nghiệm để chứng minh: Trong phản ứng hoá học, khối lượng được bảo toàn.

-    Phát biểu được định luật bảo toàn khối lượng.

B. Mục tiêu dạy học

-    KHTN 1.2_M1: Phát biểu được nội dung của định luật bảo toàn khối lượng:

“Trong một phản ứng hóa học, tổng khối lượng của các chất sản phẩm bằng tổng khối lượng của các chất tham gia phản ứng”

-    KHTN1.6_M2: Giải thích được cơ sở khoa học của định luật bảo toàn khối lượng (dựa vào bản chất phản ứng hóa học dẫn đến sự bảo toàn số lượng nguyên tử các nguyên tố trong phản ứng hóa học).

-    KHTN 1.2_M2: Viết được biểu thức liên hệ giữa khối lượng của các chất trong một số phản ứng cụ thể.

-    KHTN 2.4_M2: Tiến hành thí nghiệm, quan sát và nhận xét được hiện tượng của thí nghiệm từ đó rút ra được kết luận về sự bảo toàn khối lượng các chất trong phản ứng hóa học.

-    KHTN 3.1_ M1: Giải thích được hiện tượng thực tiễn đơn giản liên quan tới định luật bảo toàn khối lượng

-    KHTN 3.2_M1: Vận dụng được các kiến thức để giải quyết một số bài tập

đơn giản.

-    HT 2.1_M3: Tập hợp nhóm theo đúng yêu cầu, nhanh và đảm bảo trật tự.

-    HT 3.2_M3: Hỗ trợ các thành viên trong nhóm các tiến hành thí nghiệm.

-    HT 3.5_M3: Ghi chép kết quả làm việc nhóm một cách chính xác, có hệ thống.

-    HT 3.4_M2: Thảo luận với các thành viên trong nhóm để cùng hoàn thành nhiệm vụ.

Ghi chú: (KHTN: Năng lực KHTN, HT: Năng lực hợp tác; 1.1, 1.2: Biểu hiện cụ

thể của năng lực khoa học tự nhiên, M1: Mức 1).

C.    Chuẩn bị của giáo viên và học sinh

1.    Giáo viên
 
-    Giáo án, giáo án điện tử, phiếu học tập.

-    Máy chiếu, loa.

STT        Hóa chất    Số lượng    STT    Dụng cụ    Số lượng
                    
1    Dung dịch BaCl2    1 (lọ)    1    Cân điện tử    4
                    
2    Dung dịch Na2SO4    1 (lọ)    2    Bảng phụ    4
                    
3    Dung dịch NaOH    3 (lọ)    3    Nam châm to    8
                        
4    Dung    dịch    1 (lọ)    4    Bút dạ xanh    4
    phenolphtalein                
                    
5    Dung dịch CuSO4    1 (lọ)    5    Giấy khô lau bảng    4
                    
6    Dung dịch FeCl3    1 (lọ)    6    Công tơ hút    4
                        
2.  Học sinh

-    Ôn lại kiến thức về đơn chất, hợp chất, bản chất của phản ứng hóa học, dấu hiệu nhận biết phản ứng hóa học.

Mikhail Vasilyevic Lomonosov    Antoine Laurent de Lavoisier

D. Tiến trình dạy học

1.    Hoạt động 1: khởi động (4 phút) 1.1. Mục tiêu hoạt động

- KHTN 3.1_ M1: Nhận ra được hiện tượng thực tiễn đơn giản liên quan tới định luật bảo toàn khối lượng.

1.2.   Tổ chức hoạt động

-   Xem Clips và trả lời câu hỏi sau: Ở phản ứng hóa học trên, yếu tố nào đã thay

đổi và yếu tố nào được giữ nguyên?

Nội dung clips
 

“Robert Boyle: Kính chào quý vị, tôi là Robert Boyle, ngày hôm nay tôi sẽ tiến hành thí nghiệm chứng minh sự kì diệu của phản ứng hóa học, tôi có 1 đoạn dây thiếc, tôi sẽ cân lên để biết khối lượng ban đầu của đoạn dây thiếc là bao nhiêu. Như mọi người có thể thấy, khối lượng ban đầu của đoạn dây thiếc là 94,3 gam. Sau đó tôi sẽ đốt đoạn dây thiếc lên để mọi người cùng quan sát. Mọi người thấy trên bề mặt của đoạn dây thiếc xuất hiện chất rắn màu xám nhạt.

Nhà khoa học trong hội nghị: Chứng tỏ đã có phản ứng hóa học xảy ra đúng không quý vị?

Robert Boyle: Sau phản ứng, khi cân lại, thấy khối lượng đoạn dây thiếc bây giờ là 96,3 gam, tăng lên 2 gam so với khối lượng ban đầu. Tôi khẳng định, khối lượng tăng lên là do phản ứng hóa học.

Lavoisier: Tôi là Lavoisier, Tôi không đồng ý với quan điểm cho rằng phản ứng hóa học làm cho khối lượng của vật chất tăng lên hay giảm đi.

Liệu rằng Robert Boyle hay Lavoisier mới là người có kết luận chính xác.

GV cho HS xem video clip và chiếu flash mô tả bản chất của phản ứng hiđro tác dụng với oxi tạo ra nước.

1.3.    Dự kiến đánh giá hoạt động

Thông qua câu trả lời của HS dự đoán câu trả lời HS:
 

-    TH1 trả lời đúng: yếu tố thay đổi là liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử, yếu tố được giữ nguyên là số lượng nguyên tử mỗi nguyên tố.

-    TH2 trả lời chưa chính xác: yếu tố thay đổi là các phân tử, yếu tố được giữ nguyên là số lượng nguyên tử mỗi nguyên tố.

2.    Hoạt động 2: Thí nghiệm kiểm chứng tổng khối lượng các chất trước và sau phản ứng (8 phút)

2.1.    Mục tiêu hoạt động

-    KHTN 2.4_M2: Tiến hành thí nghiệm, quan sát và nhận xét được hiện tượng của thí nghiệm từ đó rút ra được kết luận về sự bảo toàn khối lượng các chất trong phản ứng hóa học.

-    KHTN 1.2_M1: Phát biểu được nội dung của định luật bảo toàn khối lượng:

“Trong một phản ứng hóa học, tổng khối lượng của các chất sản phẩm bằng tổng khối lượng của các chất tham gia phản ứng”

-    KHTN 1.2_M2: Viết được biểu thức liên hệ giữa khối lượng của các chất trong một số phản ứng cụ thể.

-    KHTN1.6_M2: Giải thích được cơ sở khoa học của định luật bảo toàn khối lượng (dựa vào bản chất phản ứng hóa học dẫn đến sự bảo toàn số lượng nguyên tử các nguyên tố trong phản ứng hóa học).

-    HT 2.1_M3: Tập hợp nhóm theo đúng yêu cầu, nhanh và đảm bảo trật tự.

-    HT 3.2_M3: Hỗ trợ các thành viên trong nhóm các tiến hành thí nghiệm.

-    HT 3.5_M3: Ghi chép kết quả làm việc nhóm một cách chính xác, có hệ thống.

-    HT 3.4_M2: Thảo luận với các thành viên trong nhóm để cùng hoàn thành nhiệm vụ.

2.2. Tổ chức hoạt động

2.2.1. Chia lớp làm 4 nhóm tiến hành thí nghiệm

Các bước    Nhóm 1    Nhóm 2    Nhóm 3    Nhóm 4
tiến hành thí    BaCl2 +    NaOH + CuSO4    (NaOH, chất chỉ    NaOH + FeCl3
nghiệm    Na2SO4        thị) + H2SO4    
                
 
B1: Trước khi nhỏ
Khối lượng    Khối lượng =    Khối lượng =    Khối lượng =
                            
dung  dịch  trong    =… (g)    …… (g)    ……… (g)    ……(g)
công tơ hút xuống                
lọ hoá chất                
                
B2: Sau khi  nhỏ    Khối lượng    Khối lượng =    Khối lượng =    Khối lượng =
                        
dung  dịch  trong    = …(g)    …(g)    … (g)    … (g)
công tơ hút xuống                
    Hiện tượng:    Hiện tượng:    Hiện tượng:    Hiện tượng:
lọ hóa chất    …………    ………………    ………………    ……………

    Giới thiệu bộ dụng cụ, hóa chất, hướng dẫn cách sử dụng cân điện tử.

    GV phát phiếu học tập cho HS, dán bảng phụ lên bảng.

    Học sinh làm việc nhóm:

    Tiến hành thí nghiệm theo hướng dẫn trong phiếu học tập

    Thảo luận nhóm, ghi lại kết quả theo bảng trong phiếu học tập

    Báo cáo kết quả

    Theo dõi các nhóm báo cáo và nhận xét

    So sánh về tổng khối lượng các chất phản ứng và tổng khối lượng các chất sản phẩm trong các phản ứng hóa học trên ?

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1

-    Nhiệm vụ 1: Tiến hành thí nghiệm theo hướng dẫn

-    Nhiệm vụ 2: Ghi lại kết quả theo bảng sau

    Các bước tiến hành    Hiện tượng, khối lượng    
    thí nghiệm        
            
    B1: - Quan sát lọ hóa chất        
    được phát    Khối lượng = ……………….(g)    
    - Đặt lọ hóa chất lên        
    cân (chú ý cầm ở phần        
    thân lọ)        
    - Ghi khối lượng cân        
    được        
            
 

B2: - Để yên lọ trên bàn    
cân    Khối lượng = ……………….(g)
- Bóp nút cao su cho dung    
    
dịch  trong  công  tơ  hút    So sánh khối lượng trước và sau phản ứng
chảy xuống lọ.    ………………………………........................................

-    Bỏ tay ra, quan sát hiện tượng và ghi khối lượng cân được.

2.2.2. Theo dõi đoạn clip ghi lại quá trình làm thí nghiệm của bạn Nam cho phản

ứng kẽm tác dụng với dung dịch axit sunfuric.

“Xin chào các bạn, mình là Hoài Nam, hôm nay mình sẽ tiến hành thí nghiệm chứng minh ĐLBTKL không hoàn toàn đúng trong mọi trường hợp, mời các bạn theo mình. Mình có 1 cốc thủy tinh đựng kẽm hạt, 1 cốc thủy tinh khác đựng dung dịch H2SO4 loãng, mình sẽ đặt cả 2 cốc lên bàn cân và ghi lại kết quả, tổng khối lượng của các chất ban đầu là 109,6 gam. Sau đó mình sẽ đổ dung dịch ở cốc 1 vào cốc 2 và đặt cốc 1 trở lại bàn cân. Các bạn thấy đấy, đã xuất hiện bọt khí chứng tỏ có phản ứng hóa học xảy ra và khối lượng của các chất sau phản ứng là 109,5 gam, giảm đi so với khối lượng ban đầu. Mình đưa ra kết luận, ĐLBTKL không đúng trong trường hợp này”.

Dấu hiệu nào chứng tỏ có phản ứng hóa học xảy ra?

Xuất hiện bọt khí, kẽm tan dần.

Nam cân được tổng khối lượng các chất trước và sau phản ứng có bằng nhau không?

Không, tổng khối lượng các chất sau phản ứng nhỏ hơn ban đầu.

Bạn Nam cho rằng định luật BTKL không đúng trong trường hợp này. Con có đồng ý với ý kiến của Nam không? Hãy giải thích lí do?

TH1: đồng ý.

TH2: không đồng ý vì phản ứng sinh ra bọt khí, bạn Nam không cân được khối lượng khí thoát ra dẫn đến tổng khối lượng các chất sản phẩm nhỏ hơn ban đầu.

Hãy suy nghĩ xem làm thế nào để giữ lại H2 trong thí nghiệm trên?
 

-    TH1: dùng túi nilon bịt miệng bình phản ứng.
-    TH2: dùng 1 quả bóng cao su để giữ lại lượng H2 ở trên. Cho kẽm viên vào quả bóng, có 1 bình tam giác chứa dung dịch axit sunfuric, bịt miệng bình tam giác bằng

quả bóng, đem lên bàn cân, cân tổng khối lượng các chất trước phản ứng. Dốc ngược quả bóng cho kẽm viên rơi xuống dung dịch axit, lúc này, PƯHH xảy ra, khí H2 sinh ra được giữ lại trong quả bóng, đem cân khối lượng các chất sau phản ứng để thấy được, ĐLBTKL là đúng trong trường hợp này.

Trong TN trên bạn Nam đã thấy khối lượng sản phẩm giảm đi. Còn trong TN đốt thiếc ở đầu bài, nhà bác học Boyle lại thấy khối lượng sản phẩm tăng lên. Vì sao?

TH1: HS có thể không đoán ra (GV gợi ý: khi đốt thiếc là phản ứng của thiếc với chất nào?

-    Oxi

-    Gọi các HS khác nhận xét. Các bạn trả lời rất đúng. Antoine Lavoisier quyết tâm thực hiện lại thí nghiệm của Boyle, phản ứng được thực hiện trong bình đun chịu nhiệt, rồi tiến hành cân lại và ông phát hiện ra trọng lượng của bình không có gì thay đổi. Định luật bảo toàn khối lượng đã ra đời như vậy, thế nhưng mãi cho đến năm 1789, khi cho xuất bản cuốn giáo trình hóa học nổi tiếng của mình, Antoine Lavoisier mới công bố phát hiện này.
 

-    Từ kết quả hai hoạt động trên hãy phát biểu nội dung định luật bảo toàn khối lượng.

-    Hãy mô tả nội dung định luật bảo toàn dưới dạng biểu thức.

2.3. Dự kiến cách thức đánh giá năng lực thành phần

•    KHTN 2.4_M2: Dựa vào sản phẩm là phiếu học tập để đánh giá, với các mức

độ:

-    Mức 3: Tiến hành được thí nghiệm, ghi chính xác khối lượng trên cân và khối lượng trước và sau phản ứng bằng nhau

-    Mức 2: Tiến hành được thí nghiệm, ghi chính xác khối lượng trên cân, khối lượng trước và sau phản ứng khác nhau

-    Mức 1: Không tiến hành được thí nghiệm.

•    HT 2.1_M3: Dựa trên quan sát để đánh giá

Mức 3: Cá nhân học sinh tập hợp nhóm nhanh, trật tự theo đúng các tiêu chí mà giáo viên yêu cầu.

Mức 2: Cá nhân học sinh tập hợp nhóm theo đúng các tiêu chí mà giáo viên yêu cầu.

Mức 1: Cá nhân học sinh tập hợp nhóm cần sự hướng dẫn của giáo viên.

•    HT 3.4_ M2: dựa trên quan sát và phiếu đánh giá

Họ và tên        Tiêu chí        Mức 3        Mức 2    Mức 1
                                        
    Mức    độ    tham    Nhiệt   tình,    sôi        Tham    dự
                        Có tham gia    nhưng    không
                nổi, tích cực                
    gia    hoạt    động                    
                            tập trung
                                
    nhóm                            
                                    
                                    
                                
…………….    Đóng    góp   ý    Có nhiều ý kiến    Có ý kiến    Chỉ    nghe   ý
            và ý tưởng            kiến    
                            
    kiến                            
                                    
                                    
                                
    Tiếp    thu,  trao    Lắng nghe ý kiến    Có  lắng  nghe,        
            của    các   thành        Lắng nghe
    đổi ý kiến                phản hổi    
            viên    khác,    phản            
                                        
                                        
 
hồi và tiếp thu ý

kiến hiệu quả

3. Hoạt động 3: Luyện tập, củng cố (15 phút)

3.1. Mục tiêu hoạt động

-    KHTN 3.1_ M1: Giải thích được hiện tượng thực tiễn đơn giản liên quan tới định luật bảo toàn khối lượng

-    KHTN 3.2_M1: Vận dụng được các kiến thức để giải quyết một số bài tập

đơn giản.

3.2. Tổ chức hoạt động

- Hoàn thành bài tập 1 trong phiếu học tập số 2.

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2

Bài tập 1: Cho dung dịch chứa 34,0 g bạc nitrat (AgNO3) tác dụng với dung dịch chứa kali clorua (KCl), sau phản ứng thu được 28,7 g bạc clorua (AgCl) và 20,2 g kali nitrat (KNO3).

a, Viết công thức về khối lượng của phản ứng xảy ra. b, Hãy tính khối lượng của KCl đã tham gia phản ứng. Bài tập 2: Hãy giải thích vì sao:

a)    Khi nung nóng canxi cacbonat CaCO3 thì thấy khối lượng giảm đi biết sản phẩm tạo thành của quá trình nung là canxi oxit (CaO) và oxi.

b)    Khi nung nóng miếng đồng thì thấy khối lượng tăng lên biết sản phẩm tạo thành là đồng (II) oxit (CuO).

-    Tổ chức trò chơiĐể củng cố lại kiến thức của bài học hôm nay, cô và các em hãy cùng chơi 1 trò chơi.

Luật chơi như sau: “Có 4 đội chơi, mỗi đội lần lượt trả lời các câu hỏi bằng cách viết đáp án đúng lên bảng phụ và giơ lên sau thời gian quy định, mỗi câu trả lời đúng được 10 điểm”.

CÂU HỎI
Câu 1: Trong lò nung đá vôi, canxi cacbonat (CaCO3) chuyển dần thành canxi oxit (CaO) và khí cacbon đioxit (CO2) thoát ra ngoài. Công thức về khối lượng của phản

ứng trên là:

 
A.    m        = m    + m        B.    m         m     m        C.    m        + m         m
    CaCO    3    CaO    CO    2        CaCO    3    CaO    CO    2        CaCO    3    CO    2    CaO
                                                                    
                                                                    
Câu 2: Đốt cháy hết 3,6 g kim loại magie (Mg) trong bình chứa khí oxi (O2), thu được 6,0 g hợp chất magie oxit (MgO). Khối lượng khí oxi đã phản ứng là:
A. 2,4 gam.    B. 9,6 gam.    C. 1,2 gam.

Câu 3: Chọn cụm từ thích hợp điền vào chỗ trống trong câu sau: “Trong một phản ứng hóa học, tổng khối lượng của các ………....... bằng tổng khối lượng của các

b    c    a

…………….”.

A.    Sản phẩm/ Chất sản phẩm

B.    Chất tham gia sản phẩm/Chất phản ứng

C.    Chất sản phẩm/ chất tham gia phản ứng

Câu 4: Một bên đĩa cân gồm cốc (1) đựng giấm ăn và một viên đá vôi (2). Đĩa cân còn lại đặt quả cân (3) đủ cho cân ở vị trí thăng bằng. Bỏ viên đá vôi vào cốc đựng giấm ăn, thấy sủi bọt. Sau một thời gian, cân sẽ ở vị trí nào: a, b hay c?

A. Vị trí c B. Vị trí a C. Vị trí b Tổng kết và trao giải cho các đội.