Lớp

Thứ (Ngày dạy)

Sĩ số

HS vắng

Hoạt động của GV và HS

Nội dung cần đạt

Hoạt động 2. Hình thành kiến thức mới

GV hướng dẫn hs tìm hiểu phần tiểu dẫn.

 Tìm hiểu thể loại truyện cổ tích

- GV: Nêu khái niệm, phân loại, đặc trưng, nội dung của truyện cổ tích?

+ HS: trả lời.

- GV: Truyện cổ tích Tấm Cám được phổ biến ở nhiều dân tộc trên thế giới. Theo thống kê của nữ sĩ người Anh trên thế giới có 564 kiểu truyện Tấm Cám. Ở Việt Nam có 30 kiểu truyện Tấm Cám.

+ GV: HD HS tiếp cận cận văn bản bằng cách kể chuyện và diễn xuất ( đóng vai) Chú ý: giọng kể chuyện chậm rãi, biểu cảm, phù hợp tính cách các nhân vật.

- HS đọc.

- HS trả lời.

- GV: Truyện cổ tích Tấm Cám có thể chia mấy phần? Tóm tắt nội dung mỗi phần? Chủ đề của truyện là gì?

+ HS: trả lời

- GV hướng dẫn hs tìm hiểu văn bản

- GV: Truyện gồm có những nhân vật nào? Giữa các nhân vật có mâu thuẫn – xung đột gì?

+ HS: trả lời.

- GV: Mâu thuẫn, xung đột giữa Tấm với Cám và mụ gì ghẻ - có thể phân thành mấy chặng?

- HS: trả lời.

- GV: Ở chặng 1, em thấy nhân vật Tấm được giới thiệu với thân phận và phẩm chất ntn?

- HS: trả lời.

- Phản ứng của Tấm trước những âm mưu, việc làm độc ác của mẹ con Cám?

- HS: trả lời.

- GV: Bản chất của mẹ con Cám?

HS: trả lời

Hoạt động 3. Hoạt động thực hành

Lập bảng tóm tắt các sự việc (SV) và chi tiết thể hiện diễn biến của mâu thuẫn - xung đột giữa Tấm và mẹ con Cám.

Hoạt động 4. Hoạt động ứng dụng

- GV nêu vấn đề, yêu cầu các nhóm thảo luận và trình bày :

Hãy viết 1 đoạn văn với chủ đề: Những con người bất hạnh quanh ta.

- Yêu cầu: Trình bày bằng kĩ thuật sơ đồ tư duy  (SĐTD) hoặc khăn trải bàn.

I. Tìm hiểu chung:

1. Thể loại

- Khái niệm: Là  tác phẩm tự sự dân gian mà cốt truyện và hình tượng được  hư cấu có chủ định, kể về số phận con người bình thường trong xã hội, thể hiện tình thần nhân đạo và lạc quan của nhân dân lao động.

- Phân loại:

   + Truyện cổ tích thần kì

   + Truyện cổ tích sinh hoạt

   + Truyện cổ tích loài vật.

- Đặc trưng truyện cổ tích thần kỳ:

+ Có sự tham gia của các yếu tố thần kì.

+ Đối tượng: Con người nhỏ bé trong xã hội.

+ Kết cấu phổ biến: Nhân vật chính trải qua hoạn nạn cuối cùng được hưởng hạnh phúc thoả nguyện mơ ước .

- Nội dung: Thể hiện mâu thuẫn, xung đột trong gia đình, ngoài xã hội; cuộc đấu tranh giữa thiện – ác, tốt – xấu; đề cao cái thiện phê phán cái ác; thể hiện mơ ước thiện chiến thắng ác, xã hội công bằng hạnh phúc. Kết thúc: có hậu.

2. Văn bản

- Thể loại: Truyện cổ tích thần kì.

→ Được phổ biến ở nhiều dân tộc khác nhau trên thế giới.

II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN

1. Đọc

2. Tóm tắt văn bản

Tấm và Cám là hai chị em cùng cha khác mẹ. Tấm là con vợ cả, Cám là con vợ hai. Mẹ Tấm mất từ hồi nàng còn bé, sau đó không lâu thì cha nàng cũng qua đời. Tấm sống với dì ghẻ là mẹ của Cám. Dì ghẻ là người cay nghiệt và độc ác bắt Tấm làm việc vất vả nặng nhọc cả ngày còn Cám thì được nuông chiều ăn sung mặc sướng.  Một lần dì ghẻ đưa cho hai chị em Tấm Cám mỗi người một cái giỏ để ra đồng bắt tôm tép, Cám đã lừa Tấm trút hết tôm tép trong giỏ của mình và chỉ để lại cho Tấm duy nhất một con cá Bống. Tấm mang cá Bống về nuôi, ngày ngày nàng đều lén đem cơm cho cá Bống ăn. Biết chuyện mẹ con Cám bèn giết thịt cá Bống. Vua mở hội, mẹ con Cám sửa soạn quần áo đẹp để đi chơi, bắt Tấm ở nhà nhặt thóc trộn gạo. Bụt hiện lên giúp đỡ Tấm chuẩn bị quần áo đẹp để đi chơi hội, trên đường trở về nhà Tấm đã đánh rơi chiếc hài. Nhà vua nhặt được và tuyên bố nếu ai đi vừa chiếc hài đó ngài sẽ lấy làm vợ. Tấm thử hài thì vừa in và trở thành hoàng hậu sống hạnh phúc bên vua. Mẹ con Cám không chịu lập mưu giết hại Tấm. Tấm chết liền hoa thân thành chim vàng anh, cây xoan đào, khung cửi, quả thị. Kết thúc truyện Tấm và nhà vua xum họp sống hạnh phúc bên nhau suốt đời, mẹ con Cám làm việc ác nên phải chịu quả báo.

3. Bố cục:

+ P1: Cuộc đời và số phận bất hạnh của Tấm, nhưng Tấm luôn được giúp đỡ.

+ P2: Hạnh phúc đến với Tấm.

+ P3: Cuộc đấu tranh không khoan nhượng qua những kiếp hồi sinh của Tấm để giành  lại hạnh phúc.

4. Chủ đề:

- Phản ánh số phận của cô gái mồ côi bất hạnh với ước mơ chiến thắng cái ác để giành và giữ hạnh phúc.

III. PHÂN TÍCH

1. Nhân vật và mâu thuẫn -  xung đột chủ yếu

- Trong quan hệ gia đình: mâu thuẫn gia đình

   Tấm >< Cám (hai chị em cùng cha khác mẹ)

- Mâu thuẫn Tấm - Cám là chủ yếu, xuyên suốt toàn truyện, liên tục và ngày càng căng thẳng, quyết liệt.

    Tấm >< Dì ghẻ (Con chồng và dì ghẻ

- Mâu thuẫn dì ghẻ - con chồng chỉ đóng vai trò bổ sung, phụ trợ.

- Trong quan hệ xã hội:

- Mâu thuẫn vì quyền lợi xã hội.

2. Diễn biến của mâu thuẫn- xung đột giữa Tấm và mẹ con Cám

- 3 chặng:

+ Từ thân phận khổ đau trở thành hoàng hậu.

+ Cuộc đấu tranh không khoan nhượng để giành lại hạnh phúc.

+ Trừng trị kẻ thù độc ác, giành lại hạnh phúc trọn vẹn nơi trần thế.

a. Chặng 1: Từ thân phận khổ đau trở thành hoàng hậu.

- Thân phận:

+ Mồ côi, ở với dì ghẻ cay nghiệt.

+ Bị bóc lột sức lao động, cướp công vật chất

+ Bị đày đọa về tinh thần.

? Thân phận bất hạnh, đáng thương, bị cướp đoạt từ công sức lao động đến những khát khao nhỏ bé.

- Phản ứng của Tấm trước những âm mưu, việc làm độc ác của mẹ con Cám: khóc.

? Đó là phản ứng tự nhiên của một con người yếu đuối, thụ động vì bất lực trước những trớ trêu của phận mình.

- Bản chất của mẹ con Cám: độc ác, nhẫn tâm hành hạ Tấm.

Lập bảng tóm tắt các sự việc và chi tiết thể hiện diễn biến của mâu thuẫn - xung đột giữa Tấm và mẹ con Cám theo mẫu.

Yêu cầu sản phẩm :

- Trình bày bằng kĩ thuật Sơ đồ tư duy (SĐTD), trên khổ giấy A0 (hoặc bảng)

- Phương tiện: Giấy A0, bút dạ, bút – sáp màu hoặc phấn - bảng.

- Hình thức: Sáng tạo, sinh động, rõ ràng, không trình bày nhiều chữ.

- Nội dung : hợp lí, thực tế, thuyết phục.