Trường THPT ………….

Tổ: …………………..

Họ và tên giáo viên

…………………………..

BÀI 13:  ENTHALPY TẠO THÀNH VÀ SỰ BIẾN THIÊN ENTHALPY
CỦA PHẢN ỨNG HOÁ HỌC

Tuần:

Tiết:

Ngày soạn:

Thời gian thực hiện: 4 tiết

CÂU HỎI KHỞI ĐỘNG

Câu 1: Quan sát hình ảnh về pháo hoa, đốt cháy gas và video nhiệt phân Cu(OH)₂ và cho biết phản ứng nào sinh nhiệt, phản ứng nào cần cung cấp nhiệt?

Câu 2: Cho ví dụ phản ứng có kèm theo sự thay đổi năng lượng dưới dạng nhiệt năng trong cuộc sống.

TRẢ LỜI CÂU HỎI KHỞI ĐỘNG

Câu 1:

- Phản ứng sinh nhiệt: đốt pháo hoa; đốt cháy gas.

- Phản ứng cần cung cấp nhiệt: nhiệt phân Cu(OH)₂.

Câu 2:

- Phản ứng có kèm theo sự thay đổi năng lượng dưới dạng nhiệt năng trong cuộc sống: đốt cháy than, nung vôi, đốt cháy cồn …

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN

HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

Yêu cầu học sinh hoạt động cá nhân trả lời câu hỏi khởi động.

Nhận nhiệm vụ.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

Theo dõi và hỗ trợ cho HS.

Suy nghĩ và trả lời câu hỏi.

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

Yêu cầu đại diện một học sinh báo cáo kết quả.

Báo cáo sản phẩm.

Bước 4: Kết luận và nhận định

Nhận xét và dẫn dắt vào bài: Hầu như mọi phản ứng hoá học cũng như sự chuyển thể của chất luôn kèm theo sự thay đổi năng lượng. Phản ứng kèm theo sự thay đổi năng lượng dưới dạng nhiệt có vai trò quan trọng trong đời sống và sản xuất. Sau đây cô sẽ cùng các em tìm hiểu vấn đề này.

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1

Quan sát video về phản ứng nhiệt nhôm dùng hàn đường ray và tiến hành thí nghiệm 1 – SGK Hoá 10 theo nhóm, hoàn thành phiếu học tập.

Câu 1: Qua video về phản ứng nhiệt nhôm, hãy viết phản ứng hóa học xảy ra và nêu cảm nhận về sự thay đổi nhiệt độ của phản ứng.

Câu 2: Thực hiện thí nghiệm 1 (SGK), dựa trên kết quả thí nghiệm 1:

   a) Nêu hiện tượng xảy ra, viết phương trình phản ứng.

    Rút ra kết luận về sự thay đổi nhiệt của phản ứng. Giải thích.

TRẢ LỜI PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1

Câu 1:

- Phương trình hóa học của phản ứng nhiệt nhôm để hàn đường ray:

2Al + Fe₂O₃ Al₂O₃ + 2Fe

- Nhận xét về sự thay đổi nhiệt: Phản ứng nhiệt nhôm tỏa nhiệt rất lớn (trên 2 500^oC), làm nóng chảy hỗn hợp và sắt sinh ra từ phản ứng  lấp đầy khe hở.

Câu 2:

a) CaO đã phản với nước theo phương trình: CaO + H₂O → Ca(OH)₂

b)

Phản ứng này tỏa nhiệt nên làm nhiệt độ chất lỏng trong cốc tăng.

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN

HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

Chia lớp thành 4 nhóm, học sinh xem video, làm thí nghiệm thảo luận và trả lời câu hỏi trong phiếu học tập số 1.

Nhận nhiệm vụ.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

Theo dõi và hỗ trợ cho nhóm HS.

Thảo luận và ghi câu trả lời vào PHT.

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

Yêu cầu đại diện hai nhóm báo cáo kết quả PHT số 1.

Báo cáo sản phẩm thảo luận của nhóm.

Bước 4: Kết luận và nhận định

Nhận xét và chốt kiến thức.

Nhận xét sản phẩm của nhóm khác.

Kiến thức trọng tâm

Phản ứng toả nhiệt là phản ứng hoá học trong đó có sự giải phóng nhiệt năng ra môi trường.

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2

Câu 1: Khi thả viên vitamin C sủi vào cốc nước, dự đoán sự thay đổi nhiệt độ của nước trong cốc.

Câu 2: Trong phản ứng nung đá vôi (CaCO₃), nếu ngừng cung cấp nhiệt, phản ứng có tiếp tục xảy ra không?

Câu 3: Xem video thí nghiệm 2: nhiệt phân potassium chlorate

a) Nêu hiện tượng trước và sau khi đốt nóng hỗn hợp.

b) Nếu ngừng đốt nóng thì phản ứng có xảy ra không?

c) Rút ra kết luận về việc cần cung cấp nhiệt cho phản ứng. Giải thích.

d) So sánh với kết quả của thí nghiệm 1.

TRẢ LỜI PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2

Câu 1: Khi thả viên vitamin C sủi vào cốc nước, nhiệt độ của nước trong cốc giảm.

Câu 2: Phản ứng phân huỷ đá vôi (CaCO₃) cần phải cung cấp nhiệt liên tục. Nếu ngừng cung cấp nhiệt, phản ứng không thể tiếp tục xảy ra.

CaCO₃(s) CaO(s) + CO₂(g)

Câu 3:

a) Hiện tượng: Trước khi đốt nóng hỗn hợp không có hiện tượng. Sau khi đốt nóng, thấy hỗn hợp chất rắn trong ống nghiệm bị phân hủy, có bọt khí nổi lên và đẩy nước ra khỏi bình tam giác.

Phương trình hoá học của phản ứng:

2KClO₃(s)  3O₂(g) + 2KCl(s)

b) Nếu ngừng đốt nóng thì phản ứng không xảy ra.

c) Kết luận: Cần cung cấp nhiệt cho phản ứng. Phản ứng thu nhiệt.

d) So sánh kết quả: thí nghiệm 1: toả nhiệt và thí nghiệm 2: thu nhiệt.

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN

HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

Chia lớp thành 4 nhóm.

Yêu cầu học sinh nghiên cứu SGK, xem video, thảo luận và trả lời câu hỏi trong phiếu học tập số 2.

Nhận nhiệm vụ.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

Theo dõi và hỗ trợ cho nhóm HS.

Thảo luận và ghi câu trả lời vào PHT.

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

Yêu cầu đại diện một nhóm báo cáo kết quả PHT số 2.

Báo cáo sản phẩm thảo luận của nhóm.

Bước 4: Kết luận và nhận định

Nhận xét và chốt kiến thức.

Nhận xét sản phẩm của nhóm khác.

Kiến thức trọng tâm

Phản ứng thu nhiệt là phản ứng hoá học trong đó có sự hấp thụ nhiệt năng từ môi trường.

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 3

Câu 1: Biến thiên enthalpy của phản ứng (hay nhiệt phản ứng) là gì? Kí hiệu? Đơn vị?

Câu 2: Biến thiên enthalpy chuẩn của một phản ứng hóa học được xác định trong điều kiện nào?

Câu 3: So sánh nhiệt độ và áp suất ở điều kiện thường và điều kiện chuẩn. Vì sao các số liệu đo trong phòng thí nghiệm cần quy về điều kiện chuẩn?

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 4

Câu 1: Phương trình nhiệt hóa học cho biết thông tin gì về phản ứng hóa học?

Câu 2: Cho 2 phương trình nhiệt hóa học sau:

C(s) + H₂O(g) CO(g) + H₂(g)          (1)

CuSO₄(aq) + Zn(s) → ZnSO₄(aq) + Cu(s)    (2)

Trong 2 phản ứng trên, phản ứng nào thu nhiệt, phản ứng nào tỏa nhiệt?

TRẢ LỜI PHIẾU HỌC TẬP SỐ 3

Câu 1: Biến thiên enthalpy của một phản ứng là lượng nhiệt toả ra hay thu vào của 1 phản ứng hoá học trong quá trình đẳng áp (áp suất không đổi). Kí hiệu , đơn vị kJ hoặc kcal.

Câu 2: Điều kiện chuẩn: áp suất 1 bar (đối với chất khí), nồng độ 1 mol/L (đối với chất tan trong dung dịch) và thuờng chọn nhiệt độ 25 °C (hay 298 K).

Câu 3: Điều kiện thường sẽ tùy thuộc vào thời tiết, áp suất và vị trí địa lí khác nhau. Các điều kiện thường được quy về tiêu chuẩn để thực hiện các đo lường trong thí nghiệm, cho phép so sánh kết quả thí nghiệm giữa các phòng thí nghiệm với nhau.