Văn học

Bối cảnh lịch sử

Tình hình văn học

Khái quát chung

Nội dung

Nghệ thuật (ngôn ngữ, thể loại)

Tác phẩm, tác giả tiêu biểu

Thế kỉ

X-XVII

Thế kỉ XVIII-XIX

Văn học

Bối cảnh lịch sử

Tình hình văn học

Khái quát chung

Nội dung

Nghệ thuật (ngôn ngữ, thể loại)

Tác phẩm, tác giả tiêu biểu

Thế kỉ

X-XVII

- Sau chiến thắng Bạch Đằng, dân tộc ta giành độc lập, kết thúc nghìn năm bị đô hộ.

 - Tiếp tục những cuộc kháng chiến chống ngoại xâm

- Xây dựng đất nước trong hòa bình.

- Bước sang thế kỉ XVI, chế độ phong kiến lâm vào khủng hoảng

Văn học có bước ngoặt lớn: xuất hiện văn học viết bên cạnh văn học dân gian.

- Mang nội dung yêu nước với âm hưởng hào hùng.

- Từ thế kỉ XVI, văn học chuyển hướng từ cảm hứng ngợi ca sang cảm hứng phê phán xã hội.

- Ngôn ngữ: Chữ Hán, đến cuối thế kỉ XIII, bắt đầu sử dụng chữ Nôm.

- Thể loại, chủ yếu là văn học tiếp thu từ Trung Quốc. Thế kỉ XV-XVII, xuất hiện thể loại văn học nội sinh là truyện thơ Nôm viết theo thể thơ Đường luật. 

- Chiếu dời đô (Lý Công Uẩn) 

- Sông núi nước Nam (khuyết danh) 

- Hịch Tướng sĩ (Trần Quốc Tuấn) 

…..

Thế kỉ XVIII-XIX

- Phong trào nông dân khởi nghĩa và cuộc chiến tranh vệ quốc.

- Xâm lược của thực dân Pháp năm 1884.

- Chế độ phong kiến từ suy tàn đến suy vong.

- Xã hội bước đầu chịu ảnh hưởng của văn hóa phương Tây. 

- Văn học thế kỉ XVIII- nửa đầu thế kỉ XIX được mệnh danh là giai đoạn văn học cổ điển, nhiều đỉnh cao nghệ thuật

- Nửa cuối thế kỉ XIX văn học trung đại vẫn có nhiều thành tự nghệ thuật nổi bật trước chuyển mình sang thời kì văn học hiện đại. 

- Trào lưu nhân đạo chủ nghĩa.

- Hướng về những con người nhỏ bé, hướng về người phụ nữ

- Hướng đến con người trần thế

- Phản ánh cả con người cá nhân

- Mang giá trị hiện thực sâu sắc.

- Ngôn ngữ: Sự phát triển mạnh mẽ và rực rỡ của văn học chữ Nôm.

+ Thể loại: Cả thể loại tiếp thu nước ngoài, thể loại dân tộc hóa và thể loại văn học nội sinh đều đạt được những thành tựu lớn.

+ Chinh phụ ngâm 

+ Truyện Kiều 

(Nguyễn Du)

+ Truyện Lục Vân Tiên

( Nguyễn Đình Chiểu)

+ Thơ Hồ Xuân Hương

…

Văn học

Bối cảnh lịch sử

Tình hình văn học

Khái quát chung

Nội dung

Nghệ thuật (ngôn ngữ, thể loại)

Tác phẩm, tác giả tiêu biểu

Đầu thế kỉ XX-1945

Từ 1945-nay

Từ

1945-1975

Từ

1975-nay

Văn học

Bối cảnh lịch sử

Tình hình văn học

Khái quát chung

Nội dung

Nghệ thuật (ngôn ngữ, thể loại)

Tác phẩm, tác giả tiêu biểu

Đầu thế kỉ XX-1945

- Thực dân Pháp đã hoàn tất việc xâm chiếm Việt Nam.

- Xã hội, văn hóa theo chiều hướng thoắt dần khỏi những ảnh hưởng của xã hội phong kiến để mở rộng tiếp nhận văn hóa phương Tây

- Ảnh hưởng của tư tưởng vô sản và sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản ngày càng mạnh mẽ

- Văn học đổi mới theo hướng hiện đại hóa.

- Văn học hình thành hai bộ phận và phân hóa thành nhiều xu hướng

- Chủ nghĩa nhân đạo tiếp tục truyền thống nhân đạo của dân tộc Việt Nam

- Sự ảnh hưởng mạnh mẽ của tinh thần dân chủ

- Ngôn ngữ: chữ Quốc ngữ thay thế chữ Hán, chữ Nôm để trở thành văn tuwj chủ yếu trong báo chí và sáng tác văn học 

- Thể loại: Sự xuất hiện của thơ mới, tiểu thuyết, truyện ngắn hiện đại, kịch nói hiện đại, phóng sự, phê bình văn học. 

- Truyện ngắn và tiểu thuyết của Nam Cao 

- Tiểu thuyết của vũ Trọng

…

Từ 1945-nay

Từ

1945-1975

- Cuộc Cách mạng tháng Tám 1945 thành công dẫn đến sự ra đời của nước Việt Nam mới

- Đại thắng mùa xuân 1975 thống nhất đất nước

- Văn học thống nhất về khuynh hướng tư tưởng: văn thơ là vũ khí, nhà văn là chiến sĩ, văn học gắn với vận mệnh đất nước

- Cảm hứng chủ đạo: ngợi ca chủ nghĩa yêu nước, chủ nghĩa anh hùng cách mạng - Cảm hứng lãng mạn và khuynh hướng sử thi trở thành đặc điểm nổi bật của văn học.

- Ngôn ngữ: Kết hợp giữa ngôn ngữ đời thường và ngôn ngữ sử thi, giữa hình tượng tự nhiên, giản dị với hình tượng hào hùng, kì vĩ 

- Thể loại: thơ và văn xuôi đều phát triển. Kí, truyện ngắn, với các thể loại trường ca, tiểu thuyết, kịch dài.  

- Truyện ngắn của Nam Cao

- Tiểu thuyết Nguyên Hồng

- Thơ Tố Hữu

Từ

1975-nay

- Mở cửa quan hệ hợp tác với khu vực và thế giới

- Cuộc đổi mới do Đảng khởi xướng và lãnh đạo, xã hội thay đổi theo chiều hướng tích cực

- Ca ngợi thắng lợi của cuộc kháng chiến và khẳng định con đường đi lên cách mạng

- Chuyển hướng từ cảm hứng sử thi sang cảm hứng thế sự, đời tư.

- Tiếp cận xu hướng hiện đại và hậu hiện đại của văn học thế giới. 

- Cảm hứng phê phán trên tinh thần nhân bản trước nhiều mặt trái xã hội, hiện thực

- Thể hiện khát vọng hạnh phúc đời thường, triết lý về nhân sinh, thế sự.

- Ngôn ngữ: đời thường, tự nhiên. Bình dị, trong sáng, làm giàu các giá trị từ ngữ của tiếng Việt

- Thể loại: bút ký, phóng sự, truyện ngắn, tiểu thuyết. 

- Truyện ngắn Nguyễn Minh Châu

- Tiểu thuyết Bảo Ninh

- Thơ ca Hữu Thỉnh