Với giải sách bài tập Địa Lí 11 Bài 19: Vị trí địa lí, điều kiện tự nhiên, dân cư và xã hội Liên Bang Nga sách Chân trời sáng tạo hay, chi tiết giúp học sinh dễ dàng xem và so sánh lời giải từ đó biết cách làm bài tập trong SBT Địa Lí 11. Mời các bạn đón xem:
Sách bài tập Địa Lí 11 Bài 19: Vị trí địa lí, điều kiện tự nhiên, dân cư và xã hội Liên Bang Nga
Câu 1 trang 62 SBT Địa Lí 11: Khoanh tròn chữ cái ứng với ý đúng.
1 trang 62 SBT Địa Lí 11: Ý nào dưới đây đúng về lãnh thổ và vị trí địa lí của Liên bang Nga
A. Nằm ở phía bắc lục địa Á- u.
B. Tiếp giáp với 15 quốc gia.
C. Có diện tích vùng biển rộng nhất thế giới.
D. Thống nhất sử dụng chung một múi giờ.
Lời giải:
Đáp án đúng là: A
A. Ba-ren, Ca-ra.
B. Ô-khốt, Nhật Bản.
C. Láp-tép, Ca-xpi.
D. Ô-khốt, Bê-rinh
Lời giải:
Đáp án đúng là: B
3 trang 62 SBT Địa Lí 11: Ranh giới tự nhiên giữa châu Á và châu Âu trên lãnh thổ Liên bang Nga là
A. sông Ô-bi.
B. sông I-ê-nít-xây.
C. dãy U-ran.
D. sông Lê-na.
Lời giải:
Đáp án đúng là: C
4 trang 62 SBT Địa Lí 11: Phần lớn lãnh thổ Liên bang Nga có khí hậu
A. ôn đới hải dương.
B. ôn đới lục địa.
C. cận nhiệt đới.
D. cực và cận cực.
Lời giải:
Đáp án đúng là: B
5 trang 62 SBT Địa Lí 11: Sông ngòi của Liên bang Nga có hướng chảy chủ yếu từ
A. bắc xuống nam.
B. nam lên bắc.
C. tây sang đông.
D. đông sang tây.
Lời giải:
Đáp án đúng là: B
Điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên |
Đặc điểm |
Ảnh hưởng đến phát triển kinh tế-xã hội |
Địa hình và đất đai |
||
Khí hậu |
||
Sông, hồ |
||
Sinh vật |
||
Khoáng sản |
||
Biển |
Lời giải:
ĐKTN… |
Đặc điểm |
Ảnh hưởng đến phát triển kinh tế-xã hội |
Địa hình và đất đai |
- Địa hình rất đa dạng, có hướng thấp dần từ đông sang Tây. Sông I-ê-nít-xây chia lãnh thổ Liên bang Nga làm 2 phần: phía tây là đồng bằng, phía đông là núi và cao nguyên. - Diện tích đất nông nghiệp và đồng cỏ lớn trên 200 triệu ha, đất đen có độ phì nhiêu cao nhưng chỉ chiếm 6,4% diện tích đất nông nghiệp, trong khi gần 40% diện tích lãnh thổ nằm dưới lớp băng tuyết. |
- Phía tây gồm 2 đồng bằng, có đất đai màu mỡ, thuận lợi cho ngành nông nghiệp và tập trung dân cư sinh sống. Phía đông tập trung nhiều khoáng sản và rừng, tuy không thuận lợi cho cư trú của con người và sản xuất nông nghiệp nhưng có tiềm năng lớn để phát triển công nghiệp. - gần 40% diện tích lãnh thổ nằm dưới lớp băng tuyết không thuận lợi cho canh tác. |
Khí hậu |
- Chủ yếu thuộc đới khí hậu ôn đới có sự phân hóa giữa các miền. - Phần lớn lãnh thổ có khí hậu ôn đới lục địa, phía tây ôn hòa hơn phía đông, ven Bắc Băng Dương có khí hậu cực và cận cực lạnh giá quanh năm, ven Thái Bình Dương có khí hậu ôn đới gió mùa, một bộ phận phía nam có khí hậu cận nhiệt. |
- Nhiều vùng rộng lớn có khí hậu băng giá hoặc khô hạn, gây nhiều trở ngại trong sinh hoạt và sản xuất. |
Sông, hồ |
- Có nhiều sông lớn như Von-ga, Ô-bi, Lê-na, I-nê-nít-xây - Phần lớn tập trung ở phía đông dãy U-ran, có hướng chảy chủ yếu từ nam lên bắc và đổ vào Bắc Băng Dương. - Có nhiều hồ lớn, trong đó Bai-can là hồ nước ngọt sâu nhất. |
- Sông bị đóng băng vào mùa đông làm cho giao thông đường sông ít phát triển. - Có giá trị về nhiều mặt như thủy điện, tưới tiêu, du lịch,… trong đó trữ năng thủy điện đứng hàng đầu thế giới. |
Sinh vật |
- Rừng tai-ga (rừng lá kim) chiếm gần ½ diện tích đất nước, trong rừng có nhiều động vật quý hiếm và đặc biệt có thú lông quý. - Có nhiều thảo nguyên rộng lớn |
- Thuận lợi cho chăn nuôi. |
Khoáng sản |
- Đa dạng, phong phú: dầu mỏ, khí tự nhiên, sắt, vàng, thiếc, bô-xít, kim cương, trong đó nhiều khoáng sản có trữ lượng hàng đầu thế giới. |
- Nguồn lực tự nhiên quan trọng để phát triển công nghiệp và đẩy mạnh hoạt động ngoại thương. |
Biển |
- Có nhiều biển lớn thuộc Bắc Băng Dương và Thái Bình Dương như biển Ba-ren, Ca-ra, Láp-tép, Ô-khốt,.. - Thềm lục địa có trữ lượng lớn về dầu mỏ và khí tự nhiên. |
- Giàu tiềm năng về đánh bắt và nuôi trồng thủy sản, phát triển giao thông vận tải, xây dựng các cảng biển. |
băng tuyết đa dạng Trung Xi-bia đông sang tây đồng cỏ
đồng bằng Đông Âu Dãy U-ran
Địa hình của Liên bang Nga rất ..........., có hướng thấp dần từ........... Phía tây gồm 2 đồng bằng được ngăn cách bởi dãy núi U-ran là........... và đồng bằng Tây Xi-bia...........là miền núi già với độ cao trung bình không quá 1000m. Phía đông là vùng núi và cao nguyên có địa hình phức tạp với các dãy núi cao ở phía đông và nam như dãy Véc-khôi-an, dãy Xai-an,... Liên bang Nga có diện tích đất nông nghiệp và ...........lớn trên 200 triệu ha. Quốc gia này có gần 40% diện tích lãnh thổ nằm dưới lớp...........không thuận lợi cho canh tác.
Lời giải:
Địa hình của Liên bang Nga rất đa dạng, có hướng thấp dần từ đông sang tây. Phía tây gồm 2 đồng bằng được ngăn cách bởi dãy núi U-ran là đồng bằng Đông Âu và đồng bằng Tây Xi-bia. Dãy U-ran là miền núi già với độ cao trung bình không quá 1000m. Phía đông là vùng núi và cao nguyên có địa hình phức tạp với các dãy núi cao ở phía đông và nam như dãy Véc-khôi-an, dãy Xai-an,... Liên bang Nga có diện tích đất nông nghiệp và đồng cỏ lớn trên 200 triệu ha. Quốc gia này có gần 40% diện tích lãnh thổ nằm dưới lớp băng tuyết không thuận lợi cho canh tác.
Lời giải:
- Giai đoạn 1950-2020, số dân và tỷ lệ dân thành thị của Liên Bang Nga không ngừng tăng lên qua các năm. Từ 103 triệu người (năm 1950) lên 146 triệu người (năm 2020), và tỷ lệ dân thành thị tăng từ 44,1% (năm 1950) lên 74,8% (năm 2020).
Câu 5 trang 65 SBT Địa Lí 11: Dựa vào hình 19,3 SGK trang 105, hãy thực hiện các yêu cầu dưới đây:
1. Nhận xét đặc điểm phân bố dân cư ở Liên bang Nga, năm 2020.
2. Kể tên các đô thị có quy mô dân số từ 1 triệu người trở lên ở Liên bang Nga, năm 2020.
Lời giải:
♦ Yêu cầu số 1: Đặc điểm phân bố dân cư ở Liên Bang Nga, năm 2020: Dân cư phân bố tập trung chủ yếu ở phần lãnh thổ thuộc châu Á và nam Xi-bia, các vùng khác, dân cư rất thưa thớt.
♦ Yêu cầu số 2: Các đô thị có quy mô dân số từ 1 triệu người trở lên ở Liên bang Nga, năm 2020: Xanh Pê-téc-bua, Ni-giơ nhi Nô-gô-ro - ta, Ca-dan, Chê-li-a-bin, Ôm-xco, Nô-vô-xi-biếc, Cra-xno-ya-rơ - xco
Lời giải:
- Theo giới tính: Tỷ lệ nam và nữ trong dân số nước này có sự chênh lệch, tổng số nam nhiều hơn số nữ.
- Theo nhóm tuổi: Tỉ lệ nhóm tuổi từ 15-59 chiếm tỉ lệ cao nh
– Tên di sản (tham khảo hình 19)
– Vị trí (thuộc thành phố hoặc tỉnh)
– Loại di sản
– Thời gian được UNESCO công nhận-Đặc điểm nổi bật của di sản
Lời giải:
- Tên di sản: Cung điện Crem-li
- Vị trí: Mát-xcơ-va
- Loại di sản: di sản văn hóa thế giới
- Được UNESCO công nhận năm 1990. Nơi đây được xây dựng vào năm 1961, nằm ngay trung tâm thủ đô Moscow. Là nơi lưu giữ nền kiến trúc lịch sử - nghệ thuật đặc trưng của quốc gia Nga. Vào thế kỷ XII, nơi đây được xây dựng với kiến trúc của một pháo đài để bảo vệ cho dân cư thành phố. Dưới thời Nga hoàng, điện Kremlin được coi là biểu tượng của Hoàng Gia. Từ thời chính quyền Xô - Viết tới nay, cung điện này trở thành biểu tượng quyền lực đại diện cho Liên bang Nga. Nơi đây là một tổ hợp pháo đài: nhà thờ Kremlin, cung điện Kremlin, tháp Kremlin và tường thành Kremlin.
Xem thêm các bài giải SBT Địa lí lớp 11 Chân trời sáng tạo hay, chi tiết khác:
Bài 19: Vị trí địa lí, điều kiện tự nhiên, dân cư và xã hội Liên Bang Nga
Bài 21: Thực hành: Tìm hiểu tình hình kinh tế - xã hội Liên Bang Nga
Bài 22: Vị trí địa lí, điều kiện tự nhiên, dân cư và xã hội Nhật Bản
Lý thuyết Địa lí 11 Bài 19: Vị trí địa lí, điều kiện tự nhiên, dân cư và xã hội Liên Bang Nga
I. LÃNH THỔ VÀ VỊ TRÍ ĐỊA LÍ
♦ Đặc điểm
- Phạm vi lãnh thổ:
+ Liên bang Nga là quốc gia có diện tích lớn nhất thế giới (khoảng 17 triệu km2).
+ Lãnh thổ Liên bang Nga gồm phần lớn đồng bằng Đông Âu và toàn bộ phần Bắc Á.
+ Đường biên giới trên đất liền của Liên bang Nga dài khoảng 20000 km và đường bờ biển gần 38000 km.
- Vị trí địa lí:
+ Nằm ở phía bắc lục địa Á - Âu.
+ Lãnh thổ trên đất liền của Liên bang Nga kéo dài từ khoảng vĩ độ 41°B đến vĩ độ 77°B và từ khoảng kinh độ 27°Đ đến kinh độ 169°T.
+ Liên bang Nga tiếp giáp Thái Bình Dương ở phía đông; Bắc Băng Dương ở phía bắc và nhiều biển như biển Ba-ren, biển Ca-ra, biển Ô-khốt,...
+ Nước Nga tiếp giáp với 14 quốc gia: phía tây tiếp giáp các nước khu vực Đông và Bắc Âu, phía nam giáp với các nước thuộc khu vực Tây Á, Trung Á và Đông Bắc Á. Riêng tỉnh Ca-li-nin-grát nằm biệt lập ở phía tây.
♦ Ảnh hưởng
- Với lãnh thổ trải dài từ tây sang đông nên Liên bang Nga có nhiều múi giờ.
- Đặc điểm lãnh thổ và vị trí giúp Liên bang Nga có thể giao thương thuận lợi để phát triển kinh tế - xã hội với các quốc gia châu Âu, châu Á và cả Bắc Phi, Bắc Mỹ.
- Tuy nhiên, phần lớn lãnh thổ Liên bang Nga nằm trong khu vực có khí hậu không thuận lợi cho phát triển kinh tế - xã hội.
II. ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN VÀ TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN
1. Địa hình và đất đai
♦ Địa hình của Liên bang Nga rất đa dạng, có hướng thấp dần từ đông sang tây. Sông I-ê-nít-xây phân chia lãnh thổ Liên bang Nga làm 2 phần: phía tây là đồng bằng, phía đông là núi và cao nguyên.
- Phía tây gồm 2 đồng bằng được ngăn cách bởi dãy U-ran:
+ Đồng bằng Đông Âu: gồm các vùng đất cao hoặc đồi thoải xen với các vùng đất thấp, thung lũng rộng. Nơi đây có đất đai màu mỡ, thuận lợi cho ngành nông nghiệp và tập trung dân cư sinh sống.
+ Đồng bằng Tây Xi-bia: là vùng đồng bằng thấp, rộng và bằng phẳng. Phía bắc chủ yếu là đầm lầy, phía nam là vùng phân bố của đất đen ôn đới - loại đất thích hợp để trồng trọt.
+ Dãy núi U-ran: là miền núi già với độ cao trung bình không quá 1000 m, nằm ở vị trí ranh giới giữa đồng bằng Đông Âu và đồng bằng Tây Xi-bia, đồng thời cũng là ranh giới tự nhiên giữa châu Á và châu Âu trên lãnh thổ Liên bang Nga.
- Phía đông là vùng núi và cao nguyên Trung Xi-bia với địa hình phức tạp, có các dãy núi cao ở phía đông và nam như dãy Véc-khôi-an, dãy Xai-an... Đây là nơi tập trung nhiều khoáng sản và rừng, tuy không thuận lợi cho cư trú của con người và sản xuất nông nghiệp nhưng có tiềm năng rất lớn để phát triển các ngành công nghiệp.
♦ Liên bang Nga có diện tích đất nông nghiệp và đồng cỏ lớn trên 200 triệu ha. Đất đen có độ phì nhiêu cao nhưng chỉ chiếm 6,4% diện tích đất nông nghiệp, trong khi gần 40% diện tích lãnh thổ nằm dưới lớp băng tuyết, không thuận lợi cho canh tác.
2. Khí hậu
- Liên bang Nga chủ yếu thuộc đới khí hậu ôn đới và có sự phân hóa giữa các miền.
+ Phần lớn lãnh thổ có khí hậu ôn đới lục địa nhưng phía tây ôn hoà hơn phía đông;
+ Vùng ven Bắc Băng Dương có khí hậu cực và cận cực lạnh giá quanh năm;
+ Ven Thái Bình Dương có khí hậu ôn đới gió mùa;
+ Một bộ phận lãnh thổ phía nam có khí hậu cận nhiệt.
- Nhiều vùng rộng lớn có khí hậu băng giá hoặc khô hạn, gây nhiều trở ngại trong sinh hoạt và sản xuất.
3. Sông, hồ
- Sông:
+ Lãnh thổ Liên bang Nga có nhiều sông lớn, như: sông Von-ga, sông Ô-bi, sông Lê-na, sông l-ê-nít-xây,... Phần lớn các con sông tập trung ở phía đông dãy U-ran, có hướng chảy chủ yếu từ nam lên bắc và đổ vào Bắc Băng Dương.
+ Hầu hết các sông của Liên bang Nga đều bị đóng băng vào mùa đông, làm cho giao thông đường sông ít phát triển. Mặc dù vậy, sông ngòi của Liên bang Nga vẫn có giá trị về nhiều mặt như thuỷ điện, tưới tiêu, du lịch,.. trong đó, trữ năng thuỷ điện của Liên bang Nga đứng hàng đầu thế giới.
- Liên bang Nga có nhiều hồ lớn, trong đó, Bai-can là hồ nước ngọt sâu nhất thế giới với độ sâu hơn 1700 m.
4. Sinh vật
- Rừng tai-ga (rừng lá kim) chiếm gần 1/2 diện tích đất nước, trong rừng có nhiều loài động vật quý hiếm như hổ, sơn dương, gấu, cú, đại bàng.... và đặc biệt là thủ có lông quý.
- Liên bang Nga còn có vùng thảo nguyên rộng lớn, thuận lợi cho chăn nuôi.
5. Khoáng sản
- Tài nguyên khoáng sản rất đa dạng và phong phú, gồm nhiều loại như dầu mỏ, khí tự nhiên, sắt, vàng, thiếc, bô-xít, kim cương. Trong đó, nhiều khoáng sản có trữ lượng hàng đầu thế giới.
- Sự giàu có về khoáng sản là nguồn lực tự nhiên quan trọng giúp Liên bang Nga phát triển công nghiệp và đẩy mạnh hoạt động ngoại thương.
6. Biển
- Liên bang Nga có nhiều biển lớn thuộc Bắc Băng Dương và Thái Bình Dương như: biển Ba-ren, biển Ca-ra, biển Láp-tép, biển Ô-khốt,... giàu tiềm năng về đánh bắt và nuôi trồng thuỷ sản, phát triển giao thông vận tải, xây dựng các cảng biển.
- Vùng biển và thềm lục địa còn có trữ lượng lớn về dầu mỏ và khí tự nhiên.
II. DÂN CƯ VÀ XÃ HỘI
1. Dân cư
- Quy mô dân số:
+ Liên bang Nga là nước đông dân, năm 2020, dân số Liên bang Nga đạt 145,9 triệu người, đứng thứ 9 thế giới.
+ Những năm gần đây, số dân của Liên bang Nga tăng chậm, thậm chí có giai đoạn giảm do tỉ lệ sinh giảm mạnh và một phần do người Nga di cư ra nước ngoài. Đây là vấn đề khó khăn trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội.
- Vấn đề đô thị hóa:
+ Tỉ lệ dân thành thị khá cao, khoảng 74,8% năm 2020.
+ Liên bang Nga có 15 thành phố trên 1 triệu dân, trong đó Mát-xcơ-va và Xanh Pê-téc-bua là những thành phố tập trung đông dân cư nhất.
- Cơ cấu dân số:
+ Liên bang Nga có cơ cấu dân số già, tỉ lệ người từ 0 - 14 tuổi có xu hướng giảm, tỉ lệ người từ 65 tuổi trở lên ngày càng tăng.
+ Liên bang Nga có số nữ nhiều hơn số nam, đặc biệt ở các nhóm tuổi cao.
- Mật độ dân số:
+ Mật độ dân số trung bình rất thấp, chưa đến 9 người/km2 (năm 2020);
+ Dân cư phân bố tập trung chủ yếu ở phần lãnh thổ thuộc châu Âu và Nam Xi-bia, tại các vùng khác, dân cư rất thưa thớt. Điều này đặt ra vấn đề về sử dụng lao động và khai thác tài nguyên hiệu quả của Liên bang Nga.
- Thành phần dân cư: Liên bang Nga có khoảng 100 dân tộc, trong đó người Nga chiếm hơn 80% dân số. Ngoài ra còn có người Tác-ta , Chu-vát,... tạo nên sự đa dạng về văn hoá, có ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế - xã hội.
2. Xã hội
- Nước Nga có nền văn hoá đa dạng, đậm đà bản sắc dân tộc như hội hoạ, thơ ca, âm nhạc,... và nhiều di sản thế giới.
- Nền giáo dục của quốc gia này rất phát triển, tỉ lệ người biết chữ đạt 99%, nguồn lao động có trình độ khoa học - kĩ thuật cao trong khi giá nhân công rẻ hơn so với nhiều nước châu Âu.
- Chất lượng cuộc sống của người dân ngày càng được cải thiện, thể hiện qua chỉ số HDI luôn ở mức rất cao (0,830) và GNI/người là 10740 USD (năm 2020).