Lời giải bài tập Lịch Sử lớp 7 Bài 11: Nhà Lý xây dựng và phát triển nước (1009-1225) sách Kết nối tri thức hay, ngắn gọn sẽ giúp học sinh dễ dàng trả lời câu hỏi Lịch Sử 7 Bài 11 từ đó học tốt môn Sử 7.
Giải bài tập Lịch sử lớp 7 Bài 11: Nhà Lý xây dựng và phát triển nước (1009-1225)
Video giải Lịch sử 7 Bài 11: Nhà Lý xây dựng và phát triển nước (1009-1225) - Kết nối tri thức
1. Nhà Lý thành lập và định đô ở Thăng Long
Giải Lịch sử 7 trang 53 Kết nối tri thức
Câu hỏi 1 trang 53 Lịch sử 7: Nhà Lý được thành lập như thế nào?
Phương pháp giải:
B1: Đọc mục 1 trang 52, 53 SGK.
B2: Các từ khóa cần chú ý: Năm 1005, Lê Hoàn mất, năm 1009, Lê Long Đĩnh mất, giới sư sãi, Lý Công Uẩn.
B3: Giải thích cụ thể trong bài.
Trả lời:
- Năm 1005, Lê Hoàn mất. Lê Long Đĩnh nối ngôi đã thi hành nhiều chính sách tàn bạo.
- Năm 1009, Lê Long Đĩnh mất, giới sư sãi và đại thần đã tôn Lý Công Uẩn lên ngôi vua. Nhà Lý được thành lập.
- Năm 1010, Lý Công Uẩn lấy niên hiệu là Thuận Thiên và quyết định dời đô từ Hoa Lư về thành Đại La (Hà Nội ngày nay), sau đó đổi tên là Thăng Long.
Phương pháp giải:
B1: Đọc tư liệu 1 trang 53 SGK.
B2: Các từ khóa cần chú ý: Ở giữa khu vực trời đất, rồng cuộn hổ ngồi, chính giữa, tiện nghi, rộng mà bằng phẳng, thế đất cao, thắng địa.
Trả lời:
- Thành Đại La cũ có những đặc điểm sau:
+ Là kinh đô cũ của Cao Vương, ở giữa khu vực trời đất, có thế rồng cuộn hổ ngồi, chính giữa nam bắc đông tây, tiện nghi núi sông sau trước.
+ Vùng này mặt đất rộng và rất bằng phẳng, thế đất cao mà sáng sủa, dân cư không khổ vì ngập lụt, muôn vật hết sức tươi tốt, phồn thịnh.
+ Khắp trên đất nước thì đây được xem là thắng địa, thuận lợi cho việc giao thông, giao thương bốn phương và là nơi đáp ứng đầy đủ những yếu tố để xây dựng kinh đô lâu dài.
- Ý nghĩa việc dời đô của Lý Công Uẩn:
+ Bắt đầu chuyển sang giai đoạn phát triển, mở mang cơ nghiệp của vương triều Lý và gây dựng nên vị thế của của nước Việt tại vùng đất bằng phẳng, thế đất sông núi trước sau, rồng chầu hổ phục.
+ Chuyển sang thế phát triển lâu dài, đặt nền móng cho việc xây dựng kinh đô Thăng Long trở thành đô thị phát triển thịnh vượng, là trung tâm của đất nước về sau, mở ra bước ngoặt mới cho sự phát triển của dân tộc.
2. Tình hình chính trị
Giải Lịch sử 7 trang 54 Kết nối tri thức
Phương pháp giải:
B1: Đọc mục 2-c và tư liệu 2 trang 54 SGK.
B2: Các từ khóa cần chú ý: Củng cố, đoàn kết toàn dân tộc, chính sách mềm dẻo, kiên quyết trấn áp, gả con gái.
Trả lời:
- Trong quá trình dựng nước và giữ nước, các dân tộc ít người đã sát cánh với người Kinh để xây dựng và bảo vệ đất nước chống phong kiến phương Bắc.
- Nhà Lý thực hiện chính sách mềm dẻo khôn khéo song cũng kiên quyết trấn áp những thế lực có mưu đồ tách khỏi Đại Việt.
- Nhà Lý thực hiện chính sách gả công chúa cho tù trưởng ở miền núi biến họ trở thành “họ hàng” với nhà Lý.
- Như vậy chủ trương của nhà Lý là đoàn kết toàn dân tộc, xem đây là cội nguồn sức mạnh trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Câu hỏi 2 trang 54 Lịch sử 7: Hãy cho biết những nét chính về tình hình chính trị thời Lý.
Phương pháp giải:
B1: Đọc mục 2-a,b trang 54 SGK.
B2: Các từ khóa cần chú ý: hệ thống chính quyền, cha truyền con nối, 24 lộ, phủ, châu, Hình thư, quân đội, ngụ binh ư nông.
- Nhà Lý xây dựng hệ thống chính quyền từ trung ương đến địa phương.
- Đứng đầu là vua, dưới có các quan đại thần (quan văn, quan võ) giúp việc.
- Vua ở ngôi theo chế độ cha truyền con nối. Nhà Lý cất cử những người thân tín nắm giữ các chức vụ cao trong triều.
- Nhà Lý chia cả nước thành 24 lộ, phủ, ở miền núi gọi là châu. Dưới lộ (phủ, châu) là hương, huyện. Đơn vị cấp cơ sở là xã.
- Bộ luật Hình thư được ban hành năm 1042 là bộ luật thành văn đầu tiên của nước ta.
- Quân đội được tổ chức quy củ gồm 2 bộ phận:
+ Cấm quân
+ Quân địa phương .
3. Tình hình kinh tế, xã hội
Giải Lịch sử 7 trang 55 Kết nối tri thức
Phương pháp giải:
B1: Đọc mục 3-a trang 54, 55 SGK.
B2: Các từ khóa cần chú ý: Ngụ binh ư nông, cày tịch điền, bảo vệ trâu bò, thủ công nghiệp nhà nước, thủ công nghiệp nhân dân, chợ, trung tâm trao đổi hàng hóa
Trả lời:
- Trong nông nghiệp: chính sách “ngụ binh ư nông”. Binh lính thay nhau về làm ruộng, có tác dụng phát triển sản xuất nông nghiệp, sức lao động không bị thiếu. Binh sĩ thay nhau nghỉ 1 tháng 1 lần về cày ruộng tự cấp.
- Chú trọng việc trị thủy, đắp đê, nhất là vùng châu thổ sông Hồng.
=> Nước Đại Việt có thế đứng và phát triển khá vững chắc, đời sống nhân dân tương đối ổn định.
- Thủ công nghiệp thời Lý là bộ phận kết hợp với nông nghiệp, được làm trong các hộ gia đình, chủ yếu đáp ứng nhu cầu của sản xuất tiểu nông.
- Hoạt động buôn bán trong nước thuận lợi.
- Ngoại thương: chỉ cho phép thương nhân nước ngoài buôn bán ở một số điểm nhất định, chịu sự kiểm soát của triều đình.
Câu hỏi 2 trang 55 Lịch sử 7: Trình bày nét chính về tình hình kinh tế, xã hội Đại Việt thời Lý.
Phương pháp giải:
B1: Đọc mục 3-a,b trang 54, 55 SGK.
B2: Các từ khóa cần chú ý: Ngụ binh ư nông, cày tịch điền, bảo vệ trâu bò, thủ công nghiệp nhà nước, thủ công nghiệp nhân dân, chợ, trung tâm trao đổi hàng hóa, phân hóa, quý tộc, nông dân, thợ thủ công, thương nhân, nô tì.
Trả lời:
- Nông nghiệp:
+ Ruộng đất gồm ruộng công làng xã; ruộng phong cấp cho con cháu, và người có công; ruộng khai hoang. Thủy lợi: cho đào kênh, khơi ngòi, đắp đê. Cấm mổ trộm trâu bò để bảo vệ sức kéo.
+ Nhà vua làm lễ tế thần Nông, xong tự cầm cày - lễ Tịch Điền.
+ Nông nghiệp phát triển được mùa liên tục.
- Thủ công nghiệp:
+ Thủ công nghiệp nhà nước: Đúc tiền, chế tạo binh khí, dệt lụa, làm phẩm phục triều đình,…
+ Thủ công nghiệp nhân dân: Làm đồ trang sức, làm giấy, đúc đồng, ươm tơ, dệt lụa, làm đồ gốm, xây dựng đền đài, cung điện,…
+ Chuông Quy Điền, tháp Báo Thiên là những di vật, công trình nổi tiếng do thợ thủ công thời Lý tạo nên.
- Thương nghiệp:
+ Hình thành nên các chợ và một số trung tâm trao đổi hàng hóa.
+ Quan hệ buôn bán giữa Đại Việt với Trung Quốc khá phát triển, nhiều chợ biên giới được hình thành. Cảng biển Vân Đồn (Quảng Ninh ngày nay) trở thành nơi buôn bán với nước ngoài rất sầm uất.
- Xã hội:
+ Xu hướng phân hóa ngày càng sâu sắc.
+ Tầng lớp quý tộc (vua, quan) có nhiều đặc quyền. Một số ít dân thường có nhiều ruộng đất trở thành địa chủ.
+ Nông dân chiếm đa số dân cư, nhân ruộng đất công làng xã để cày cấy và nộp thuế, thực hiện nghĩa vụ với nhà nước.
+ Thợ thủ công và thương nhân khá đông đảo.
+ Nô tì có địa vị thấp kém nhất, phục vụ trong triều đình và gia đình quan lại.
4. Tình hình văn hoá, giáo dục
Giải Lịch sử 7 trang 57 Kết nối tri thức
Câu hỏi 1 trang 57 Lịch sử 7: Giới thiệu những thành tựu tiêu biểu về văn hóa, giáo dục thời Lý.
Phương pháp giải:
B1: Đọc mục 4-a,b,c trang 56, 57 SGK.
B2: Các từ khóa cần chú ý: Phật giáo, Nho giáo, Đạo giáo, văn học chữ Hán, hát chèo, múa rối nước, kiến trúc, điêu khắc, giáo dục, khoa cử.
Trả lời:
- Tôn giáo:
+ Phật giáo được các vua Lý tôn sùng và truyền bá rộng rãi trong nhân dân.
+ Nho giáo bắt đầu được mở rộng và ngày càng có vai trò trong xã hội.
+ Đạo giáo khá thịnh hành, được kết hợp với các tín ngưỡng dân gian.
- Văn học, nghệ thuật:
+ Văn học chữ Hán bước đầu phát triển, xuất hiện một số tác phẩm có giá trị tiêu biểu như Chiếu dời đô, Nam quốc sơn hà,…
+ Các trò chơi dân gian rất được ưa chuộng. Loại hình hát chèo, múa rối nước đều phát triển.
+ Một số công trình kiến trúc có quy mô tương đối lớn và độc đáo như Cấm thành, chùa Một Cột,… Trình độ điêu khắc tinh vi, thanh thoát được thể hiện trên các tượng Phật, ở hình trang trí rồng,…
- Giáo dục:
+ Nhà Lý chú ý đến việc học tập, thi cử để tuyển chọn những người tài bổ sung vào bộ máy chính quyền.
+ Năm 1070, nhà Lý cho dựng Văn Miếu. Năm 1075, cho mở khoa thi đầu tiên để tuyển chọn quan lại.
+ Năm 1076, Quốc Tử Giám được thành lập, là nơi học tập cho con em quý tộc, sau đó mở rộng đến con quan lại và những người giỏi trong nước.
Phương pháp giải:
B1: Đọc mục 4-c trang 57 SGK.
B2: Các từ khóa cần chú ý: Năm 1070, Văn Miếu, năm 1075, khoa thi đầu tiên.
Trả lời:
- Việc xây dựng Văn Miếu, thành lập Quốc Tử Giám thể hiện lý tưởng xây dựng nền giáo dục lúc bấy giờ.
- Mục đích đào tạo và sử dụng nhân tài của cha ông.
- Mục đích giáo dục nhân cách, đạo đức cho đội ngũ quan lại đương thời và hậu thế.
Luyện tập và vận dụng
Phương pháp giải:
B1: Đọc mục 2, mục 3 trang 54, 55 SGK.
B2: Các từ khóa cần chú ý: : hệ thống chính quyền, cha truyền con nối, ngụ binh ư nông, thủ công nghiệp nhà nước, thủ công nghiệp nhân dân, chợ, trung tâm trao đổi hàng hóa, phân hóa, quý tộc, nông dân, thợ thủ công, thương nhân, nô tì.
Trả lời:
- Chính trị:
- Kinh tế:
- Văn hóa:
Phương pháp giải:
B1: Đọc mục 2-a,b trang 54 SGK.
B2: Các từ khóa cần chú ý: hệ thống chính quyền, cha truyền con nối, 24 lộ, phủ, châu, Hình thư, quân đội, ngụ binh ư nông.
Trả lời:
=> Tổ chức bộ máy nhà nước thời Lý có phần hoàn chỉnh hơn so với thời Đinh – Tiền Lê, ngôi vua được cha truyền con nối, các chức quan đều được giao cho những người thân cận nắm giữ. Nhà Lý còn có bộ Hình thư – bộ luật hành văn đầu tiên của Việt Nam.
Phương pháp giải:
B1: Sử dụng công cụ tìm kiếm với từ khóa: “Chùa Một Cột”, “Văn miếu Quốc Tử Giám”,…
B2: Lựa chọn thông tin tìm kiếm để viết đoạn văn giới thiệu.
Trả lời:
Chùa Một Cột còn được gọi với những cái tên khác là chùa Mật, chùa Diên Hựu hay Liên Hoa Đài.Theo sử xưa, chùa được vua Lý Thái Tông cho xây dựng vào mùa đông năm 1049. Tích xưa còn lưu lại câu chuyện vua Lý Thái Tông nằm chiêm bao thấy Phật Quan Âm tọa thiền trên tòa hoa sen sáng rực, đưa tay dắt vua lên đài.Tỉnh mộng vua đã cho dựng chùa Một Cột với lối kiến trúc tựa như trong giấc mơ. Từ đó người ta thấy một ngôi chùa với kết cấu một cột độc đáo, dáng tựa đài sen vươn lên giữa mặt hồ Linh Chiểu ở kinh thành Thăng Long.Lúc này quần thể chùa (bao gồm chùa Một Cột và ngôi chùa mới) có tên là Diên Hựu với ý nghĩa “phước bền dài lâu”.
Lý thuyết Lịch sử 7 Bài 11: Nhà Lý xây dựng và phát triển đất nước (1009 - 1225)
1. Nhà Lý thành lập và định đô ở Thăng Long
- Sự thành lập nhà Lý:
+ Năm 1005, Lê Hoàn mất, Lê Long Đĩnh nối ngôi, đã thi hãnh nhiều chính sách tàn bạo.
+ Năm 1009, sau khi Lê Long Đĩnh mất, giới sư sãi và đại thần đã tôn Lý Công Uẩn lên ngôi vua Nhà Lý được thành lập.
- Nhà Lý dời đô về Thăng Long
+ Năm 1010, vua Lý Công Uẩn đặt niên hiệu là Thuận Thiên, quyết định dời đô từ Hoa Lư về thành Đại La (Hà Nội ngày nay) và đổi tên là Thăng Long.
+ Ở khu vực trung tâm, nhà Lý đã xây dựng nhiều cung điện làm nơi làm việc của vua và triều đình, nơi ở của hoàng gia. Bên ngoài là khu vực buôn bán, làm ăn của dân chúng.
Vua Lý Công Uẩn rời đô về Thăng Long (tranh minh họa)
- Năm 1054, nhá Lý đổi tên nước là Đại Việt.
2. Tình hình chính trị
a) Tổ chức chính quyền
- Nhà Lý xây dựng hệ thống chính quyền từ trung ương đến địa phương.
- Ở trung ương:
+ Đứng đẩu là vua, ngôi vua được thiết lập theo chế độ cha truyền con nối.
+ Dưới vua có các quan đại thần giúp việc.
+ Những người thân tin được cất nhắc lên nắm các chức vụ cao trong triều đình.
- Ở địa phương:
+ Nhà Lý chia cả nước thành 24 lộ, phủ. Ở miền núi gọi là châu.
+ Dưới lộ (phủ, châu) là hương, huyện. Đơn vị cấp cơ sở là xã.
b) Xây dựng luật pháp và quân đội
- Luật pháp: bộ Hình thư được ban hành năm 1042.
- Quân đội:
+ Chia thành hai bộ phận: cấm quân và quân địa phương.
+ Nhà Lý thi hành chính sách “ngụ binh ư nông”.
Mô phỏng chính sách “ngụ binh ư nông”
c) Chính sách đối nội, đối ngoại
- Đối nội:
+ Thực hiện chính sách mềm dẻo để củng cố khối đại đoàn kết dân tộc;
+ Kiên quyết trấn áp những thế lực có mưu đồ tách khỏi Đại Việt.
- Đối ngoại: quan hệ hòa hiếu với nhà Tống, dẹp tan cuộc tấn công của Chăm-pa.
3. Tình hình kinh tế, xã hội
a) Tình hình kinh tế
- Nông nghiệp: nhà Lý thực hiện nhiều biện pháp thúc đẩy sản xuất nông nghiệp, nhờ vậy nhiều năm mùa màng bội thu.
- Thủ công nghiệp: khá phát triển, bao gồm hai bộ phận:
+ Thủ công nghiệp nhà nước chuyên sản xuất các vật phẩm phục vụ nhà vua và hoàng tộc.
+ Thủ công nghiệp trong nhân dân phát triển với nhiều ngành nghề.
- Thương nghiệp:
+ Nội thương: ở các địa phương, hình thành các chợ và một số trung tâm trao đổi hàng hóa.
+ Ngoại thương: quan hệ buôn bán giữa Đại Việt với Trung Quốc khá phát triển; cảng biển Vân Đồn (Quảng Ninh ngày ngay) trở thành trung tâm buôn bán sầm uất.
b) Tình hình xã hội
- Lực lượng thống trị:
+ Tầng lớp quý tộc (vua, quan): có nhiều đặc quyền.
+ Một số ít dân thường có nhiều ruộng đất trở thành địa chủ.
- Lực lượng bị thống trị:
+ Nông dân: chiếm đa số trong dân cư, nhận ruộng đất công làng xã để cày cấy và nộp thuế, thực hiện nghĩa vụ với nhà nước; một số phải lĩnh canh ruộng đất và nộp tô cho địa chủ.
+ Thợ thủ công và thương nhân khá đông đảo.
+ Nô tì có địa vị thấp kém nhất, phục vụ trong triều đình vá gia đình quan lại.
4. Tình hình văn hoám giáo dục
a) Tôn giáo
- Phật giáo được các vua Lý tôn sùng và truyền bá rộng rãi trong nhân dân.
- Nho giáo bắt đầu được mở rộng và ngày càng có vai trò trong xã hội.
- Đạo giáo cũng khá thịnh hành, được kết hợp với các tín ngưỡng dân gian.
b) Văn học, nghệ thuật
- Văn học:
+ Văn học chữ Hán bước đầu phát triển
+ Xuất hiện một số tác phẩm có giá trị như Chiếu dời đô, Nam quốc sơn hà,...
- Nghệ thuật:
+ Hát chèo, múa rối nước đều phát triển.
+ Các trò chơi dân gian như đá cầu, đấu vật, đua thuyền,… rất được ưa chuộng.
Múa rối nước
- Kiến trúc, điêu khắc:
+ Một số công trình kiến trúc có quy mô tương đối lớn vá độc đáo được xây dựng như cấm thành, chùa Một Cột...
+ Trình độ điêu khắc tinh vi, thanh thoát được thể hiện trên các tượng Phật, ở hình trang trí rồng, phượng và các bệ đá hình hoa sen,...
Chùa Một cột (Hà Nội)
c) Giáo dục
- Nhà Lý đã chú ý đến việc học tập, thi cử để tuyển chọn những người tài bổ sung vào bộ máy chính quyền.
+ Năm 1070, nhà Lý cho dựng Văn Miếu.
+ Năm 1075, cho mở khoa thi đầu tiên để tuyển chọn quan lai.
+ Năm 1076, Quốc Tử Giám được thành lập, là nơi học tập của con em quý tộc, sau đỏ, mở rộng đến con quan lại và những người giỏi trong nước.
Khuê Văn Các (Văn Miếu - Quốc Tử Giám, Hà Nội)
Xem thêm các bài giải SGK Lịch sử lớp 7 Kết nối tri thức hay, chi tiết:
Bài 10: Đại Cồ Việt thời Đinh và Tiền Lê (968-1009)
Bài 12: Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Tống (1072-1077)
Bài 13: Đại Việt thời Trần (1226-1400)
Bài 14: Ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Nguyên - Mông
CÔNG TY TNHH ĐẦU TƯ VÀ DỊCH VỤ GIÁO DỤC VIETJACK
- Người đại diện: Nguyễn Thanh Tuyền
- Số giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh: 0108307822, ngày cấp: 04/06/2018, nơi cấp: Sở Kế hoạch và Đầu tư thành phố Hà Nội.
© 2021 Vietjack. All Rights Reserved.
