Lời giải bài tập Khoa học tự nhiên lớp 7 Bài 41: Một số yếu tố ảnh hưởng và điều hòa, điều khiển sinh sản ở sinh vật sách Kết nối tri thức ngắn gọn, chi tiết sẽ giúp học sinh dễ dàng trả lời câu hỏi KHTN 7 Bài 41 từ đó học tốt môn Khoa học tự nhiên 7.
Giải bài tập KHTN lớp 7 Bài 41: Một số yếu tố ảnh hưởng và điều hòa, điều khiển sinh sản ở sinh vật
Video giải KHTN 7 Bài 41: Một số yếu tố ảnh hưởng và điều hòa, điều khiển sinh sản ở sinh vật - Kết nối tri thức
Phương pháp giải:
Dựa vào vai trò của sinh sản của sinh vật.
Dựa vào thành tựu thực tế con người đã điều khiển quá trình sinh sản ở vật nuôi để phục vụ nhu cầu đa dạng trong cuộc sống.
Trả lời:
Sinh sản ở sinh vật nhằm giúp chúng duy trì đặc điểm của mình cho các thế hệ đời con… Quá trình này chịu tác động của các yếu tố bên trong và các yếu tố bên ngoài.
+ Yếu tố bên trong như: Hormone, tuổi của sinh vật, đặc điểm di truyền (gen,…)
+ Yếu tố bên ngoài như: Nhiệt độ, ánh sáng, môi trường sống, chế độ dinh dưỡng…
Tất cả các yếu tố trên con người có thể tiến hành nhân tạo hoặc can thiệp vào quá trình tạo giao tử ở sinh vật nhằm điều khiển quá trình sinh sản đó theo hướng mong muốn.
1. Một số yếu tố ảnh hưởng đến sinh sản ở sinh vật
Phương pháp giải:
Một số yếu tố môi trường (bên ngoài) ảnh hưởng đến sự sinh sản của sinh vật chủ yếu là: ánh sáng, độ ẩm, nhiệt độ, chế độ dinh dưỡng.
Trả lời:
Ở Thực vật, độ ẩm và nhiệt độ không khí quá cao hoặc quá thấp đều làm giảm hiệu quả thụ phấn và thụ tinh, làm tăng số lượng hạt lép.
Nhiệt độ môi trường quá cao hoặc quá thấp sẽ làm giảm quá trình sinh trứng ở động vật, ví dụ: cá chép chỉ đẻ ở nhiệt độ trên 15 độ C.
2. Điều hòa, điều khiển sinh sản ở sinh vật
3. Vận dụng những hiểu biết về sinh sản hữu tính trong thực tiễn đời sống
1. Trình bày các biện pháp điều khiển sinh sản ở thực vật. Lấy ví dụ trong thực tế.
2. Giải thích tại sao cần phải bảo vệ một số loài côn trùng như ong mật, ong bắp cày
3. Giải thích cơ sở của việc tạo thành quả không hạt và kể tên một số loại quả không hạt mà em biết.
4. Việc trồng cây đúng thời vụ có ý nghĩa gì đối với quá trình sinh sản ở thực vật? Giải thích.
Phương pháp giải:
1. Đọc thông tin mục III, sách KHTN 7, trang 170 – 171
2. Dựa vào vai trò của ong mật và ong bắp cày trong thực tiễn.
3. Cơ sở 1: Sinh sản hữu tính ở thực vật có hoa gồm các giai đoạn nối tiếp nhau: tạo giao tử, thụ phấn, thụ tinh, hình thành quả và hạt. Ở giai đoạn hình thành quả và hạt: Hợp tử phân chia và phát triển thành phôi nằm trong hạt. Hạt do noãn phát triển thành, mỗi noãn được thụ tinh tạo thành 1 hạt. Bầu nhụy sinh trưởng dày lên để tạo quả chứa hạt. Quả được hình thành không qua thụ tinh là quả không hạt.
Cơ sở 2: Sử dụng hormone giberelin để tạo quả không hạt.
4. Quan sát thực tế
Trả lời:
1. Các biện pháp điều khiển sinh sản ở thực vật là:
+ Sử dụng hormone sinh trưởng ở thực vật (dùng hormone giberelin để tăng số lần nguyên phân và tăng sinh trưởng kéo dài của mọi tế bào đồng thời kích thích nảy mầm cho hạt, chồi, củ; kích thích sinh trưởng chiều cao cây; tạo quả không hạt; tăng tốc độ phân giải tinh bột.
+ Điều chỉnh nhiệt độ, chế độ chiếu sáng, chế độ dinh dưỡng (Thắp đèn chiếu sáng để cây ra hoa trái vụ, từ đó tạo quả; Thêm vitamin B12 cho cây đào nhằm kích thích cây nở nhiều hoa vào dịp tết hoặc thời tiết lạnh…)
-> Nhằm kích thích cây sinh trưởng ra hoa, tạo quả trái vụ.
+ Trực tiếp thụ phấn cho cây bằng tay, bảo vệ và phát triển các loài côn trùng thụ phấn tự nhiên trong vườn cây sao cho hiệu quả (thụ phấn cho ngô, mướp…; nuôi ong trong vườn cây…)
+ Ngắt ngọn cây trước thời điểm ra hoa để tạo nhiều chồi, nhánh trên cây (cây bầu, cây bí…)
+ Hun khói để kích thích cây ra nhiều hoa (cây dưa chuột).
+ Ngăn sự thụ phấn, kích thích bầu nhụy phát triển để tạo quả không hạt (cây chuối).
2. Ong đất còn gọi là ong bắp cày thường làm tổ ở các gốc cây mục rỗng hay dưới mô đất. Đây là loài có nọc cực độc nhưng lại đang được săn lùng bởi ong đất và nhộng của nó có thể chế biến thành nhiều món ăn giàu đạm, bổ dưỡng hoặc được cho là có thể ngâm rượu để chữa các bệnh về xương cốt. Ngoài khả năng thụ phấn cho cây trồng thì ong còn có tố chất sát thủ và là ứng viên tiềm năng của thiên địch trong nông nghiệp. Một số loài ong trở thành thiên địch bởi đặc điểm tập tính ăn côn trùng của chúng, nhờ đó mà tiêu diệt được nhiều loài côn trùng gây hại và góp phần hạn chế sử dụng hóa chất trong canh tác.
Ong mật ngoài vai trò nuôi để lấy mật để phục vụ các mục đích khác nhau như làm thuốc, thực phẩm, …ong mật còn giúp cây thụ phấn nếu chúng được nuôi trong vườn cây nhà bạn.
3.
- Cơ sở của việc tạo quả không hạt: Quả được phát triển từ bầu không qua thụ tinh noãn (noãn không được thụ tinh). Trong tự nhiên nếu muốn tạo quả không hạt ta chỉ cần ngăn không cho noãn thụ tinh (không cho gặp hạt phấn). Ví dụ về quả không hạt trong tự nhiên: chuối.
- Sử dụng hormone giberelin: cà chua, dưa chuột, dưa hấu…
4. Ý nghĩa: Trồng cây đúng thời vụ giúp cho quá trình sinh sản ở thực vật diễn ra thuận lợi.
Giải thích: Do điều kiện môi trường (thời tiết, độ ẩm, nhiệt độ, ánh sáng…) thích hợp cho sự sinh trưởng và phát triển của cây.
Phương pháp giải:
- Con người tác động vào quá trình sinh sản ở động vật nhằm điều khiển số lượng hay giới tính đàn con.
- Các biện pháp giúp tăng số con như sử dụng các hormone nhân tạo kích thích trứng chín sớm, thụ tinh nhân tạo giúp tăng hiệu quả thụ tinh, nuôi cấy phôi và điều chỉnh các yếu tố môi trường.
- Con người có thể điều khiển giới tính của đàn con bằng cách sử dụng hormone hoặc lọc, tách tinh trùng và lựa chọn loại tinh trùng đem thụ tinh với trứng để tạo đàn con có giới tính mong muốn. Tùy từng mục đích sản xuất mà con người cần số lượng lớn con đực hay con cái. Để đáp ứng mục đích nhân giống nhanh thì cần nhiều con cái, còn đáp ứng nhu cầu cung cấp thịt, lông, tơ… thì cần nhiều con đực.
Trả lời:
Bằng cách điều khiển số con, giới tính ở động vật, người ta có thể tạo ra đàn lợn, bò, dê đực phục vụ nhu cầu lấy thịt hoặc đàn bò và dê cái phục vụ nhu cầu nhân giống và lấy sữa…
Phương pháp giải:
Đọc ví dụ mục 2, trang 171
Trả lời:
- Nuôi cấy phôi ở bò: Người ta dùng hormone kích thích trứng chín và rụng, cho trứng đó thụ tinh với tinh trùng trong ống nghiệm để phát triển thành phôi, tùy từng đối tượng mà người ta đem cấy ngay phôi đó vào tử cung con cái hoặc tách phôi thành nhiều phần, mỗi phần phát triển thành một phôi mới rồi cấy vào tử cung của các con cái để tạo ra số lượng con lớn.
- Thay đổi thời gian chiếu sáng đối với gà nuôi làm cho gà có thể đẻ 2 trứng/ngày.
- Cá mè, cá trắm cỏ không đẻ trong ao nuôi. Tiêm dịch chiết từ tuyến dưới não của các loài cá khác làm cho trứng chín hàng loạt, sau đó nặn trứng ra và cho thụ tinh nhân tạo bên ngoài cơ thể rồi đem ấp nở ra cá con.
Lý thuyết KHTN 7 Bài 41: Một số yếu tố ảnh hưởng và điều hòa, điều khiển sinh sản ở sinh vật
I. MỘT SỐ YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SINH SẢN Ở SINH VẬT
1. Các yếu tố bên trong
- Một số yếu tố bên trong ảnh hưởng đến sinh sản của sinh vật: đặc điểm di truyền, hormone, tuổi của sinh vật.
- Ví dụ: Ở nữ giới, khi đến tuổi dậy thì, cơ thể bắt đầu sản sinh ra hormone FSH và LH kích thích trứng chín và rụng báo hiệu cơ thể bắt đầu có khả năng sinh sản.
Ảnh hưởng của hormone đến khả năng sinh sản ở nữ giới
2. Các yếu tố bên ngoài
- Các yếu tố bên ngoài chủ yếu ảnh hưởng tới quá trình sinh sản ở sinh vật: ánh sáng, độ ẩm, nhiệt độ và chế độ dinh dưỡng.
- Ví dụ:
+ Ở thực vật, độ ẩm và nhiệt độ quá cao hay quá thấp đều làm giảm hiệu quả thụ phấn và thụ tinh, làm tăng số hạt lép.
Nhiệt độ thấp làm làm giảm hiệu quả thụ phấn và thụ tinh của hoa
+ Ở động vật, nhiệt độ quá cao hoặc quá thấp làm giảm sinh trứng ở động vật.
II. ĐIỀU HÒA, ĐIỀU KHIỂN SINH SẢN Ở SINH VẬT
1. Điều hòa sinh sản ở sinh vật
- Cơ chế điều hòa sinh sản ở sinh vật chủ yếu là điều hòa quá trình sinh giao tử.
- Ở thực vật, sự ra hoa chịu ảnh hưởng của một số hormone, ví dụ hormone florigen kích thích sự ra hoa.
Hormone florigen kích thích sự ra hoa
- Ở động vật, một số hormone do tuyến yên tiết ra điều khiển quá trình sinh tinh trùng và trứng.
2. Điều khiển sinh sản ở sinh vật
- Con người đã dựa vào ảnh hưởng của hormone và các yếu tố môi trường tới sinh sản ở sinh vật để chủ động điều khiển quá trình sinh sản ở sinh vật cho phù hợp với mục đích chăn nuôi và trồng trọt.
III. VẬN DỤNG NHỮNG HIỂU BIẾT VỀ SINH SẢN HỮU TÍNH TRONG THỰC TIỄN ĐỜI SỐNG
1. Trong trồng trọt
- Sử dụng hormone hoặc điều chỉnh nhiệt độ, chế độ ánh sáng, chế độ dinh dưỡng để kích thích cây ra hoa, tạo quả trái vụ,…
+ Ví dụ: Cây thanh long chỉ ra hoa và tạo quả vào mùa hè, muốn cho cây ra quả vào mùa đông người ta đã thắp đèn chiếu sáng cho cây vào ban đêm.
Thắp đèn chiếu sáng để kích thích cây thanh long ra hoa trái vụ
- Con người còn trực tiếp thụ phấn cho cây, đồng thời bảo vệ và phát triển các loài côn trùng thụ phấn trong tự nhiên nhằm nâng cao hiệu quả thụ phấn, giúp tăng năng suất quả và hạt.
- Thực hiện một số biện pháp kĩ thuật khác để điều khiển sinh sản ở cây trồng như ngắt ngọn bầu, bí trước khi ra hoa để ra nhiều chồi, nhánh giúp cây ra nhiều quả; hoặc dùng khói để hun cho cây dưa chuột kích thích ra nhiều hoa cái;…
Bấm ngọn bầu để kích thích ra nhiều quả
- Tạo quả không hạt ở chanh, nho, dưa hấu,… bằng cách ngăn không cho hoa thụ phấn và kích thích để nhụy phát triển thành quả không hạt.
Một số loại quả không hạt
2. Trong chăn nuôi
- Con người đã tác động vào sinh sản ở động vật nhằm điều khiển số lượng hay giới tính của đàn con.
- Điều khiển số lượng đàn con bằng một số biện pháp như sử dụng hormone nhân tạo kích thích trứng chín sớm, thụ tinh nhân tạo giúp tăng hiệu quả thụ tinh, nuôi cấy phôi và điều chỉnh các yếu tố môi trường.
+ Ví dụ: Người ta sử dụng hormone kích thích trứng chín và rụng, cho trứng đó thụ tinh với tinh trùng trong ống nghiệm để phát triển thành phôi, đem cấy phôi đó vào tử cung con cái hoặc tách phôi thành nhiều phần, mỗi phần phát triển thành một phôi mới rồi cấy vào tử cung con cái để tạo ra số lượng số lượng con lớn.
Nuôi cấy phôi ở bò
- Tùy từng mục đích chăn nuôi, con người có thể điều khiển giới tính vật nuôi bằng cách sử dụng hormone hoặc lọc, tách tinh trùng và lựa chọn tinh trùng đem thụ tinh với trứng để tạo đàn con có giới tính mong muốn.
Điều khiển tạo nhiều con đực để đáp ứng nhu cầu cung cấp thịt, lông, tơ,…
Xem thêm các bài giải SGK Khoa học tự nhiên lớp 7 Kết nối tri thức hay, chi tiết khác:
Bài 38: Thực hành: quan sát, mô tả sự sinh trưởng và phát triển ở một số loài sinh vật
Bài 39: Sinh sản vô tính ở sinh vật
Bài 40: Sinh sản hữu tính ở sinh vật
Bài 42: Cơ thể sinh vật là một thể thống nhất
CÔNG TY TNHH ĐẦU TƯ VÀ DỊCH VỤ GIÁO DỤC VIETJACK
- Người đại diện: Nguyễn Thanh Tuyền
- Số giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh: 0108307822, ngày cấp: 04/06/2018, nơi cấp: Sở Kế hoạch và Đầu tư thành phố Hà Nội.
© 2021 Vietjack. All Rights Reserved.
