Tài liệu tác giả tác phẩm Đi san mặt đất Ngữ văn lớp 10 Chân trời sáng tạo gồm đầy đủ những nét chính về văn bản như: tóm tắt, nội dung chính, bố cục, giá trị nội dung, giá trị nghệ thuật, hoàn cảnh sáng tác, ra đời của tác phẩm, dàn ý từ đó giúp học sinh dễ dàng nắm được nội dung bài Đi san mặt đất lớp 10.

Đi san mặt đất - Ngữ văn lớp 10

I. Tác giả văn bản Đi san mặt đất

- Tác giả dân gian.

- Theo Nông Quốc Chấn chủ biên, Tràng Thị Giàng, Lê Trung Vũ sưu tầm, dịch. In trong “Hợp tuyển thơ văn Việt Nam”.

II. Tìm hiểu tác phẩm Đi san mặt đất

1. Thể loại, xuất xứ: Truyện thơ. Truyện của người Lô Lô, trích “Mẹ Trời, Mẹ Đất”.

2. Tóm tắt

Truyện thơ lý giải mặt đất và bầu trời thủa ban sơ và cách con người khai phá mặt đất và bầu trời. Từ đó ca ngợi vai trò của mỗi người trong công cuộc khai phá bầu trời và mặt đất.

3. Phương thức biểu đạt: Tự sự kết hợp biểu cảm

4. Bố cục

- Phần 1 (Từ đầu … cùng đi): Hoàn cảnh sống của con người

- Phần 2 ( tiếp theo … hết): Cách con người khái phá bầu trời và mặt đất.

5. Giá trị nội dung

- Lý giải cách con người sinh sống thủa ban sơ

- Ca ngợi ý nghĩa vai trò của con người đối với thiên nhiên

6. Giá trị nghệ thuật

- Ngôn ngữ giản dị, gần gũi

- Phương thức biểu đạt thú vị, cuốn hút.

III. Tìm hiểu chi tiết tác phẩm Đi san mặt đất

1. Hoàn cảnh sống của con người

- Con người sống phụ thuộc vào thiên nhiên

+ Ăn chung, ở chung giữa thiên nhiên

+ Trồng bắp trên núi cao

+ Uống nước nơi mỏm đá

=> Cuộc sống con người có nhiều khó khăn, thử thách khi con người phải phụ thuộc vào thiên nhiên để có cái ăn, cái mặc.

=> Lý giải cuộc sống của con người của ban sơ và thể hiện khát vọng muốn vượt lên thiên nhiên để có cuộc sống tốt đẹp hơn.

2. Cách con người khái phá mặt đất

- Con người khai phá mặt đất

+ Kiếm con trâu để bắt cày bừa, san đất

+ Đào hang để tìm những tài nguyên dưới lòng đất

+ San mặt đất cho cóc, ếch ngoi lên

- Con người đoàn kết chinh phục thiên nhiên

=> Ca ngợi ý nghĩa vai trò của con người đối với thiên nhiên. Con người đã cố gắng làm chủ thiên thiên và muôn loài, giúp cho cuộc sống của chính mình trở nên dễ dàng, thuận lợi hơn.

=> Ngôn ngữ giản dị, gần gũi với đời sống nhân dân.

IV. Đọc tác phẩm: Đi san mặt đất

[.....]

Ngày xưa, từ rất xưa 

Người già không nhớ nổi

Mấy trăm, mấy nghìn đời 

Ngày xưa, từ rất xưa 

Người trẻ không biết tới 

Mấy nghìn, mấy vạn năm 

Người mặt đất ăn chung

Cùng đi và cùng ở 

Trồng bắp trên núi cao

Uống nước từ bụng đá

Người mặt đất sống chung 

Cùng ở và cùng đi 

[...]

Bầu trời nhìn chưa phẳng

Mặt đất còn nhấp nhô 

Phải đi san bầu trời

Phải đi san mặt đất

Kiếm con trâu sừng cong 

Chọn con trâu sừng dài 

Đẽo cho trâu cái ách

Đục lỗ ách luồn dây 

Chão dẻo làm dây cày 

Thừng dài làm dây bừa 

Trâu cày bừa san đất 

Chẳng quản gì nhọc một 

San đất là việc chung 

Người tìm hang chuột chũi

Gọi hắn, hắn rung râu 

“Suốt ngày trong lòng đất

Tôi có thấy Trời đâu” 

Người lại tìm các, ếch

Đứa tặc lưỡi ngồi nhìn 

Đứa thì kêu ôp oạp: “Chân tay tôi đều ngắn

San mặt đất sao nên? 

Để chúng tôi gọi lên 

Xin trời đổ nước xuống!” 

Giống nào cũng không đi 

Người gọi nhau làm lấy 

Nhiều sức, chung một lòng 

San mặt đất cho phẳng 

Nhiều tay chung một ý 

San mặt đất, làm ăn

[...]

Xem thêm các bài tóm tắt tác giả, tác phẩm Ngữ văn lớp 10 Chân trời sáng tạo hay, chi tiết khác:

Tác giả - tác phẩm: Prô-mê-tê và loài người

Tác giả - tác phẩm: Đi san mặt đất

Tác giả - tác phẩm: Cuộc tu bổ lại các giống vật

Tác giả - tác phẩm: Đăm Săn chiến thắng Mtao Mxây

Tác giả - tác phẩm: Gặp Ka -ríp và Xi – la