P: Hoa đỏ (AA ) x hoa trắng (aa)
    P: Hoa đỏ (Aa) x hoa trắng (aa)

- Làm thế nào để xác định được kiểu gen mang tính trạng trội?

- Điền từ thích hợp vào những chỗ trống của câu sau?

Phép lai phân tích là phép lai giữa cá thể mang tính trạng ……… cần xác định …… với cá thể mang tính trạng …………. Nếu kết quả của phép lai là đồng tính thì cá thể mang tính trạng trội có kiểu gen …………, còn nếu kết quả phép lai là phân tính thì cá thể đó có kiểu gen ……………….

- Xác định kết quả các phép lai 

Phép lai 1:

P: AA (hoa đỏ )    x    aa(hoa trắng)
G:     A ......................a
F1: 100% Aa ( hoa đỏ)

Phép lai 2 :

P: Aa(hoa đỏ) x aa (hoa trắng)
G:   A,a................a
F1: 50% Aa(đỏ) ; 50% aa(trắng)

- Để xác định kiểu gen của cá thể mang tính trạng trội (chưa xác định kiểu gen A_), ta phải thực hiện phép lai phân tích, nghĩa là lai nó với cá thể mang tính trạng lặn (aa). Nếu kết quả phép lai là:

      + 100% cá thể mang tính trạng trội, thì đối tượng có kiểu gen đồng hợp trội (AA).

      + Phân tính theo tỉ lệ: 1 trội: 1 lặn thì đối tượng có kiểu gen dị hợp (Aa).

- Phép lai phân tích là phép lai giữa cá thể mang tính trạng trội cần xác định kiểu gen với những cá thể mang tính trạng lặn. Nếu kết quả của phép lai là đồng tính thì cá thể mang tính trạng trội có kiểu gen đồng hợp, còn nếu kết quả phép lai là phân tính thì cá thể đó có kiểu gen dị hợp.

Trả lời câu hỏi thảo luận số 2 trang 12 SGK Sinh học 9: Để xác định giống có thuần chủng hay không cần phải thực hiện phép lai nào?

- Điền những cụm từ vào chỗ trống:

Trội không hoàn toàn là hiện tượng di truyền trong đó kiểu hình của cơ thể lai F1 biểu hiện …………….. giữa bố và mẹ, còn ở F2 có tỉ lệ kiểu hình là ………..

Sự khác nhau về kiểu hình ở F1,F2 giữa trội không hoàn toàn với thí nghiệm của Menden được mô tả trong bảng sau:

Trội không hoàn toàn là hiện tượng di truyền trong đó kiểu hình của cơ thể lai F1 biểu hiện tính trạng trung gian giữa bố và mẹ, còn ở F2 có tỉ lệ kiểu hình là 1:2:1

Muốn xác định được kiểu gen của cá thể mang tính trạng trội cần phải dùng phép lai phân tích. Nếu kết quả phép lai phân tích xuất hiện:

+ 100% cá thể mang tính trạng trội, thì đối tượng có kiểu gen đồng hợp trội.

+ Phân tính theo tỉ lệ: 1 trội: 1 lặn thì đối tượng có kiểu gen dị hợp

Bảng 3. So sánh di truyền trội hoàn toàn và không hoàn toàn

Bảng 3. So sánh di truyền trội hoàn toàn và không hoàn toàn

      a) Toàn quả vàng

      b) Toàn quả đỏ

      c) Tỉ lệ 1 quả đỏ : 1 quả vàng

      d) Tỉ lệ 3 quả đỏ : 1 quả vàng

Hãy lựa chọn ý trả lời đúng.

Phương pháp giải:

Đáp án: b.

Giải thích: Cây cà chua quả đỏ thuần chủng có kiểu gen AA. Ta có sơ đồ lai

P:       AA (quả đỏ)  x  aa (quả vàng) 

G(P):       A                        a 

F1:          Aa (100% quả đỏ)

Lý thuyết Bài 3: Lai một cặp tính trạng (tiếp theo)

I. PHÉP LAI PHÂN TÍCH

 

- Mỗi phép lai trên được gọi là phép lai phân tích.

- Khái niệm: Phép lai phân tích là phép lai giữa cơ thể mang tính trạng trạng trội cần xác định kiểu gen với cơ thể mang tính trạng lặn.

- Kết quả:

+ Nếu kết quả của phép lai là đồng tính thì cá thể mang tính trạng trội có kiểu gen đồng hợp (AA).

+ Nếu kết quả của phép lai là phân tính thì cá thể mang tính trạng trội có kiểu gen dị hợp (Aa).

II. Ý NGHĨA CỦA TƯƠNG QUAN TRỘI – LẶN

- Tương quan trội – lặn là hiện tượng phổ biến ở nhiều tính trạng trên cơ thể thực vật, động vật và người.

- Ví dụ: Ở cà chua tính trạng quả đỏ, nhẵn, thân cao là tính trạng trội. Tính trạng quả vàng, có lông tơ, thân thấp là tính trạng lặn. Ở chuột: tính trạng lông đen, ngắn là trội, lông trắng, dài là lặn.

- Để xác định được tương quan trội lặn người ta sử dụng phép lai phân tích:

Ví dụ:

P: AA × aa

F1: Aa

F1 × F1: Aa × Aa

F2 có tỷ lệ KG: 1AA : 2Aa : 1aa

KH: 3 trội : 1 lặn

- Ý nghĩa của tương quan trội – lặn:

+ Trong chọn giống nhằm đáp ứng nhu cầu: xác định các tính trạng mong muốn và tập trung nhiều gen quý vào 1 kiểu gen để tạo giống có giá trị cao. Người ta dựa vào tương quan trội – lặn.

+ Để tránh sự phân li tính trạng diễn ra (ở F1) làm xuất hiện tính trạng xấu (tính trạng lặn) ảnh hưởng tới phẩm chất và năng suất vật nuôi, cây trồng người ta phải kiểm tra độ thuần chủng của giống dựa vào phép lai phân tích.