Tailieumoi.vn giới thiệu Giải bài tập Hóa học lớp 9 Bài 45: Axit axetic chính xác, chi tiết nhất giúp học sinh dễ dàng làm bài tập Axit axetic lớp 9.

Giải bài tập Hóa học lớp 9 Bài 2: Axit axetic

Câu hỏi và bài tập ( trang 143 SGK Hóa học 9)

Bài 1 trang 143 SGK Hóa học 9: Hãy điền những từ thích hợp vào chỗ trống

a) Axit axetic là chất..., không màu, vị...., tan....trong nước.

b) Axit axetic là nguyên liệu để điều chế .....

c) Giấm ăn là dung dịch..... từ 2 đến 5%.

d) Bằng cách ...... butan với chất xúc tác thích hợp người ta thu được axit axetic.

Lời giải:

a) Axit axetic là chất lỏng, không màu, vị chua, tan vô hạn trong nước.

b) Axit axetic là nguyên liệu để điều chế dược phẩm, phẩm nhuộm, chất dẻo và tơ nhân tạo

c) Giấm ăn là dung dịch axit axetic có nồng độ từ 2 đến 5%.

d) Bằng cách oxi hóa butan với chất xúc tác thích hợp người ta thu được axit axetic.

Bài 2 trang 143 SGK Hóa học 9: Trong các chất sau đây

Chất nào tác dụng với Na? NaOH? Mg? CaO? Viết phương trình hóa học

Lời giải:

Chất tác dụng với Na là a, b, c , d

     2C₂H₅OH + 2Na → 2C₂H₅ONa + H₂

     2CH₃COOH + 2Na → 2CH₃COONa + H₂

     2CH₃CH₂CH₂OH + 2Na → 2CH₃CH₂CH₂ONa + H₂

     2CH₃CH₂COOH + 2Na → 2CH₃CH₂COONa + H₂

Chất tác dụng với NaOH là b, d

     CH₃COOH + NaOH → CH₃COONa + H₂O

     CH₃CH₂COOH + NaOH → CH₃CH₂COONa + H₂O

Chất tác dụng với Mg là b, d

     2CH₃COOH + Mg → (CH₃COO)₂Mg + H₂

     2CH₃CH₂COOH + Mg → (CH₃CH₂COO)₂Mg + H₂

Chất tác dụng với CaO là b, d

     2CH₃COOH + CaO → (CH₃COO)₂Ca + H₂O

     2CH₃CH₂COOH + CaO → (CH₃CH₂COO)₂Ca + H₂O

Bài 3 trang 143 SGK Hóa học 9: Axit axetic có tính axit vì trong phân tử 

A. có 2 nguyên tử.

B. có nhóm -OH.

C. có nhóm -OH và =C=O.

D. có nhóm -OH kết hợp với nhóm =C=O tạo thành nhóm -COOH.

Lời giải:

Câu D đúng vì trong phân tử axit axetic có nhóm -COOH.

Đáp án D

Bài 4 trang 143 SGK Hóa học 9: Trong các chất sau đây, chất nào có tính axit ? Giải thích.

Lời giải:

Chất a) có tính axit vì trong phân tử có nhóm -COOH.

Bài 5 trang 143 SGK Hóa học 9: Axit axetic có thể tác dụng được với những chất nào trong các chất sau đây : ZnO, Na₂SO_4, KOH, Na₂CO₃, Cu, Fe ?

Viết các phương trình phản ứng hóa học (nếu có).

Lời giải:

Axit axetic có thể tác dụng được với những chất : ZnO, KOH, Na₂CO₃, Fe.

PTHH:

2CH₃COOH  +  ZnO  -> (CH₃COO)₂Zn  + H₂O

CH₃COOH  +  KOH  ->  CH₃COOK  +  H₂O

2CH₃COOH  +  Na₂CO₃  ->  2CH₃COONa  + CO₂  + H₂O

2CH₃COOH  + Fe  ->  (CH₃COO)₂Fe  +  H₂

Bài 6 trang 143 SGK Hóa học 9: Hãy viết phương trình hóa học điều chế axit axetic từ :

a) natri axetat và axit sunfuric.

b) rượu etylic.

Lời giải :

a) 2CH₃COONa  +  H₂SO₄ đ  -> 2CH₃COOH  +  Na₂SO₄

b) CH₃ – CH₂OH  +  O₂ $\stackrel{men}{\to }$ CH₃COOH  +  H₂O

Bài 7 trang 143 SGK Hóa học 9: Cho 60 gam CH₃COOH tác dụng với 100 gam CH₃CH₂OH thu được 55 gam CH₃-COO-CH₂-CH₃.

a) Viết phương trình hóa học và gọi tên sản phẩm của phản ứng.

b) Tính hiệu suất của phản ứng trên.

Lời giải:

nCH₃COOH = 60 : 60 = 1 mol; nC₂H₅OH = 100 : 46 ≈ 2,17 mol.

a) Phương trình hóa học của phản ứng.

CH₃COOH  +  C₂H₅OH $\underset{t^o}{\overset{H_{2}S{O}_{4}dac}{\to }}$ CH₃-COO-CH₂-CH₃  + H₂O.

                                                           (etylaxetat)

Phản ứng này gọi là phản ứng este hóa.

b) Theo phương trình phản ứng, vì lượng C₂H₅OH dư nên lượng CH₃-COO-CH₂-CH₃ theo lí thuyết phải tính theo lượng CH₃COOH. Theo phản ứng số mol của CH₃COOH là 1 mol.

Khối lượng CH₃-COO-CH₂-CH₃ thu được theo lí thuyết: 1.88 = 88 gam.

Thực tế chỉ thu được 55 gam.

Vậy hiệu suất của phản ứng là : H% = ${\displaystyle \frac{55}{88}}$.100% = 62,5%

Bài 8 trang 143 SGK Hóa học 9: Cho dung dich axit axetic nồng độ a% tác dụng vừa đủ với dung dich NaOH nồng độ 10%, thu được dung dịch có nồng độ 10,25%. Hãy tính a.

Lời giải :

Ta có phương trình phản ứng :

CH₃COOH  +  NaOH  ->CH₃COONa  + H₂O

Gọi khối lượng dung dịch CH₃COOH và NaOH lần lượt là m và m’ gam.

Ta có : $n_{C{H}_{3}COOH}={\displaystyle \frac{m.a}{100.60}}$ (mol) ; $n_{NaOH}={\displaystyle \frac{m^{\prime }.10}{100.40}}={\displaystyle \frac{m^{\prime }}{400}}$ (mol).

Theo phản ứng : $n_{C{H}_{3}COOH}=n_{NaOH}=n_{C{H}_{3}COONa}$.

Suy ra : ${\displaystyle \frac{m.a}{6000}}={\displaystyle \frac{m^{\prime }}{400}}$  => a = ${\displaystyle \frac{m^{\prime }}{m}}.15$   (1)

Từ nồng độ muối, ta có : 

            ${\displaystyle \frac{{\displaystyle \frac{m^{\prime }}{400}}.82}{m+m^{\prime }}}={\displaystyle \frac{10,25}{100}}$

Giải ra ta được m = m'.

Thay vào (1) ta tính được a = 15. Vậy dung dịch CH₃COOH có nồng độ a = 15%.

Lý thuyết Bài 45: Axit axetic

1.Tính chất vật lí Axit axetic CH3COOH là chất lỏng, không màu, vị chua, tan vô hạn trong nước....

Axit axetic có công thức phân tử: C₂H₄O₂.

Phân tử khối: 60.

I. TÍNH CHẤT VẬT LÍ

- Axit axetic CH₃COOH là chất lỏng, không màu, vị chua, tan vô hạn trong nước.

- Dung dịch axit axetic nồng độ từ 2 – 5 % dùng làm giấm ăn.

II. CẤU TẠO PHÂN TỬ

- Axit axetic có công thức cấu tạo:

- Trong phân tử axit axetic có nhóm –COOH (Cacboxyl) làm cho phân tử có tính axit.

III. TÍNH CHẤT HÓA HỌC

1. Tính axit

+ Làm đổi màu quỳ tím sang màu đỏ.

+ Tác dụng với bazơ  : 

 CH₃COOH  +  NaOH  $\to$  H₂O  +      CH₃COONa (Natri axetat)

+ Tác dụng với oxit bazơ:

2CH₃COOH  +  CaO  $\to$  H₂O  +  (CH₃COO)₂Ca + H₂O.

+ Tác dụng với kim loại (trước H) giải phóng H₂:

 2CH₃COOH  +  2Na  - >   2CH₃COONa  +  H₂

+ Tác dụng với muối của axit yếu hơn:   

2CH₃COOH + CaCO₃  ->  (CH₃COO)₂Ca  +  CO₂  +  H₂O.

2. Tác dụng với rượu etylic tạo ra: este và nước

 

Hình 1: Minh họa thí nghiệm axit axetic tác dụng với rượu etylic.

PTHH : 

 

 

=> Este thu được là etylaxetat là chất lỏng, mùi thơm, ít tan trong nước, dùng làm dung môi trong công nghiệp.

3. Phản ứng cháy

- Axit axetic cháy trong oxi tạo sản phẩm gồm CO₂ và H₂O

$C{H}_{3}COOH+2O_2\stackrel{t^o}{\to }2C{O}_2+2H_{2}O$

IV. ỨNG DỤNG

- Axit axetic được dùng để điều chế dược phẩm, thuốc diệt cỏ, phẩm nhuộm, tơ sợi nhân tạo…

 

V. ĐIỀU CHẾ

Axit axetic được điều chế theo các phản ứng sau:

- Trong công nghiệp, đi từ butan C₄H₁₀:

 2C₄H₁₀   +   5O₂   $\stackrel{xt,t^o}{\to }$   4CH₃COOH   +  2H₂O

- Sản xuất giấm ăn, thường dùng phương pháp lên men dung dịch rượu etylic loãng.

 CH₃CH₂OH  + O₂ $\stackrel{men}{\to }$   CH₃COOH  +  2H₂O.

Chú ý: Những hợp chất hữu cơ phân tử có chứa nhóm –COOH có công thức chung là C_nH_2n+1COOH gọi là axit cacboxylic no, đơn chức, có tính chất tương tự axit axetic.

 

Sơ đồ tư duy: Axit axetic