Với giải Câu hỏi trang 55 Lịch sử lớp 10 Chân trời sáng tạo chi tiết trong Bài 9: Văn minh Hy lạp - La Mã cổ đại giúp học sinh dễ dàng xem và so sánh lời giải từ đó biết cách làm bài tập Lịch sử 10. Mời các bạn đón xem:
Giải bài tập Lịch sử lớp 10 Bài 9: Văn minh Hy lạp - La Mã cổ đại
Câu hỏi trang 55 Lịch sử 10: Vì sao nói chế độ chiếm hữu nô lệ ở Hy Lạp và La Mã cổ đại có tính chất điển hình trong lịch sử cổ đại?
Phương pháp giải:
B1: Đọc mục I-3 trang 54, 55 SGK.
B2: Triển khai theo gợi ý sau: Phân tích các tầng lớp chính trong xã hội phương Tây cổ đại, mâu thuẫn chủ đạo trong xã hội,…
Trả lời:
- Chế độ chiếm hữu nô lệ ở phương Tây cổ đại không xuất phát từ đặc trưng kinh tế hàng hóa – tiền tệ phát triển mạnh.
- Nó được thể hiện trước tiên là số lượng đông đảo của nô lệ trong xã hội, ở phương Tây nô lệ được xem như là một trong những giai cấp chủ đạo trong xã hội.
- Nô lệ ở Hy Lạp – La Mã là lực lượng lao động sản xuất chính trong kinh tế nông nghiệp và hàng hải, quan hệ bóc lột chủ đạo là giữa chủ nô và nô lệ.
- Mâu thuẫn giữa nô lệ và chủ nô ở phương Tây cổ đại là hết sức sâu sắc, nó quyết định mức độ và phạm vi của các cuộc đấu tranh của nô lệ.
Lý thuyết Cơ sở hình thành
1. Điều kiện tự nhiên
- Hy Lạp và La Mã cổ đại là các quốc gia thuộc khu vực Địa Trung Hải, lãnh thổ ba mặt giáp biển, với nhiều đảo lớn nhỏ. Đường bờ biển có nhiều vũng, vịnh, tạo thành nhiều hải cảng thuận tiện cho tàu bè đi lại, kết nối giao thương.
- Địa hình Hy Lạp bị chia cắt thành những đồng bằng nhỏ hẹp, đất đai không phì nhiều nhưng bù lại có nhiều khoáng sản và loại đất sét trắng để làm gốm. Khí hậu và đất đai Hy Lạp phù hợp trồng các loại cây như nho, ô liu,...
Cảng biển ở Hy Lạp cổ đại
- La Mã có nhiều đồng bằng rộng lớn hơn, khí hậu ấm áp, mưa nhiều, thuận lợi cho việc phát triển các ngành trồng trọt và chăn nuôi. Tài nguyên khoáng sản phong phú, thúc đẩy nghề luyện kim sớm phát triển.
2. Dân cư
- Cư dân Hy Lạp cổ đại:
+ Gồm bốn tộc người chính: Ê-ô-li-an, I-ô-ni-an, A-kê-an và Đô-ri-an.
+ Đến khoảng thế kỉ VIII - VII TCN, cư dân Hy Lạp mới gọi mình là Hê-len và gọi đất nước mình là Hy Lạp.
- Bán đảo I-ta-li-a thời cổ đại có nhiều tộc người.
+ Những cư dân có mặt sớm nhất là người Li-gua, sau đó là người I-ta-li-ốt và một nhánh sống ở đồng bằng La-ti-um được gọi là người La-tinh.
+ Tộc người Ê-tơ-ru-xcơ, Xen-tơ thiên di đến miền Bắc, người Hy Lạp di cư đến phía nam.
+ Về sau, người La-tinh dựng nên thành La Mã và gọi là người La Mã.
3. Điều kiện kinh tế
- Hy Lạp và La Mã sớm phát triển nghề đi biển và các ngành khai khoảng, luyện kim, đóng tàu.
- Các nghề thủ công phát triển giúp sản phẩm làm ra rất đa dạng.
- Tiền tệ được lưu thông rộng rãi để giao thương trong khu vực và với các nước phương Đông. Họ bán các loại rượu nho, dầu ô liu, gốm màu, cẩm thạch, thiếc, chì,...; mua về lương thực, cá, da súc vật, giấy, thuỷ tinh,... Nô lệ là hàng hoá đặc biệt.
3. Tình hình chính trị - xã hội
a. Chính trị
- Vào thời kì nhà nước sơ khai, cư dân cổ ở vùng đất Hy Lạp đã tạo dựng được nền văn minh cổ đầu tiên, gọi là Crét - Mi-xen.
- Từ thế kỉ VIII TCN, ở Hy Lạp đã hình thành quốc gia thành bang (còn gọi là thị quốc) phát triển chế độ dân chủ chủ nô.
Chế độ dân chủ ở Hy Lạp cổ đại (minh họa)
- Đến thế kỉ IV TCN, Ma-xê-đô-ni-a xâm chiếm và thống trị Hy Lạp; văn minh Hy Lạp được truyền bá rộng rãi sang phương Đông qua các cuộc chiến tranh.
- Đến năm 146 TCN, Hy Lạp bị sáp nhập vào đế quốc La Mã. Nhà nước La Mã cổ đại ra đời muộn hơn, không ngừng mở rộng lãnh thổ, phát triển thành để chế vào thế kỉ I TCN và tồn tại đến thế kỉ V.
b. Xã hội
- Tồn tại nhiều giai cấp, tầng lớp, trong đó hai giai cấp đối kháng cơ bản là chủ nô và nô lệ.
Chủ nô và nô lệ ở Hy Lạp cổ đại (tranh minh họa)
4. Sự kế thừa thành tựu văn minh phương Đông
- Địa hình Hy Lạp và La Mã mang tính “mở” nên có điều kiện giao lưu, tiếp thu ảnh hưởng của các nền văn minh phương Đông cổ đại cũng như lan toả giá trị của mình đến nhiều vùng quanh Địa Trung Hải.
- Văn minh Hy Lạp - La Mã cổ đại đã tiếp thu nhiều thành tựu của văn minh phương Đông như chữ viết, văn học, tín ngưỡng, tôn giáo, kiến trúc, điêu khắc, hội hoạ cũng như các kĩ thuật chế tác và sản xuất thủ công nghiệp.
Xem thêm lời giải bài tập Lịch sử 10 Chân trời sáng tạo hay, chi tiết khác:
Câu hỏi trang 54 Lịch sử 10: Nêu đặc điểm dân cư của Hy Lạp và La Mã thời cổ đại...
Câu hỏi 1 trang 54 Lịch sử 10: Kinh tế Hy Lạp và La Mã thời kì cổ đại có những điểm gì nổi bật?...
Câu hỏi trang 56 Lịch sử 10: Thành tựu về chữ viết của nền văn minh Hy Lạp – La Mã là gì?...
Câu hỏi trang 59 Lịch sử 10: Em hiểu như thế nào về triết học duy vật và triết học duy tâm?...
Câu hỏi trang 59 Lịch sử 10: Thế vận hội của người Hy Lạp cổ được tổ chức như thế nào?...
Xem thêm các bài giải SGK Lịch sử 10 Chân trời sáng tạo hay, chi tiết khác:
Bài 8: Văn minh Ấn Độ cổ - trung đại
Bài 9: Văn minh Hy Lạp - La Mã cổ đại
Bài 10: Văn minh Tây Âu thời Phục hưng
Bài 11: Các cuộc cách mạng công nghiệp thời kì cận đại
Bài 12: Các cuộc cách mạng công nghiệp thời kì hiện đại