Khởi động

Câu hỏi trang 98 Tiếng Việt lớp 5 Tập 1: Trao đổi với bạn: Câu tục ngữ sau giúp em hiểu điều gì?

Tháng Ba đom đóm bay ra

Hoa gạo rụng xuống thì tra hạt vừng.

Lời giải:

Câu tục ngữ giúp em hiểu người làm nghề nông phải nắm bắt quy luật của thời tiết, thời vụ để áp dụng.

Khám phá và luyện tập

Mùa vừng

Mùa thu dịu dàng dắt kí ức của tôi quay về với nỗi nhớ đồng quê – nhớ những cánh đồng nhuộm vàng màu vùng chín.

Khi đàn sẻ nâu tíu tít chở nắng về, ấy là lúc vừng đến mùa thu hoạch. Lúc này, trông ra chân trời bừng ánh ban mai, cả cánh đồng vùng như một tấm giấy kim tuyến lớn, tươi vàng, lấp lánh. Trên đồng, các bà, các mẹ đang cần mẫn gặt vừng. Màu áo bà ba nâu sơn, màu nón trắng nhấp nhô theo từng đợt sóng vùng gợn nhẹ như tạo điểm nhấn cho bức tranh ngày mùa ấn tượng.

Chiều về, dọc những con đường nhỏ như dải lụa đỏ quanh co vắt ngang cánh đồng, những chiếc xe bò chất đầy những bó vừng vàng tươi đang túc tắc về làng. Mùi dầu vừng mới gặt xong theo gió thoảng toả ra hăng hăng, nồng nã. Trên lưng trâu, những chú bé có chỏm tóc trái đào nở nụ cười rạng ngời trong nắng, bỏ lại đằng sau bầy chim non líu ríu gọi nhau về nhặt nhạnh những hạt vừng còn vương sót lại.

Một trưa xa nhà, chiêm ngưỡng bức kí hoạ về hình ảnh người mẹ lom khom gặt những khóm vừng trĩu bông mà đứa bạn thân vẽ tặng, chợt muốn được là chú bé năm nào, ngồi vắt vẻo trên lưng trâu đi giữa cánh đồng vừng chín vàng, rộn ràng tiếng sẻ du ca...

Theo Phan Đức Lộc

• Nồng nã: (mùi) rất nồng, rất đậm.

• Kí hoạ: một hình thức về nhanh.

• Du ca: đi khắp nơi để ca hát, biểu diễn phục vụ cộng đồng.

Câu 1 trang 99 Tiếng Việt lớp 5 Tập 1: Điều gì dắt kí ức của tác giả quay về với nỗi nhớ đồng quê?

Lời giải:

Mùa thu dịu dàng dắt kí ức của tác giả quay về với nỗi nhớ đồng quê – nhớ những cánh đồng nhuộm vàng màu vừng chín.

Câu 2 trang 99 Tiếng Việt lớp 5 Tập 1: Bức tranh ngày mùa ở đoạn văn thứ hai được vẽ bằng những hình ảnh, màu sắc và âm thanh nào?

Lời giải:

Bức tranh ngày mùa ở đoạn văn thứ hai được vẽ bằng những hình ảnh, màu sắc và âm thanh:

- Khi đàn sẻ nâu tíu tít chở nắng về.

- Trông ra chân trời bừng ánh ban mai, cả cánh đồng vùng như một tấm giấy kim tuyến lớn, tươi vàng, lấp lánh.

- Trên đồng, các bà, các mẹ đang cần mẫn gặt vừng.

- Màu áo bà ba nâu sơn, màu nón trắng nhấp nhô theo từng đợt sóng vùng gợn nhẹ như tạo điểm nhấn cho bức tranh ngày mùa ấn tượng.

Câu 3 trang 99 Tiếng Việt lớp 5 Tập 1: Hương vị và âm thanh được tả ở đoạn văn thứ ba giúp em cảm nhận được những gì về cuộc sống, con người ở quê hương tác giả?

Lời giải:

Hương vị và âm thanh được tả ở đoạn văn thứ ba giúp em cảm nhận cuộc sống, con người ở quê hương tác giả rất thanh bình, yên ả.

Câu 4 trang 99 Tiếng Việt lớp 5 Tập 1: Tác giả mong muốn điều gì khi chiêm ngưỡng bức kí hoạ mà người bạn về tặng? Vì sao?

Lời giải:

Tác giả mong muốn được là chú bé năm nào, ngồi vắt vẻo trên lưng trâu đi giữa cánh đồng vừng chín vàng, rộn ràng tiếng sẻ du ca... khi chiêm ngưỡng bức kí hoạ mà người bạn về tặng.

Vì đó là những kí ức tuổi thơ không thể nào quên, là thuở vô tư, vô lo, được sống trong quê hương thanh bình.

Câu 5 trang 99 Tiếng Việt lớp 5 Tập 1: Em ấn tượng những gì về mùa vừng được tả trong bài đọc?

Lời giải:

Em ấn tượng:

- Cả cánh đồng vùng như một tấm giấy kim tuyến lớn, tươi vàng, lấp lánh.

- Chiều về, dọc những con đường nhỏ như dải lụa đỏ quanh co vắt ngang cánh đồng, những chiếc xe bò chất đầy những bó vừng vàng tươi đang túc tắc về làng