Ngày giảng

Lớp

Sĩ số

Các bước tiến hành

Hoạt động của giáo viên

Hoạt động của học sinh

Chuyển giao

nhiệm vụ

 GV giao nhiệm vụ: GV đưa ra tình huống: Có người cho rằng con người sống để ăn. Nhưng có người nói ngược lại: Ăn để sống. Em đồng ý quan niệm nào? Hãy lập luận để bảo vệ quan điệm của mình.

 Hs nhận nhiệm vụ

Thực hiện

nhiệm vụ

 Giáo viên theo dõi

- Quan sát theo dõi học sinh học tập và thực hiện nhiệm vụ

 Học sinh thực hiện nhiệm vụ

Học sinh trả lời cá nhân từng câu hỏi.

Báo cáo

kết quả

Giáo viên tổ chức điều hành

Giáo viên yêu cầu học sinh trình bày nội dung

+ HS: trình bày

+ HS: Nhận xét bổ sung

- Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập: Học sinh thảo luận để rút ra các nội dung mà giáo viên đã đặt ra

Kết luận

 Giáo viên nhận xét, khái quát và dẫn dắt vào nội dung bài học: Lập luận bác bỏ rất cần thiết trong đời sống hiện nay, khi mà trong xã hội không khỏi những nhận định sai lầm, lệch lạc thậm chí phản cả các vấn đề chính trị, văn hóa, xã hội…Vì vậy chúng ta phải kịp thời bác bỏ nhận định đó để bảo vệ các chân lí. Muốn bác bỏ ý kiến người khác cần phải có tri thức, biết cách bác bỏ. Để làm được điều này, ta tìm hiểu bài: thao tác lập luận bác bỏ.

 Học sinh đưa ra quan điểm của cá nhân về vấn đề bàn luận

Các bước tiến hành

Hoạt động của giáo viên

Hoạt động của học sinh

Chuyển giao nhiệm vụ

 Gv chuyển giao nhiệm vụ cho học sinh: Thảo luận theo cặp trong bàn:

1.Thế nào là bác bỏ? Trong cuộc sống cũng như viết bài nghị luận, ta dùng thao tác bác bỏ nhằm mục đích gì?

 2. Để bác bỏ thành công, cần nắm vững những yêu cầu nào?

3.Vì sao ta lại dùng thao tác lập luận bác bỏ?

4. Thái độ của chúng ta khi bác bỏ ý kiến của một ai đó phải ntn?

 Hs nhận nhiệm vụ

Thực hiện nhiệm vụ

 Giáo viên theo dõi

 - Quan sát theo dõi học sinh học tập và thực hiện nhiệm vụ

 Học sinh thực hiện nhiệm vụ

 Học sinh thảo luận nhiệm vụ học tập

Báo cáo

 kết quả

 Giáo viên tổ chức điều hành

 Giáo viên yêu cầu học sinh trình bày nội dung

- Học sinh khác lắng nghe và cùng bổ sung

 + HS: trình bày

 + HS: Nhận xét bổ sung

 - Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập: Học sinh thảo luận để rút ra các nội dung mà giáo viên đã đặt ra

Kết luận

 Giáo viên nhận xét và hoàn chỉnh nội dung kiến thức.

 I. Mục đích và yêu cầu của thao tác lập luận bác bỏ:

 1. Khái niệm thao tác lập luận bác bỏ:

- Bác bỏ: bác đi,gạt đi,không chấp nhận ý kiến.

- Phản bác: Gạt bỏ bằng lí lẽ ý kiến,quan điểm của người khác

[ Bác bỏ là dùng lí lẽ và chứng cứ để gạt bỏ những quan điểm, ý kiến sai lệch hoặc thiếu chính xác,...từ đó nêu lên ý kiến của mình để thuyết phục người nghe, người đọc.

 2. Mục đích:

- Nhằm phê phán cái sai để bảo vệ chân lí của đời sống và chân lí của nghệ thuật.

 3. Yêu cầu:

- Chỉ ra cái sai hiển nhiên đó

- Dùng lí lẽ và dẫn chứng khách quan, trung thực để bác bỏ ý kiến, nhận định sai trái.

- Cần có thái độ khách quan, đúng mực, có văn hóa tranh luận.

Các bước tiến hành

Hoạt động của giáo viên

Hoạt động của học sinh

Chuyển giao nhiệm vụ

- Gv chuyển giao nhiệm vụ cho học sinh: GV cho hs đọc tất cả những ví dụ trong SGK

- Gv chia lớp thành 3 nhóm, mỗi nhóm nghiên cứu một ngữ liệu dựa vào việc trả lời các câu hỏi sau: Cho biết trong ba đoạn trích trên, luận điểm (ý kiến, nhận định, quan niệm…) nào bị bác bỏ? Bác bỏ bằng cách nào?

+ Nhóm 1 : Tìm hiểu ví dụ 1

+ Nhóm 2 : Tìm hiểu ví dụ 2

+ Nhóm 3 : Tìm hiểu ví dụ 3

- Hãy nêu cách thức làm một bài văn nghị luận bác bỏ?

- Hs nhận nhiệm vụ

Thực hiện nhiệm vụ

- Giáo viên theo dõi

- Quan sát theo dõi học sinh học tập và thực hiện nhiệm vụ

- Các nhóm tiến hành trao đổi thực hiện các nhiệm vụ học tập

Báo cáo kết quả

- Giáo viên tổ chức điều hành

- Giáo viên yêu cầu học sinh trình bày nội dung

+ HS trình bày

+ Hs nhận xét

- Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập: Học sinh thảo luận để rút ra các nội dung mà giáo viên đã đặt ra

Kết luận

- Giáo viên nhận xét và hoàn chỉnh nội dung kiến thức.

 II. Cách bác bỏ

 1. Ví dụ

 * Ví dụ 1:

 - Luận điểm bác bỏ: Nguyễn Du là con bệnh thần kinh.

 - Bác bỏ bằng cách phối hợp nhiều loại câu, nhất là câu hỏi tu từ và cách so sánh trí tưởng tượng của Nguyễn Du và trí tưởng các thi sĩ khác.

 * Ví dụ 2:

 - Nguyễn An Ninh bác bỏ ý kiến sai trái: Tiếng nước mình nghèo nàn.

 - Bác bỏ bằng cách khẳng định ý kiến không có cơ sở mà bằng so sánh hai nền văn học Việt Trung để nêu câu hỏi tu từ: “Phải quy lỗi cho sự nghèo nàn của ngôn ngữ hay sự bất tài của con người”.

 * Ví dụ 3:

 - Ông Nguyễn Khắc Viện bác bỏ quan niệm sai trái: “Tôi hút, tôi bị bệnh mặc tôi”.

 - Bác bỏ: bằng cách phân tích tác hại đầu đọc môi trường của những người hút thuốc lá gây ra cho những người xung quanh.

 2. Kết luận

 a. Bố cục bài văn nghị luận bác bỏ:

- Mở bài:Nêu rõ ý kiến sai lệch

- Thân bài:Dùng dẫn chứng kết hợp lí lẽ để bác bỏ

- Kết bài:Nêu ý kiến,quan điểm đúng hoặc rút ra bài học,việc làm cần thiết

 b. Cách thức bác bỏ:

- Nêu và phân tích quan điểm và ý kiến sai lệch, dẫn chứng minh hoạ tác hại của sai lầm,dẫn chứng trái ngược để phủ nhận,hoặc dùng lí lẽ trực tiếp phê phán sai lầm

- Khẳng định ý kiến,quan điểm đúng đắn của mình

 c. Giọng điệu của văn NL bác bỏ:

- Rắn rỏi,dứt khoát

- Mang tính chiến đấu,có tính thuyết phục cao

Các bước tiến hành

Hoạt động của giáo viên

Hoạt động của học sinh

Chuyển giao nhiệm vụ

Gv chuyển giao nhiệm vụ cho hs: Tổ chức cho HS thảo luận nhóm:

Nhóm 1+2: Bài tập 1

 * Yêu cầu phân tích:

 − Vấn đề bị bác bỏ ở mỗi đoạn văn?

 − Cách bác bỏ của mỗi tác giả?

Nhóm 3+4: Bài tập 2

Trong lớp có bạn cho rằng: Không kết bạn với những người học yếu. Anh (chị) hãy bác bỏ quan niệm đó.

Hs nhận nhiệm vụ

Thực hiện nhiệm vụ

Giáo viên theo dõi

- Quan sát theo dõi học sinh học tập và thực hiện nhiệm vụ

Hs làm bài tập, trả lời.

Báo cáo kết quả

Giáo viên tổ chức điều hành

Giáo viên yêu cầu học sinh trình bày nội dung

- Học sinh khác lắng nghe và cùng bổ sung

+ HS cử đại diện trình bày

+ HS các nhóm nhận xét bổ sung

- Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập: Học sinh thảo luận để rút ra các nội dung mà giáo viên đã đặt ra

Kết luận

Gv chốt ý để học sinh ghi bài.

III. Luyện tập

Bài tập 1:

(1) Đoạn văn a:

 − Tác giả bác bỏ quan niệm "đổi cứng ra mềm" của những kẻ sĩ cơ hội, cầu an.

 − Bác bỏ bằng lí lẽ và dẫn chứng.

(2) Đoạn văn b:

 − Tác giả bác bỏ quan niệm cho rằng "thơ là những lời đẹp".

 − Bác bỏ bằng những dẫn chứng cụ thể.

 Bài tập 2:

 − Khẳng định đây là một quan niệm sai về việc kết bạn trong lứa tuổi học trò.

 − Phân tích "học yếu" không phải là một "thói xấu", mà chỉ là một "nhược điểm" chủ quan hoặc do những điều kiện khách quan chi phối (sức khoẻ, khả năng, hoàn cảnh gia đình…); từ đó phân tích nguyên nhân và tác hại của quan niệm sai trên.

 − Khẳng định quan niệm đúng đắn là kết bạn với "những người học yếu" là trách nhiệm và tình cảm bạn bè nhằm giúp đỡ nhau cùng tiến bộ về mọi mặt, trong đó có mặt học tập.

Các bước tiến hành

Hoạt động của giáo viên

Hoạt động của học sinh

Chuyển giao nhiệm vụ

Gv chuyển giao nhiệm vụ cho học sinh: Có người nói: “Đội mũ bảo hiểm khi đi xe máy là không cần thiết”. (Hoặc: “Đã là đàn ông phải biết uống rượu”)

Em hãy viết đoạn văn bác bỏ ý kiến đó.

Hs nhận nhiệm vụ

Thực hiện nhiệm vụ

Giáo viên theo dõi

- Quan sát theo dõi học sinh học tập và thực hiện nhiệm vụ

Học sinh thực hiện nhiệm vụ

Học sinh trả lời cá nhân từng câu hỏi.

Báo cáo kết quả

Giáo viên tổ chức điều hành

Giáo viên yêu cầu học sinh trình bày nội dung

- Học sinh khác lắng nghe và cùng bổ sung

+ HS: trình bày

+ HS: Nhận xét bổ sung

- Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập: Học sinh thảo luận để rút ra các nội dung mà giáo viên đã đặt ra

Kết luận

Giáo viên nhận xét và hoàn chỉnh nội dung kiến thức.

Gợi ý: Đoạn văn đảm bảo các yêu cầu :

 - Hình thức: đảm bảo về số câu, không được gạch đầu dòng, không mắc lỗi chính tả, ngữ pháp. Hành văn trong sáng, cảm xúc chân thành ;

 - Nội dung: Suy nghĩ đó hoàn toàn sai lầm. Đội mũ bảo hiểm giúp bảo vệ chính bản thân người đội mũ khi đi lại ừên đường nếu chẳng may gặp phải tai nạn rủi ro. Các số liệu thống kê cũng cho thấy đội mũ bảo hiểm giúp giảm 30% thương vong do chấn thương sọ não ừong các vụ tai nạn giao thông. Vi vậy việc đội mũ bảo hiểm khi đi xe máy là hết sức cần thiết.