Với tóm tắt lý thuyết Hóa học lớp 12 Crom và hợp chất của crom hay, chi tiết cùng với 16  câu hỏi trắc nghiệm chọn lọc có đáp án giúp học sinh nắm vững kiến thức trọng tâm, ôn luyện để học tốt môn Hóa học lớp 12.

Hóa học 12 Bài 34: Crom và hợp chất của crom

A. Lý thuyết Crom và hợp chất của crom

I. CROM (II)

1. Oxit CrO

    - CrO là một oxit bazơ, màu đen

    - CrO có tính khử, trong không khí CrO dễ bị oxi hóa thành Cr₂O₃.

    - CrO tan dễ dàng trong dung dịch HCl loãng; H₂SO₄ loãng

CrO + 2HCl → CrCl₂ + H₂O

CrO + H₂SO₄ → CrSO₄ + H₂O

    - CrO có tính khử, trong không khí CrO dễ bị oxi hóa thành Cr₂O₃.

2. Hidroxit Cr(OH)₂

    - Cr(OH)₂ là chất rắn, màu vàng.

    - Cr(OH)₂ có tính khử, trong không khí oxi hóa thành Cr(OH)₃

4Cr(OH)₂ + O₂ + 2H₂O → 4Cr(OH)₃

    - Cr(OH)₂ là một bazơ.

Cr(OH)₂ + 2HCl → CrCl₂ + H₂O

3. Muối crom (II)

    - Muối crom (II) có tính khử mạnh.

4CrCl₂ + O₂ + 4HCl → 4CrCl₃ + 2H₂O

    - Dung dịch CrCl₂ để ngoài không khí lại chuyển từ màu xanh lam sang màu lục

    - CrCl₂ trong dung dịch phân ly ra Cr²⁺ và Cl^-. Ion Cr²⁺ tồn tại ở dạng [Cr(H₂O)]²⁺ có màu xanh, nên dung dịch CrCl₂ có màu xanh.

    - Mặt khác trạng thái oxi hóa +2 của Cr có tính khử mạnh, ngay trong dung dịch CrCl₂ bị oxi hóa bởi oxi không khí chuyển thành CrCl₃. Ion Cr³⁺ trong dung dịch tồn tại dưới dạng [Cr(H₂O)]³⁺ có màu lục. Nên trong không khí CrCl₂ chuyển từ màu xanh lam sang màu lục.

II. CROM (III)

1. Oxit Cr₂O₃

    - Crom (III) oxit: Cr₂O₃ là oxit lưỡng tính, tan trong axit và kiềm đặc.

Cr₂O₃ + 6HCl → 2CrCl₃ + 3H₂O

Cr₂O₃ + 2NaOH → 2NaCrO₂ + H₂O

Cr₂O₃ + 2NaOH + 3H₂O → 2Na[Cr(OH)₄]

    - Được dùng tạo màu lục cho đồ sứ, đồ thủy tinh.

2. Hidroxit Cr(OH)₃

    - Crom (III) hiđroxit: Cr(OH)₃ là một hiđroxit lưỡng tính, kết tủa nhầy, màu lục nhạt, tan được trong dung dịch axit và dung dịch kiềm.

Cr(OH)₃ + NaOH → NaCrO₂ + 2H₂O

Cr(OH)₃ + 3HCl → CrCl₃ + 3H₂O

    - Bị phân huỷ bởi nhiệt tạo oxit tương ứng:

2Cr(OH)₃ → Cr₂O₃ + 3H₂O

    Chú ý: vì ở trạng thái số oxi hóa trung gian, ion Cr³⁺ trong dung dịch vừa có tính oxi hóa (trong môi trường axit) vừa có tính khử (trong môi trường bazơ)

Cr³⁺ + Zn → 2Cr²⁺ + Zn²⁺

2CrO₂^- + 3Br₂ + 8OH^- → 2CrO₄^2- + 6Br^- + 4H₂O

3. Muối crom (III)

    - Muối crom (III) có tính khử và tính oxi hóa.

    - Muối Cr(III): CrCl₃ màu tím, Cr₂(SO₄)₃ màu hồng.

    Chú ý: khi vào dung dịch, muối Cr(III) có màu tím - đỏ ở nhiệt độ thường và màu lục khi đun nóng.

    - Trong môi trường axit, muối crom (III) có tính oxi hóa bị Zn khử thành muối crom (II)

2Cr³⁺(dd) + Zn → 2Cr²⁺ + Zn²⁺(dd)

    Ví dụ:

2CrCl₃ + Zn → 2CrCl₂ + ZnCl₂

Cr₂(SO₄)₃ + Zn → 2CrSO₄ + ZnSO₄

    - Trong môi trường kiềm, muối crom (III) có tính khử và bị chất oxi hóa mạnh oxi hóa thành muối crom (VI).

2Cr³⁺(dd) + 3Br₂ → 2Cr⁶⁺(dd) + 2Br^-(dd)

    Ví dụ:

2CrCl₃ + 3Br₂ + 16KOH → 2K₂CrO₄ + 6KBr + 6KCl + 8H₂O

Cr₂(SO₄)₃ + 3Br₂ + 16KOH → 2K₂CrO₄ + 6KBr + 3K₂SO₄ + 8H₂O

2Cr(NO₃)₂ + 3Br₂ + 16KOH → 2K₂CrO₄ + 6KBr + 6KNO₃ + 8H₂O

    - Phèn crom - kali K₂SO₄.Cr₂(SO₄)₃.24H₂O có màu xanh tính, được dùng để thuộc da, làm chất cầm màu trong ngành nhuộm vải.

III. CROM (VI)

1. Oxit CrO₃

    - CrO₃ là một oxit axit, tác dụng với nước tạo ra axit:

CrO₃ + H₂O → H₂CrO₄: axit cromic

2CrO₃ + H₂O → H₂Cr₂O₇: axit đicromic

    - CrO₃ có tính oxi hóa mạnh, một số chất vô cơ và hữu cơ như S, P, C, C₂H₅OH bốc cháy khi tiếp xúc với CrO₃.

2. Muối crom (VI)

    Muối cromat: natri cromat (Na₂CrO₄) và kali cromat (K₂CrO₄) là muối của axit cromic, có màu vàng của ion cromat (CrO₄^2-).

    Muối đicromat: natri cromat (Na₂Cr₂O₇) và kali đicromat (K₂Cr₂O₇) là muối của axit đicromat, có màu da cam của ion đicrom (Cr₂O₇^2-).

    - Trong môi trường axit, cromat chuyển hóa thành đicromat.

2K₂CrO₄ + H₂SO₄ → K₂Cr₂O₇ + K₂SO₄ + H₂O

    - Trong môi trường kiềm đicromat chuyển hóa thành cromat.

K₂Cr₂O₇ + 2KOH → 2K₂CrO₄ + H₂O

    Các muối cromat và đicromat có tính oxi hóa mạnh, muối crom (VI) bị khử thành muối crom (III).

B. Trắc nghiệm Crom và hợp chất của crom

Bài 1: Sục khí Cl₂vào dung dịch CrCl₃ trong môi trường NaOH. Sản phẩm thu được là

A. NaCrO₂, NaCl, H₂O.     B. Na₂CrO₄, NaClO, H₂O.

C. NaCrO₂, NaCl, NaClO, H₂O.    D. Na₂CrO₄, NaCl, H₂O.

Đáp án: D

Bài 2: Muốn điều chế 6,72 lít khí đo (đktc) thì khối lượng K₂Cr₂O7 tối thiều cần dùng đế tác dụng với dung dịch HCl đặc, dư là

A. 29,4 gam.     B. 27,4 gam.     C. 24,9 gam.     D. 26,4 gam

Đáp án: A

Bài 3: Tiến hành phản ứng nhiệt nhôm với một hỗn hợp gồm 8,1 gam Al và 15,2 gam Cr₂O₃, sau phản ứng thu được hẳn hợp X. Cho hỗn hợp X vào dung dịch NaOH dư, đun nóng thấy thoát ra 5,04 lít H₂ (đktc). Khối lượng crom thu được là:

A 5,2 gam    B. 10,4 gam    C. 8,32 gam     D. 7,8 gam.

Đáp án: D

Bài 4: Nung nóng 1,0 mol CrO₃ ở 420^oC thì tạo thành oxit crom có mầu lục và O₂. Biết rằng hiệu suất phản ứng đạt 80%, thể tích khí O₂ (đktc) là

A. 11,20 lít    B 16,80 lít    C. 26,88 lít    D. 13,44 lít

Đáp án: D

Bài 5: Thêm 0,02 mol NaOH vào dung dịch chứa 0,01 mol CrCl₂ rồi để trong không khí đến phản ứng hoàn toàn thì khối lượng kết tủa cuối cùng thu được là:

A. 1,03 gam    B. 2,06 gam    C. 1,72 gam     D. 0,86 gam

Đáp án: A

Bài 6: Nung hỗn hợp bột gồm 15,2 gam Cr₂O3 và m gam Al ở nhiệt độ cao. Sau khi phản ứng hoàn toàn, thu được 23,3 gam hồn hợp rắn X. Cho toàn bộ hỗn hợp X phản ứng với axit HCl dư thoát ra V lít H₂ (đktc) Giá trị của V là:

A. 7,84.    B. 4,48.    C. 3,36    D. 10,08

Đáp án: A

m_{Al trước pư} = 23,3 – 15,2 = 8,1 gam

n_Al = 0,3 mol; n_Cr2O3 = 0,1 mol

Hỗn hợp X ; 0,1 mol Al dư, 0,1 mol Al₂O₃; 0,2 mol Cr

V = (0,15 + 0,2 ) .22,4 = 7,84 lít

Bài 7: Cho 100,0 ml dung dịch NaOH 4,0 M vào 100,0 ml dung dịch CrCl₃ thì thu được 10,3 gam kết tủa. Vậy nồng độ mol của dung dịch CrCl₃ là:

A. 1,00M    B. 1,25M    C. 1,20M    D. 1,40M

Đáp án: B

Gọi số mol CrCl₃là x

n_NaOH = 0,4 mol; n_Cr(OH)3 = 0,1 mol

n_Cr(OH)3dư =4x – 0,4 = 0,1

x = 0,125

C_{M (CrCl3}) = 1,25M

Bài 8: Chọn phát biểu đúng về phản ứng của crom với phi kim.

A. Ở nhiệt độ thường crom chỉ phản ứng với flo.

B. Ở nhiệt độ cao, oxi sẽ oxi hoá crom thành Cr(VI).

C. Lưu huỳnh không phán ứng được với crom.

D. Ở nhiệt độ cao, clo sẽ oxi hoá crom thành Cr(II).

Đáp án: A

Bài 9: Sản phẩm của phản ứng nào sau đây không đúng ?

A. Cr + KClO₃ → Cr₂O₃ + KCl.    B. Cr + KNO₃ → Cr₂O₃ + KNO₂.

C. Cr + H₂SO4 → Cr₂(SO₄)₃ + H₂.    D. 2Cr + N₂ → 2CrN.

Đáp án: C

Bài 10: Phản ứng nào sau đây không đúng ?

A. 2CrO₃ + 2NH₃ −^to→Cr₂O₃ + N₂ + 3H₂O.

B. 4CrO₃ + 3C −^to→2Cr₂O₃+ 3CO₂.

C. 4CrO₃ + C₂H₅OH −^to→2Cr₂O₃ + 2CO₂ + 3H₂O.

D. 2CrO₃ + SO₃ −^to→Cr₂O₇ + SO₂.

Đáp án: D

Bài 11: Crom không phản ứng với chất nào sau đây ?

A. dung dịch H₂SO₄ loãng, đun nóng

B. dung dịch NaOH đặc, đun nóng

C. dung dịch HNO₃ đặc, đun nóng

D. dung dịch H₂SO₄ đặc, đun nóng

Đáp án: B

Bài 12: Dung dịch HCl, H₂SO₄ loãng sẽ oxi hoá crom đến mức oxi hoá nào sau đây

A. +2     B. +3    C. +4    D. +6

Đáp án: A

Bài 13: Phản ứng nào sau đây không đúng ?

A. 2Cr + 3F₂ → 2CrF₃    B. 2Cr + 3Cl₂ −^to→2CrCl₃

C. Cr+ S −^to→CrS     D. 2Cr + N₂ −^to→2CrN

Đáp án: C

Bài 14: Chất nào saụ đây không có tính lưỡng tính ?

A. Cr(OH)₂    B. Cr₂O₃    C. Cr(OH)₃     D. Al₂O₃

Đáp án: A

Bài 15: Khối lượng bột nhôm cần dùng để thu được 78 gam crom từ Cr₂O3 bằng phản ứng nhiệt nhôm (giả sử hiệu suất phản ứng là 100%) là

A. 13,5 gam.    B. 27,0 gam.    C. 54,0 gam.     D. 40,5 gam.

Đáp án: D

Bài 16: Khối lượng K₂Cr₂O7 cần dùng để oxi hoá hết 0,6 moi FeSO₄ trong môi trường dung dịch H₂SO4 loãng là:

A. 29,4 gam    B. 59,2 gam.     C. 24,9 gam.    D. 29 6 gam

Đáp án: A