Họat động của giáo viên

Họat động của học sinh

Nội dung

A. KHỞI ĐỘNG

* Mục tiêu :

-  Kích thích học sinh hứng thú tìm hiểu bài mới

 -  Rèn luyện năng lực tư duy phê phán  cho học sinh.

*  Phương pháp:  trò chơi, gợi mở..

* Định hướng năng lực: giải quyết vấn đề, năng lực nhận thức

          Giáo viên giảng thêm cho HS một số thông tin về tầm quan trọng, vai trò cũng như mối nguy hiểm của virut đối với con người hay nền kinh tế quốc dân.

ó SP cần đạt sau khi kết thúc hoạt động:

Học sinh tập trung chú ý;

Suy nghĩ về vấn đề được đặt ra;

Tham gia hoạt động đọc hiểu để tìm câu trả lời của tình huống khởi động,

Từ cách nêu vấn đề gây thắc mắc như trên, giáo viên dẫn học sinh vào các hoạt động mới: Hoạt động hình thành kiến thức.

B: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

* Mục tiêu :

- Học sinh phải mô tả được hình thái, cấu tạo chung của virut.

- Nêu được 3 đặc điểm của virut.

- Trình bày được quá trình nhân lên của virut.

- Nêu được đặc điểm của virut HIV, các con đường lây truyền bệnh và biện pháp phòng ngừa.

*  Phương pháp: Thuyết trình , phân tích, giảng bình

* Định hướng năng lực: giải quyết vấn đề, năng lực nhận thức

HOẠT ĐỘNG I

GV treo hình 29.1, yêu cầu HS quan sát và trả lời câu hỏi.

Câu hỏi: Quan sát hình, mô tả cấu tạo của virut trần và virut có vỏ ngoài. So sánh điểm khác nhau về cấu tạo của loại virut này ? Vai trò của vỏ ngoài ?

GV đánh giá, kết luận.

GV treo hình 29.2, nêu câu hỏi, yêu cầu HS quan sát hình và nghiên cứu SGK trả lời.

Câu hỏi: Nêu đặc điểm cấu tạo của các loại cấu trúc của virut ?

GV đánh giá, kết luận.

HOẠT  ĐỘNG 2

GV treo hình 29.3, mô tả thí nghiệm. Sau đó yêu cầu HS thảo luận nhanh và trả lời các câu lệnh ở trang 117.

? Giải thích tại sao virut phân lập được không phải là virut chủng B ?

GV nêu câu hỏi: Từ nội dung bài vừa học, hãy rút ra các đặc điểm cơ bản của virut ?

GV gọi HS trả lời, gọi HS khác bổ sung.

GV nhận xét, kết luận.

HS quan sát hình, nghe câu hỏi và tiến hành phân tích, so sánh rồi rút ra kết luận.

HS khác bổ sung.

HS nghe câu hỏi, quan sát hình và  nghiên cứu SGK trả lời.

HS khác nhận xét, bổ sung.

HS nghe GV mô tả thí nghiệm, quan sát hình và tiến hành thảo luận, rút ra kết luận, trả lời.

HS nghe câu hỏi, vận dụng kiến thức vừa học trả lời.

I. Cấu tạo :

    Gồm 2 thành phần cơ bản :

   - Lõi : là axit nuclêic (ADN hoặc ARN)

   - Vỏ : prôtêin bao bọc bên ngoài (còn gọi là capsit, được cấu tạo từ các đơn vị prôtêin gọi là capsôme).

     * Nuclêôcapsit :phức hợp gồm axit nuclêic và vỏ capsit.

II. Hình thái :

    Hạt virut có 3 loại cấu trúc  

+ Cấu trúc xoắn : capsôme sắp xếp theo chiều xoắn của axit nuclêic.

Ví dụ : virut khảm, virut cúm

+ Cấu trúc khối : capsôme sắp xếp theo hình khối đa diện.

Ví dụ : virut bại liệt

+ Cấu trúc hỗn hợp : như phagơ có cấu trúc gồm dạng khối và dạng xoắn.

      *Thí nghiệm của Franken và Conrat:

      Hai chủng virut A và B gây bệnh trên cây thuốc lá.

   + B1 : Tách lõi ARN khỏi vỏ prôtêin của 2 chủng virut A và B.

   + B2 : axit nuclêic A + vỏ prôtêin B  →  virut lai. Tiêm virut lai vào cây thuốc lá → cây nhiễm bệnh.

   + B3 : phân lập lá cây bệnh, thu được virut chủng A.

   * Đặc điểm cơ bản của virut :

      - Kích thước siêu nhỏ, phải quan sát dưới kính hiển vi điện tử.

      - Cấu tạo đơn giản: gồm vỏ prôtêin và lõi axit nuclêic (chỉ chứa một loại: ADN hoặc ARN).

     - Kí sinh nội bào bắt buộc.

C: LUYỆN TẬP

Mục tiêu: - - Luyên tập để HS củng cố những gì đã biết .

- Rèn luyện năng lực tự học, năng lực giao tiếp và hợp tác, năng lực giải quyết vấn đề cho HS.

Phương pháp dạy học:  Giao bài tập

Định hướng phát triển năng lực: giải quyết vấn đề, năng lực giao tiếp, năng lực nhận thức.

Câu 1: Nhận định nào sau đây không đúng khi nói về cấu trúc của virut?

A. Virut đã có cấu trúc tế bào

B. Virut chưa có cấu trúc tế bào

C. Virut chỉ có vỏ là protein và lõi là axit nucleic

D. Cả B và C

Hiển thị đáp án

Đáp án: A

Câu 2: Hệ gen của virut là

A. ADN hoặc ARN

B. ADN, ARN, protein

C. ARN, protein

D. Nucleocapsit

Hiển thị đáp án

Đáp án: A

Câu 3: Capsome là

A. Vỏ capsit được cấu tạo từ các phân tử protein

B. Các phân tử axit nucleic

C. Vỏ bọc ngoài virut

D. Nucleocapsit

Đáp án: A

Câu 4: Vỏ ngoài của virut là

A. Vỏ capsit

B. Các gai glicoprotein

C. Lớp lipit kép và protein bọc bên ngoài vỏ capsit

D. Nucleocapsit

Hiển thị đáp án

Đáp án: C

Câu 5: Virut trần là virut không có

A. Vỏ capsit

B. Vỏ ngoài

C. Các gai glicoprotein

D. Cả B và C

Hiển thị đáp án

Đáp án: B

D: VẬN DỤNG (8’)

Mục tiêu: -Tạo cơ hội cho HS vận dụng kiến thức và kĩ năng có được vào các tình huống, bối cảnh mới ,nhất là vận dụng vào thực tế cuộc sống.

-Rèn luyện năng lực tư duy, phân tích.

Phương pháp dạy học:  Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan

Định hướng phát triển năng lực:    Năng lực thực nghiệm, năng lực quan sát, năng lực sáng tạo, năng lực trao đổi. Phẩm chất tự tin, tự lập, giao tiếp.

- Sử dụng các câu hỏi và bài tập cuối bài.

- Ba đặc điểm cơ bản của virut là: Có kích thước siêu nhỏ, có cấu tạo đơn giản và sống ký sinh nội bào bắt buộc.

- Tại sao nói virut là dạng ký sinh nội bào bắt buộc?

- Trên da luôn có các tế bào chết HIV bám lên da có lây nhiễm được không? (không). Trường hợp nào có thể lây được? (khi da bị thương)

- Virut lai có dạng lõi của chủng B còn vỏ vừa A và B xen nhau. Nhiễm và phân lập sẽ được virut chủng B vì mọi tính trạng của virut là do hệ gen của virut quyết định. (câu 3 trong SGK).

E: MỞ RỘNG (2’)

Mục tiêu: Tìm tòi và mở rộng kiến thức, khái quát lại toàn bộ nội dung kiến thức đã học

Phương pháp dạy học:  Giao nhiệm vụ

Định hướng phát triển năng lực: tự chủ-tự học, tìm hiểu tự nhiên và xã hội, giải quyết vấn đề

Vẽ sơ đồ tư duy cho bài

Giai đoạn

Đặc điểm

Hấp phụ

Xâm nhập

Sinh tổng hợp

Lắp ráp

Phóng thích