Hoạt động mở đầu trang 96 Công nghệ 10: Quy trình trồng trọt là gì, gồm những bước cơ bản nào? Con người đã sử dụng những loại máy móc thiết bị gì trong trồng trọt? Mục đích của việc sử dụng máy móc trong trồng trọt

Trả lời:

Quy trình trồng trọt là một chuỗi công việc được tiến hành theo một trình tự nhất định khi trồng trọt. 

Các bước cơ bản trong quy trình trồng trọt:

- Bước 1: Làm đất, bón phân lót

- Bước 2: Gieo hạt, trồng cây con

- Bước 3: Chăm sóc và phòng trừ sâu, bệnh

- Bước 4: Thu hoạch

Một số máy móc được sử dụng trong trồng trọt: máy làm đất, máy cày, máy cấy, máy gặt, máy bay phun thuốc trừ sâu, máy thu hoạch ngô...

Mục đích của sử dụng máy móc trong trồng trọt là: làm tăng năng suất, chất lượng sản phẩm trồng trọt, hướng tới phát triển một nền nông nghiệp hiện đại, bền vững và thân thiện với môi trường, giảm thiểu sức lao động cho con người.

1. Quy trình trồng trọt

Khám phá trang 97 Công nghệ 10: Quan sát Hình 19.1, kết hợp với kinh nghiệm của bản thân, em hãy nêu các bước cơ bản trong quy trình trồng trọt và ý nghĩa của từng bước.

Trả lời:

- Bước 1: Làm đất, bón phân lót: Làm đất để làm cho đất tơi xốp, tăng khả năng giữ nước, chất dinh dưỡng, diệt cỏ dại và mầm mống sâu bệnh, tạo điều kiện cho cây sinh trưởng và phát triển tốt. Bón phân vào đất trước khi gieo trồng, để phân có thời gian phân hủy thành các chất tan thì cây mới hấp thụ được. Bón phân lót nhằm cung cấp chất dinh dưỡng cho cây con khi nó mới mọc, mới bén rễ.

- Bước 2: Gieo hạt, trồng cây con

- Bước 3: Chăm sóc và phòng trừ sâu, bệnh: đảm bảo cây trồng sinh trưởng, phát triển khỏe mạnh, năng suất và chất lượng sản phẩm cao.

- Bước 4: Thu hoạch

Khám phá trang 98 Công nghệ 10: Em hãy mô tả các công việc chăm sóc và phòng trừ sâu, bệnh cho một đối tượng cây trồng mà em biết.

Trả lời:

Ví dụ cây cà chua:

Kỹ thuật chăm sóc:

a. Tưới nước:

- Nhu cầu nước tưới của cà chua tùy thuộc vào giai đoạn phát triển của cây. Khi cây ra hoa đậu quả là khi cây cần nhiều nước nhất. Lượng nước tưới cũng nên thay đổi tùy thuộc vào lượng phân bón, mật độ trồng và loại đất. Khi bón nhiều phân đạm và trồng dầy, cần thiết gia tăng lượng nước tưới.

- Sau khi trồng phải tưới nước liên tục trong 1 tuần, mỗi ngày tưới 1 lần vào buổi sáng. Sau khi cây bén rễ thì 2 – 3 ngày tưới 1 lần. Khi cành lá phát triển nhiều thì lượng nước tưới mỗi lần phải được tăng lên. Thời kỳ cà chua ra hoa và quả nhỏ là lúc cây cần nhiều nước nên đất luôn phải được giữ ẩm.

- Hiện nay, việc lắp đặt thi công hệ thống tưới tự động đã trở nên phổ biến trên những loại cây ăn trái và cây công nghiệp khác. Với công nghệ mới này, giúp đất quanh vùng rễ luôn được giữ ẩm, phần gốc cây luôn được sạch và độ ẩm được tăng lên, giãm lượng nước bốc hơi như hệ thống tưới thủ công bằng vòi nước. Nước được tưới đều hơn trên tất cả các luống cà chua. Đó là những gì hệ thống tưới phun mưa ở gốc cây, một hệ thống tưới tự động phù hợp cho sự sinh trưởng và phát triển của cây cà chua.

b. Vun xới:

- Việc vun xới cà chua cần được tiến hành trước khi cây ra hoa kết quả. Từ lúc trồng đến khi cây được 20 ngày phải vun gốc 2 lần: lần thứ nhất sau khi trồng khoảng 8 – 10 ngày và lần thứ 2 cách lần thứ nhất 1 tuần.

c. Làm giàn:

- Việc làm giàn được tiến hành sau khi cây ra chùm hoa thứ nhất. Mỗi cây cà chua vươn tới đâu thì buộc thân cây vào cọc giàn tới đó.

d. Bấm ngọn và tỉa cành:

- Mục đích bấm ngọn tỉa cành là để tập trung chất dinh dưỡng nuôi quả. Có hai cách bấm ngọn tỉa cành, tùy thuộc vào đặc điểm của từng giống cây thì dùng cách khác nhau.

- Với cà chua sinh trưởng hữu hạn: Tiến hành bấm cành nhưng vẫn để lại một cành từ thân chính dưới nách cọng lá phía dưới chùm hoa thứ nhất. (Tất cả chồi non và cành khỏe cắt hết). Bấm ngọn khi cây đó ra được 4 – 5 chùm quả. Tính từ chùm quả cuối cùng lên chừa lại hai lá, phần ngọn phía trên bấm đi.

- Cà chua sinh trưởng vô hạn có thể để thân chính vươn dài theo cọc giàn.

- Vào cuối thời kỳ sinh trưởng của cây, cà chua có những lá già vàng cần phải tỉa bỏ để làm thoáng ruộng cho cây phát triển tốt.

- Phòng trừ sâu bệnh hại:

Đối với sâu:

Đối với bệnh:

Khám phá trang 98 Công nghệ 10: Theo em, nếu thu hoạch không đúng thời điểm (sớm hoặc quá muộn) sẽ ảnh hưởng như thế nào đến số lượng và chất lượng sản phẩm trồng trọt?

Trả lời:

Thu hoạch không đúng lúc sẽ làm giảm chất lượng và sản lượng nông sản.

- Khi thu hoạch quá chín dẫn đến hao hụt vì sản phẩm bị rụng quá nhiều, quả quá chín dễ bị dập, nát...

- Thu hoạch sớm quá thì sản phẩm trồng trọt còn xanh, chất lượng không tốt.

Khám phá trang 99 Công nghệ 10: Kể tên các loại máy móc sử dụng trong làm đất mà em biết. Theo em, việc sử dụng máy móc trong làm đất có vai trò gì trong trồng trọt?

Trả lời:

Một số loại máy móc sử dụng trong làm đất là: máy cày, máy làm đất trồng lúa. máy làm đất trồng hoa màu...

Việc sử dụng máy móc trong làm đất giúp rút ngắn thời gian làm đất, giải phóng sức lao động so với làm thủ công, đặc biệt đối với những cánh đồng lớn mà sức người không thể làm được trong thời gian ngắn.

Kết nối năng lực trang 100 Công nghệ 10: Sử dụng internet, sách, báo... để tìm hiểu thêm về các thiết bị sử dụng trong thu hoạch sản phẩm trồng trọt.

Trả lời:

Ví dụ: Máy thu hoạch lúa đa năng

Dòng máy này được thiết kế theo kiểu đẩy tay, các lưỡi cắt bố trí theo hàng, giúp lúa sau khi cắt sẽ được xếp theo từng hàng ngay ngắn, thuận tiện cho việc thu gom. Máy không có chức năng đập lúa, nhưng tốc độ cắt nhanh, kích thước nhỏ gọn, thích hợp cho các hộ sản xuất nhỏ lẻ. 

Ưu điểm của máy thu hoạch lúa đem lại cho người nông dân:

- Máy gặt lúa đa năng có thể vận hành tốt trong nhiều địa hình khác nhau. Với cấu tạo bánh xe có đường kính lớn, thiết kế chống trơn trượt hiệu quả, giúp máy có thể dễ dàng di chuyển trên mặt đất ẩm ướt, đồng cỏ, núi đồi dốc...

- Công suất hoạt động của máy lớn, đem lại hiệu quả đáng kể cho việc gặt lúa. Giúp việc thu hoạch nhanh hơn, đúng thời vụ, đảm bảo được chất lượng của nông sản, dược liệu...

- Tay lái dễ dàng điều khiển một cách linh hoạt, giúp thực hiện các thao các tiến tới, lùi quay trái, quay phải một cách thuận lợi.

- Việc vận hành máy chỉ cần một nhân công, giúp tiết kiệm chi phí thuê nhân công cho người nông dân. Lúa sau khi được cắt xuống sẽ được xếp ngay ngắn thành hàng, dễ dàng trong việc thu gom và vận hành máy.

- Ngoài thu hoạch lúa thì máy cắt lúa còn có thể dùng để thu hoạch một số loại cây khác như cỏ, đậu tương, mè, thảo dược, cải dầu,...

Luyện tập và vận dụng