Lời giải bài tập Khoa học tự nhiên lớp 7 Bài 17: Vai trò của trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng ở sinh vật sách Cánh diều hay, ngắn gọn sẽ giúp học sinh dễ dàng trả lời câu hỏi KHTN 7 Bài 17 từ đó học tốt môn Khoa học tự nhiên 7.
Giải bài tập KHTN lớp 7 Bài 17: Vai trò của trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng ở sinh vật
Video giải KHTN 7 Bài 17: Vai trò của trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng ở sinh vật - Cánh diều
Phương pháp giải:
Mọi hoạt động đều cần năng lượng. Ví dụ như xe máy chạy cần năng lượng từ xăng, sinh vật hoạt động cũng cần năng lượng, năng lượng của sinh vật là sản phẩm của quá trình trao đổi và chuyển hóa năng lượng phức tạp.
Trả lời:
Năng lượng của sinh vật lấy từ quá trình chuyển hóa vật chất và năng lượng.
- Ở thực vật: quá trình quang hợp.
- Ở động vật: quá trình tiêu hóa thức ăn.
1. Khái niệm trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng
Phương pháp giải:
Quan sát hình:
Trả lời:
Phương pháp giải:
Uống đủ nước, luyện tập thể dục, thể thao phù hợp,.. sẽ thúc đẩy quá trình trao đổi chất của cơ thể.
Trả lời:
- Uống đủ nước, luyện tập thể dục, thể thao phù hợp,.. sẽ thúc đẩy quá trình trao đổi chất của cơ thể.
- Quá trình trao đổi chất là sự chuyển hóa năng lượng từ thức ăn cho bộ máy cơ thể vận hành. Khi chúng ta tăng cường luyện tập thể dục thể thao là đang thúc đẩy cơ thể vận động, tăng cường quá trình chuyển hóa năng lượng.
Trả lời:
Một số dạng năng lượng:
- Động năng
- Năng lượng điện
- Năng lượng nhiệt
- Năng lượng ánh sáng
- Năng lượng âm thanh
Ví dụ về dạng chuyển hóa năng lượng:
Thực vật:
Quá trình quang hợp: Năng lượng ánh sáng (Quang năng) → ATP (Hóa năng)
Động vật:
Quá trình điều hòa thân nhiệt: Glycerol → ATP (Hóa năng) → Nhiệt năng
Phương pháp giải:
Trao đổi chất và chuyển hoá năng lượng là điều kiện tồn tại và phát triển của sinh vật.
Trả lời:
Năng lượng phục vụ cho các hoạt động của con người là sản phẩm của quá trình chuyển hóa năng lượng từ thức ăn.
2. Vai trò của trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng trong cơ thể
Phương pháp giải:
Trao đổi chất và chuyển hoá năng lượng là điều kiện tồn tại và phát triển của sinh vật.
Trả lời:
- Trao đổi chất và chuyển hoá năng lượng có vai trò cung cấp năng lượng cho các hoạt động sống của cơ thể; xây dựng, duy trì, sửa chữa các tế bào, mô, cơ quan của cơ thể và loại bỏ chất thải ra khỏi cơ thể.
Trả lời:
Ví dụ:
- Quá trình trao đổi chất ở cơ thể người:
Khi chúng ta ăn ta chuyển đổi và hấp thu chất dinh dưỡng năng lượng - Hóa năng, chuyển hóa năng lượng - Hóa năng thành động năng trong quá trình vận động.
Trả lời:
Khi cơ thể nghỉ ngơi vẫn sẽ tiêu tốn năng lượng. Vì, khi cơ thể nghỉ ngơi các cơ quan trong cơ thể vẫn cần duy trì hoạt động như hệ tuần hoàn, hệ hô hấp, hệ tiêu hóa, … Các cơ quan này cần sử dụng năng để hoạt động.
Vận dụng 2 trang 89 KHTN lớp 7: Vì sao làm việc nhiều cần tiêu thụ nhiều thức ăn?
Trả lời:
Khi chúng ta làm việc cơ thể cần tiêu thụ một lượng lớn năng lượng, ta cần tiêu thụ nhiều thức ăn để bổ sung và bù đắp phần năng lượng đã sử dụng.
Vận dụng 3 trang 89 KHTN lớp 7: Vì sao khi vận động thì cơ thể nóng dần lên?
Trả lời:
Cơ thể nóng lên khi vận động hay sởn gai ốc khi gặp lạnh là cơ chế điều hòa thân nhiệt của cơ thể:
Khi vận động cơ thể chúng ta chuyển đổi cơ năng thành nhiệt năng → Cơ thể nóng lên.
Vận dụng 4 trang 89 KHTN lớp 7: Vì sao cơ thể thường sởn gai ốc khi gặp lạnh.
Trả lời:
Khi gặp lạnh chúng ta bị nổi da gà, lông cơ thể dựng lên mở rộng khoảng giữ nhiệt, giúp tăng khả năng chịu lạnh.
Lý thuyết KHTN 7 Bài 17: Vai trò của trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng ở sinh vật
I. KHÁI NIỆM TRAO ĐỔI CHẤT VÀ CHUYỂN HÓA NĂNG LƯỢNG
1. Trao đổi chất
- Khái niệm trao đổi chất: Trao đổi chất là tập hợp các biến đổi hóa học trong tế bào của cơ thể sinh vật và sự trao đổi các chất giữa cơ thể với môi trường để đảm bảo duy trì sự sống.
Trao đổi chất ở người
- Sự trao đổi các chất giữa cơ thể người với môi trường ngoài:
+ Cơ thể lấy từ môi trường ngoài nước, oxygen, các chất dinh dưỡng,…
+ Cơ thể thải ra môi trường ngoài khí carbon dioxide, các chất thải, chất dư thừa, cặn bã,…
- Vai trò của trao đổi chất: Trao đổi chất là đặc tính cơ bản của sự sống. Không có trao đổi chất thì cơ thể không thể duy trì sự sống.
- Tùy theo kiểu trao đổi chất, người ta chia sinh vật thành 2 nhóm:
+ Sinh vật tự dưỡng: Gồm các sinh vật có khả năng tự tổng hợp chất dinh dưỡng. Ví dụ: thực vật, vi khuẩn quang hợp, tảo,…
Thực vật |
Vi khuẩn lam |
Tảo |
+ Sinh vật dị dưỡng: Gồm các sinh vật không có khả năng tự tổng hợp chất dinh dưỡng, phải lấy chất dinh dưỡng từ môi trường. Ví dụ: động vật, con người,…
Động vật là sinh vật tự dưỡng
2. Chuyển hóa năng lượng
- Chuyển hóa năng lượng là quá trình biến đổi năng lượng từ dạng này sang dạng khác.
- Một số dạng năng lượng: quang năng, cơ năng, nhiệt năng,…
- Một số ví dụ về sự chuyển hóa năng lượng ở thực vật và động vật:
+ Thực vật chuyển hóa ánh sáng mặt trời (quang năng) thành hóa năng trong các liên kết hóa học ở các chất hữu cơ.
Quang hợp ở thực vật
+ Khi chạy, con người chuyển hóa hóa năng (năng lượng trong các liên kết hóa học) thành cơ năng để thực hiện các hoạt động chạy.
Người đang chạy
II. VAI TRÒ CỦA TRAO ĐỔI CHẤT VÀ CHUYỂN HÓA NĂNG LƯỢNG TRONG CƠ THỂ
1. Cung cấp năng lượng cho các hoạt động của cơ thể
- Chất hữu cơ khi được phân giải trong quá trình trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng sẽ giải phóng năng lượng. Năng lượng giải phóng khi phân giải các chất hữu cơ được sử dụng để tổng hợp chất hữu cơ mới và thực hiện các hoạt động sống của cơ thể.
2. Xây dựng cơ thể
- Các chất lấy vào cơ thể được biến đổi thành các chất cần thiết để xây dựng và duy trì các tế bào, mô, cơ quan của cơ thể, giúp sinh vật sinh trưởng, phát triển và sinh sản → Để cơ thể sinh trưởng và phát triển bình thường, cần thực hiện các biện pháp tăng cường trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng.
3. Loại bỏ chất thải ra khỏi cơ thể
- Quá trình trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng còn giúp cơ thể thải các chất dư thừa, cạn bã ra khỏi cơ thể giúp đảm bảo duy trì cân bằng môi trường trong cơ thể, tránh hiện tượng gây độc cho cơ thể.
Khi chạy, cơ thể tăng cường thải khí carbon dioxide
→ Cả 3 vai trò của trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng đều mang tính sống còn đối với sự sống. Như vậy, trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng là điều kiện tồn tại và phát triển của sinh vật, là đặc trưng cơ bản của sự sống.
Xem thêm các bài giải SGK Khoa học tự nhiên lớp 7 Cánh diều hay, chi tiết khác:
Bài 19: Các yếu tố ảnh hưởng đến quang hợp
Bài 20: Thực hành về quang hợp ở cây xanh