- Vào nửa sau thế kỉ XIX, chế độ phong kiến ở các nước Đông Nam Á đang suy yếu. Các nước tư bản phương Tây đã đẩy mạnh chiến tranh xâm lược.

- Đến đầu thế kỉ XX, quá trình xâm lược các nước Đông Nam Á của thực dân phương Tây hoàn thành. Cụ thể:

+ Anh chiếm Mã Lai và Xin-ga-po (đầu TK XIX), Miến Điện (1885) Bru-nây.

+ Pháp chiếm Việt Nam, Lào, Cam-pu-chia vào cuối thế kỉ XIX.

+ Từ giữa TK XVI: Tây Ban Nha xâm lược Phi-lip-pin. Từ (1889 – 1902) Phi-lip-pin là thuộc địa của Mỹ

+ Từ TK XV,XVI - XIX, Tây Ban Nha, Hà Lan và Bồ Đào Nha thôn tính In-đô-nê-xi-a.

+ Chỉ có Xiêm thoát khỏi tình trạng trở thành nước thuộc địa.

- Phong trào giải phóng dân tộc ở các nước Đông Nam Á phát triển liên tục, rộng khắp.

+ Ở In-đô-nê-xi-a: nhiều tổ chức yêu nước của trí thức tư sản tiến bộ ra đời, thu hút đông đảo nhân dân tham gia.

+ Ở Phi-lip-pin: cuộc cách mạng 1896-1898 bùng nổ dẫn tới sự ra đời nước Cộng hòa Phi-lip-pin. Nhưng sau đó lại bị đế quốc Mĩ thôn tính.

+ Ở Cam-pu-chia: nhiều cuộc khởi nghĩa của nhân dân nổ ra. Điển hình là khởi nghĩa của A-cha Xoa(1863-1866), Pu-côm-bô (1866-1867).

+ Ở Lào: khởi nghĩa của Pha-ca-đuốc, khởi nghĩa ở cao nguyên Bô-lô-ven.

+ Ở Việt Nam: phong trào Cần Vương (1885-1896), khởi nghĩa nông dân Yên Thế (1884-1913),…

- Mặc dù diễn ra sôi nổi, quyết liệt nhưng các phong trào đều lần lượt thất bại

- Sự đoàn kết chiến đấu của nhân dân hai nước Việt Nam - Campuchia:

+ 1863 - 1866 cuộc khởi nghĩa của A-cha-xoa

+ 1866 - 1867 cuộc khởi nghĩa của Pu-côm-bô.

- Sự đoàn kết chiến đấu của nhân dân hai nước Việt Nam - Lào:

+ 1901 - 1907, cuộc khởi nghĩa nổ ra ở cao nguyên Bô-lô-ven, sau đó lan sang Việt Nam.

- Do tương quan lực lượng giữa các nước thuộc địa Đông Nam Á với các nước đế quốc phương Tây quá chênh lệch. Về quân số, vũ khí, kĩ thuật, …

- Các phong trào đấu tranh diễn ra quyết liệt nhưng còn lẻ tẻ, tự phát, chưa có đường lối đấu tranh rõ ràng. Vì vậy, dễ bị kẻ thù cô lập, tập trung lực lượng đàn áp.