Với giải sách bài tập Khoa học tự nhiên 9 Bài 19: Giới thiệu về chất hữu cơ sách Cánh diều hay, chi tiết giúp học sinh dễ dàng xem và so sánh lời giải từ đó biết cách làm bài tập trong SBT Khoa học tự nhiên 9. Mời các bạn đón xem:

Giải SBT Khoa học tự nhiên 9 Bài 19: Giới thiệu về chất hữu cơ

Bài 19.1 trang 56 Sách bài tập KHTN 9: Hợp chất hữu cơ là

A. hợp chất của carbon với hydrogen.

B. hợp chất của carbon với hydrogen và oxygen.

C. hợp chất của carbon, trừ một số hợp chất vô cơ như: CO, CO₂, muối carbonate,...

D. tất cả các hợp chất của carbon.

Lời giải:

Đáp án đúng là: C

Hợp chất hữu cơ là hợp chất của carbon, trừ một số hợp chất vô cơ như: CO, CO₂, muối carbonate,...

Bài 19.2 trang 56 Sách bài tập KHTN 9: Hydrocarbon là hợp chất trong phân tử có

A. nguyên tố carbon và hydrogen.

B. hai nguyên tố carbon và hydrogen.

C. nguyên tố carbon, hydrogen và oxygen.

D. nguyên tố carbon, hydrogen và có thể có thêm một nguyên tố khác.

Lời giải:

Đáp án đúng là: B

Hydrocarbon là hợp chất trong phân tử có hai nguyên tố carbon và hydrogen.

Bài 19.3 trang 56 Sách bài tập KHTN 9: Có các hợp chất: C₂H₆, CH₃Cl, CO, C₂H₆O, Na₂CO₃, C₂H₄O₂, CaCO₃, CO₂. Số lượng các hợp chất hữu cơ trong các chất trên là:

A. 3.

B. 2.

C. 4.

D. 5.

Lời giải:

Đáp án đúng là: C

Các hợp chất hữu cơ trong các chất trên là: C₂H₆, CH₃Cl, C₂H₆O, C₂H₄O₂.

Bài 19.4 trang 56 Sách bài tập KHTN 9: Chọn những câu đúng trong các câu sau.

(a) Ứng với mỗi công thức phân tử chỉ có một công thức cấu tạo.

(b) Ứng với mỗi công thức cấu tạo chỉ có một công thức phân tử.

(c) Hai chất hữu cơ khác nhau thì công thức phân tử của chúng phải khác nhau.

(d) Mỗi hợp chất hữu cơ chỉ có một công thức cấu tạo với một trật tự liên kết nhất định giữa các nguyên tử trong phân tử.

Lời giải:

Các câu đúng là: b, d.

- Phát biểu a sai vì ứng với một công thức phân tử có thể có nhiều công thức cấu tạo.

Ví dụ ứng với công thức phân tử C₂H₆O có thể có các công thức cấu tạo: CH₃CH₂OH và CH₃OCH₃.

- Phát biểu c sai vì hai chất hữu cơ khác nhau có thể cùng công thức phân tử.

Ví dụ 2 chất CH₃CH₂OH (ethanol) và CH₃OCH₃ (acetone) cùng công thức phân tử C₂H₆O.

Bài 19.5 trang 56 Sách bài tập KHTN 9: Nguyên tử carbon có thể liên kết trực tiếp với nhau tạo ra những loại mạch carbon nào? Cho thí dụ minh hoạ.

Lời giải:

Nguyên tử carbon có thể liên kết trực tiếp với nhau tạo ra những loại mạch carbon: mạch hở không phân nhánh, mạch hở phân nhánh và mạch vòng.

Ví dụ:

Bài 19.6 trang 57 Sách bài tập KHTN 9: Trong các hợp chất hữu cơ, nguyên tử carbon liên kết với các nguyên tử khác bằng liên kết ion hay liên kết cộng hoá trị?

Lời giải:

Trong các hợp chất hữu cơ, nguyên tử carbon liên kết với các nguyên tử khác chủ yếu bằng liên kết cộng hoá trị.

Bài 19.7 trang 57 Sách bài tập KHTN 9: Có ý kiến cho rằng: Hoá trị của nguyên tử carbon trong các hợp chất CH₄, C₂H₆ và C₃H₈ là khác nhau. Ý kiến trên có đúng không? Giải thích và minh hoạ bằng sự tạo thành liên kết hoá học giữa các nguyên tử.

Lời giải:

Ý kiến trên là không đúng, do trong hợp chất hữu cơ carbon luôn có hoá trị IV.

Minh hoạ bằng sự tạo thành liên kết hoá học giữa các nguyên tử trong CH₄, C₂H₆ và C₃H₈:

Bài 19.8 trang 57 Sách bài tập KHTN 9: Trong các loại phân bón: phân vi sinh, phân lân và phân kali, loại phân bón nào chứa nhiều hợp chất hữu cơ.

Lời giải:

- Loại phân bón chứa nhiều hợp chất hữu cơ là phân vi sinh. Phân vi sinh vật (phân vi sinh) là sản phẩm chứa các vi sinh vật sống, đã được tuyển chọn có mật độ phù hợp với tiêu chuẩn ban hành.

- Phân lân và phân kali là các loại phân bón vô cơ.

Bài 19.9 trang 57 Sách bài tập KHTN 9: Trong các loại rác thải sinh hoạt: mảnh vỡ sành, sứ, thuỷ tinh; rễ, lá của rau; vỏ của củ, quả; loại nào được gọi là rác thải hữu cơ? Giải thích.

Lời giải:

Rễ, lá của rau; vỏ của củ, quả được gọi là rác thải hữu cơ.

Chú ý: rác thải hữu cơ là các loại rác cũng dễ phân huỷ như thức ăn thừa, rau củ quả, trái cây, bã trà, cà phê, cỏ, lá cây, rơm…

Bài 19.10 trang 57 Sách bài tập KHTN 9: Phân chia các hợp chất hữu cơ sau thành hai nhóm hydrocarbon và dẫn xuất hydrocarbon: CH₄, C₂H₅Cl, C₂H₆, C₂H₆O, C₃H₈, C₂H₇N.

Lời giải:

- Hydrocarbon: phân tử chỉ gồm hai nguyên tố là carbon và hydrogen.

Vậy CH₄, C₂H₆, C₃H₈ là các hydrocarbon.

- Dẫn xuất của hydrocarbon: trong phân tử, ngoài các nguyên tố carbon và hydrogen còn có các nguyên tố khác như O, N, Cl…

Vậy C₂H₅Cl, C₂H₆O, C₂H₇N là các dẫn xuất của hydrocarbon.

Bài 19.11 trang 57 Sách bài tập KHTN 9: Viết công thức cấu tạo có thể có ứng với mỗi công thức phân tử sau: C₂H₅Cl, C₂H₆O, C₃H₇Cl, C₄H₁₀.

Lời giải:

- Ứng với công thức phân tử C₂H₅Cl có 1 công thức cấu tạo: CH₃−CH₂−Cl.

- Ứng với công thức phân tử C₂H₆O có 2 công thức cấu tạo: CH₃−CH₂−OH và CH₃−O−CH₃.

- Ứng với công thức phân tử C₃H₇Cl có 2 công thức cấu tạo: CH₃−CH₂−CH₂−Cl và CH₃−CHCl−CH₃.

- Ứng với công thức phân tử C₄H₁₀ có 2 công thức cấu tạo: CH₃ – CH₂ – CH₂ – CH₃ và $\begin{array}{l}C{H}_3-\underset{\left|\right.}{C}H-C{H}_3\\ C{H}_3\end{array}$.

Bài 19.12 trang 57 Sách bài tập KHTN 9: Về số lượng công thức cấu tạo ứng với công thức phân tử C₃H₈O có hai ý kiến:

• Ý kiến 1: Có 3 công thức cấu tạo khác nhau.

• Ý kiến 2: Có 4 công thức cấu tạo khác nhau.

Theo em, ý kiến nào là đúng? Giải thích.

Lời giải:

Theo em, ý kiến 1 là đúng.

Do ở ý kiến 2 công thức cấu tạo (2) và (3) là tương tự nhau (trật tự liên kết giống nhau).

Bài 19.13 trang 57 Sách bài tập KHTN 9: Hợp chất hữu cơ A được tạo thành từ 3 nguyên tố C, H, O. Khối lượng phân tử của A là 60 amu. Phần trăm khối lượng của C và H trong hợp chất A tương ứng là 60% và 13,33%.

a) Xác định công thức phân tử của A.

b) Viết công thức cấu tạo có thể có của A.

Lời giải:

a) Đặt công thức phân tử của A có dạng: C_xH_yO_z.

Khối lượng của C có trong hợp chất A là: $60.\frac{60}{100}=36$ (amu)

$\Rightarrow x=\frac{36}{12}=3.$

Khối lượng của H có trong hợp chất A là: $60.\frac{\mathrm{13,33}}{100}=8.$

$\Rightarrow y=\frac{8}{1}=8.$

Khối lượng phân tử của A là 60 amu nên: 12x + y + 16z = 60 Þ z = 1.

Vậy công thức phân tử của A là: C₃H₈O.

b) Các công thức cấu tạo có thể có của A là:

CH₃ – CH₂ – CH₂ – OH; CH₃ – CH(OH) – CH₃; CH₃ – O – CH₂ – CH₃.

Lý thuyết Giới thiệu về chất hữu cơ

I. Hợp chất hữu cơ và hóa học hữu cơ

1. Khái niệm hợp chất hữu cơ

Hợp chất của carbon là hợp chất hữu cơ (Trừ CO, CO₂, muối carbonate,…)

2. Phân loại hợp chất hữu cơ

Hợp chất hữu cơ được chia thành 2 phần:

+ Hydrocarbon: phân tử chỉ gồm hai nguyên tố là carbon và hydrogen

+ Dẫn xuất của hydrocarbon: trong phân tử, ngoài nguyên tố carbon còn có nguyên tố khác như O, N, Cl,… và thường có H

3. Hóa học hữu cơ

Từ đầu thế kỉ XIX, hóa học hữu cơ được tác ra thành một chuyên ngành trong hóa học, chuyên nghiên cứu về các hợp chất hữu cơ

II. Đặc điểm cấu tạo phân tử hợp chất hữu cơ

1. Hóa trị và liên kết giữa các nguyên tử

Liên kết trong hợp chất hữu cơ chủ yếu là liên kết cộng hóa trị, hóa trị của carbon luôn là IV, hydrogen là I, oxygen là II,…

2. Mạch carbon

Trong phân tử trên, nguyên tử C không chỉ liên kết với nguyên tử H mà còn trực tiếp liên kết với nhau tạo thành mạch carbon (mạch hở không phân nhánh, mạch hở phân nhánh, mạch vòng)

3. Trật tự liên kết trong phân tử

Mỗi hợp chất hữu cơ có một trật tự liên kết xác định giữa các nguyên tử trong phân tử. Sự thay đổi trật tự liên kết giữa các nguyên tử sẽ làm thay đổi tính chất của hợp chất hữu cơ.

III. Công thức phân tử và công thức cấu tọa hợp chất hữu cơ

1. Công thức phân tử

Công thức phân tử cho biết thành phần nguyên tố và số lượng nguyên tử của mỗi nguyên tố trong phân tử

2. Công thức cấu tạo

Công thức cấu tạo biểu diễn đầy đủ các liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử hợp chất hữu cơ.

Sơ đồ tư duy Giới thiệu về chất hữu cơ

Xem thêm các bài giải SBT Khoa học tự nhiên 9 Cánh diều hay, chi tiết khác: