Câu 1 trang 30 Tiếng Việt lớp 5 Tập 1: Đọc nghĩa của từ “mũi” và thực hiện yêu cầu:

mũi 

1 Bộ phận nhô lên ở giữa mặt người và động vật có xương sống, dùng để thở và ngủi. Mũi dọc dừa. 

2 Bộ phận có đầu nhọn, nhô ra phía trước của một số vật. Mũi thuyền. 

3 Mỏm đất nhô ra biển. Mũi Cà Mau. [...]

a. Từ “mũi” được trình bày mấy nghĩa? Đó là những nghĩa nào? 

b. Nghĩa nào của từ “mũi" được trình bày đầu tiên?

c. Các nghĩa 2 và 3 có điểm nào giống với nghĩa 1?

Lời giải:

a. Từ “mũi” có 3 nghĩa. Đó là:

1 Bộ phận nhô lên ở giữa mặt người và động vật có xương sống, dùng để thở và ngủi. Mũi dọc dừa. 

2 Bộ phận có đầu nhọn, nhô ra phía trước của một số vật. Mũi thuyền. 

3 Mỏm đất nhô ra biển. Mũi Cà Mau. 

b. Nghĩa là “Bộ phận nhô lên ở giữa mặt người và động vật có xương sống, dùng để thở và ngủi. Mũi dọc dừa.” được trình bày đầu tiên.

c. Các nghĩa 2 và 3 có điểm giống là đều là bộ phận nhô ra.

Câu 2 trang 31 Tiếng Việt lớp 5 Tập 1: Đọc các đoạn thơ sau và cho biết từ in đậm trong mỗi đoạn thơ được dùng với nghĩa gốc hay nghĩa chuyển.

Bươn: đi vội, đi nhanh.

Lời giải:

a. 

- Từ 1: nghĩa gốc

- Từ 2: nghĩa chuyển

- Từ 3: nghĩa chuyển

a.

- Từ 1: nghĩa chuyển

- Từ 2: nghĩa gốc

- Từ 3: nghĩa chuyển

Câu 3 trang 31 Tiếng Việt lớp 5 Tập 1: Đặt câu để phân biệt nghĩa gốc và nghĩa chuyển của mỗi từ sau: 

a. Lá:

– Bộ phận của cây, thường mọc ở cảnh hay thân, thường có hình dẹt, màu lục.

– Chỉ những sự vật có hình tấm mảnh nhẹ hoặc giống như hình cái lá. 

b. Đầu:

– Phần trên củng của thân thể người, nơi có bộ óc và nhiều giác quan khác. 

– Phần trước nhất hoặc phần trên cùng của một số vật.

Lời giải:

a. 

- Lá cây có màu xanh.

- Tầng ô-zôn là lá chắn của trái đất.

b.

- Trên đầu Mai đội một chiếc mũ rất xinh.

- Hoa để chiếc gối ở đầu giường.