Mở đầu trang 22 Khoa học tự nhiên 9: Một người mặc một chiếc áo màu đỏ đứng trên sân khấu. Dưới ánh sáng của đèn sân khấu luôn thay đổi màu, có phải lúc nào khán giả cũng nhìn thấy áo người này màu đỏ không?

Lời giải:

Khi đèn sân khấu thay đổi màu, không phải lúc nào khán giả cũng nhìn thấy áo người này màu đỏ.

Câu hỏi 1 trang 22 Khoa học tự nhiên 9: Tiến hành thí nghiệm (Hình 5.2) và cho biết chùm sáng đi vào lăng kinh và đi ra khỏi lăng kính có điểm gì khác nhau?

Lời giải:

Trước khi vào lăng kính, chùm sáng có màu trắng. Sau khi đi ra khỏi lăng kính, chùm sáng có màu cầu vồng.

Luyện tập trang 23 Khoa học tự nhiên 9: Hãy kể ra các màu chính trong quang phổ của ánh sáng trắng.

Lời giải:

Các màu chính trong quang phổ của ánh sáng trắng: đỏ, cam, vàng, lục, lam, chàm, tím.

Câu hỏi 2 trang 23 Khoa học tự nhiên 9: a) Sự sắp xếp các màu trong quang phổ của Mặt Trời (Hình 5.3) và quang phổ của ánh sáng trắng qua lăng kính (Hình 5.2) có điểm gì giống nhau?

b) Vì sao ta có thể kết luận ánh sáng mặt trời là ánh sáng trắng?

Lời giải:

a) Hai quang phổ đều có dải ánh sáng đơn sắc màu cầu vồng.

b) Vì khi chiếu ánh sáng mặt trời qua lăng kính, ánh sáng mặt trời bị phân tích thành một dải mày đơn sắc như cầu vồng.

Câu hỏi 3 trang 24 Khoa học tự nhiên 9: Quan sát sơ đồ đường đi của tia sáng trong Hình 5.5 và giải thích vì sao:

a) Tia khúc xạ IJ lệch gần pháp tuyến N₁N’₁ hơn so với tia tới SI.

b) Tia khúc xạ JR lệch xa pháp tuyến N₂N’₂ hơn so với tia tới IJ.

Lời giải:

a) Tia sáng SI chiếu vào lăng kính và xuất hiện hiện tượng khúc xạ ánh sáng.

$\begin{array}{l}\frac{\sin i}{\sin i^{\prime }}=n_{21}\\ \begin{array}{l}=>n_{1}sini=n_{2}sin{i}^{\prime }\\ n_2>n_1\\ =>sini>sin{i}^{\prime }\\ =>i>i^{\prime }\end{array}\end{array}$

b) Tia IJ từ lăng kính đi ra ngoài không khí và xuất hiện hiện tượng khúc xạ ánh sáng.

$\begin{array}{l}\frac{\sin j}{\sin j^{\prime }}=n_{12}\\ \begin{array}{l}=>n_2\sin j=n_1\sin j^{\prime }\\ n_2>n_1\\ =>\sin j^{\prime }>\sin j\\ =>j^{\prime }>j\end{array}\end{array}$

Câu hỏi 4 trang 24 Khoa học tự nhiên 9: Nêu nhận xét về phương của tia ló JR sau khi đi qua lăng kính so với tia tới SI.

Lời giải:

Phương của tia ló JR sau khi đi qua lăng kính bị lệch về phía đáy của lăng kính.

Luyện tập 1 trang 24 Khoa học tự nhiên 9: Một quả bóng có màu vàng dưới ánh sáng mặt trời. Đặt quả bóng này trong phòng tối, sau đó lần lượt chiếu ánh sáng đỏ, lục vào quả bóng thì ta sẽ thấy nó có màu gì?

Lời giải:

Lần lượt chiếu ánh sáng đỏ, lục vào quả bóng thì ta sẽ thấy nó có màu đen

Luyện tập 2 trang 24 Khoa học tự nhiên 9: Trả lời câu hỏi ở phần Mở đầu bài học

Lời giải:

Khi đèn sân khấu thay đổi màu, không phải lúc nào khán giả cũng nhìn thấy áo người này màu đỏ

Vận dụng trang 25 Khoa học tự nhiên 9: Vì sao lá cây thường có màu lục dưới ánh sáng mặt trời?

Lời giải:

Ánh sáng mặt trời là chùm ánh sáng trắng, khi chiếu ánh sáng mặt trời vào lá cây, thường thì lá cây sẽ hấp thụ hầu hết ánh sáng màu khác và phản xạ mạnh ánh sáng màu lục nên lá cây thường có màu lục dưới ánh sáng mặt trời

Xem thêm các bài giải bài tập Khoa học tự nhiên 9 Chân trời sáng tạo hay, chi tiết khác:

Bài 4. Khúc xạ ánh sáng .

Bài 5. Tán sắc ánh sáng qua lăng kính. Màu sắc của vật

Bài 6. Phản xạ toàn phần

Bài 7. Thấu kính. Kính lúp

Ôn tập chủ đề 2

Bài 8. Điện trở. Định luật Ohm

Lý thuyết KHTN 9 Bài 5: Tán sắc ánh sáng qua lăng kính. Màu sắc của vật

1. Tán sắc ánh sáng trắng qua lăng kính

a. Lăng kính

- Lăng kính là một khối trong suốt, đồng chất (thủy tinh, nhựa,…) thường có dạng lăng trụ tam giác

- Các phần tử của lăng kính gồm: cạnh, đáy, hai mặt bên. Mặt phẳng ABC được gọi là tiết diện chính của lăng kính

b. Tán sắc ánh sáng

- Ánh sáng trắng là hỗn hợp ánh sáng có nhiều màu khác nhau. Ánh sáng mặt trời là ánh sáng trắng

- Khi chiếu một chùm sáng trắng hẹp qua lăng kính, ta sẽ thu được quang phổ là dải màu từ đỏ đến tím. Các chùm sáng có màu khác nhau này gọi là các ánh sáng màu. Ánh sáng có một màu nhất định gọi là ánh sáng đơn sắc

2. Đường đi của tia sáng qua lăng kính

- Vẽ tia tới SI đến một mặt của lăng kính dưới góc tới i so với pháp tuyến N₁N₁’ tại I.

- Tại I, vẽ tia khúc xạ IJ lệch gần pháp tuyến với góc khúc xạ i.

- Tia IJ tới mặt bên AC dưới góc tới j. Tại J, vẽ tia khúc xạ JR lệch xa pháp tuyến N₂N₂’với góc khúc xạ j.

Tia JR còn được gọi là tia ló. Góc D giữa tia tới SI và tia ló JR gọi là góc lệch.

Vì chiết suất của môi trường ứng với mỗi tia sáng đơn sắc khác nhau là khác nhau nên góc lệch ứng với mỗi tia sáng cũng khác nhau.

Bằng nhiều thí nghiệm khi chiếu các chùm sáng đơn sắc khác nhau qua lăng kính, ta thu được kết quả chùm sáng đi ra khỏi lăng kính luôn lệch về phía đáy của nó.

3. Màu sắc của vật

- Màu sắc của vật dưới ánh sáng trắng

- Màu sắc của vật dưới ánh sáng màu

- Màu sắc của vật có ánh sáng truyền qua

- Màu sắc của một vật được nhìn thấy phụ thuộc vào màu sắc của ánh sáng bị vật đó hấp thụ và phản xạ. Vật có màu nào thì phản xạ mạnh ánh sáng màu đó và hấp thụ các ánh sáng còn lại.