Mở đầu trang 18 Khoa học tự nhiên 9: Đặt cây bút chì vào một bát nước như hình bên. Vì sao ta thấy cây bút chì dường như bị gãy tại mặt nước?

Lời giải:

Ánh sáng từ phần bút chì trong nước không còn chiếu thẳng vào mắt ta mà bị gãy khúc, lệch hướng truyền sáng khi đi ra khỏi mặt nước rồi mới truyền vào mắt ta. Từ đó ta nhìn thấy cây bút như bị gãy tại mặt nước.

Câu hỏi 1 trang 18 Khoa học tự nhiên 9: Tiến hành thí nghiệm (Hình 4.1) và nêu nhận xét về đường đi của tia sáng từ không khí vào nước.

Lời giải:

Trong môi trường nước và không khi, tia sáng truyền thẳng.

Tại mặt nước, tia sáng bị gãy khúc.

Luyện tập trang 18 Khoa học tự nhiên 9: Hiện tượng nào sau đây liên quan đến sự khúc xạ ánh sáng?

- Tia sáng mặt trời bị hắt trở lại môi trường cũ khi gặp mặt nước.

- Tia sáng mặt trời bị lệch khỏi phương truyền ban đầu khi đi từ không khí vào nước.

Lời giải:

Hiện tượng liên quan đến sự khúc xạ ánh sáng là hiện tượng tia sáng mặt trời bị lệch khỏi phương truyền ban đầu khi đi từ không khí vào nước.

Câu hỏi 2 trang 19 Khoa học tự nhiên 9: Tiến hành thí nghiệm (Hình 4.3) và cho biết tia khúc xạ và tia tới nằm cùng một bên hay khác bên của pháp tuyến.

Lời giải:

Tia khúc xạ và tia tới nằm ở hai bên khác nhau của pháp tuyến.

Câu hỏi 3 trang 20 Khoa học tự nhiên 9: Hoàn thành Bảng 4.1, từ đó nêu nhận xét về tỉ số $\frac{\sin i}{\sin r}$khi góc tới thay đổi.

Lời giải:

Luyện tập trang 21 Khoa học tự nhiên 9: Cho biết tốc độ ánh sáng truyền trong không khí là 300 000 km/s; trong thủy tinh là 197 368 km/s. Hãy tính chiết suất của thủy tinh.

Lời giải:

Chiết suất của thủy tinh là :

$n_{21}=\frac{v_1}{v_2}=\frac{300000}{197368}=1,52$

Luyện tập trang 21 Khoa học tự nhiên 9: Trả lời câu hỏi đã nêu ở đầu bài học.

Lời giải:

Các tia sáng xuất phát từ phần đầu bút chì, truyền trong nước, khúc xạ tại mặt phân cách giữa nước và không khí rồi truyền đến mắt người quan sát. Mắt người quan sát sẽ nhìn thấy đầu bút chì nằm gần mặt nước hơn.

Vận dụng trang 21 Khoa học tự nhiên 9: Vì sao khi đứng trên thành hồ bơi, ta lại thấy đáy hồ bơi có vẻ gần mặt nước hơn so với thực tế?

Lời giải:

Các tia sáng xuất phát từ đáy hồ bơi, truyền trong nước, bị khúc xạ tại mặt phân cách giữa nước và không khí rồi truyền đến mắt người quan sát. Mắt người quan sát sẽ nhìn thấy đầu bút chì nằm gần mặt nước hơn.

Xem thêm các bài giải bài tập Khoa học tự nhiên 9 Chân trời sáng tạo hay, chi tiết khác:

Ôn tập chủ đề 1

Bài 4. Khúc xạ ánh sáng .

Bài 5. Tán sắc ánh sáng qua lăng kính. Màu sắc của vật

Bài 6. Phản xạ toàn phần

Bài 7. Thấu kính. Kính lúp

Ôn tập chủ đề 2

Lý thuyết KHTN 9 Bài 4: Khúc xạ ánh sáng

1. Hiện tượng khúc xạ ánh sáng

- Khi truyền từ môi trường trong suốt này sang môi trường trong suốt khác, tia sáng có thể bị khúc xạ (bị lệch khỏi phương truyền ban đầu) tại mặt phân cách giữa hai môi trường

2. Định luật khúc xạ ánh sáng

- Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới và ở phía bên kia pháp tuyến so với tia tới

- Với hai môi trường trong suốt nhất định, tỉ số giữa sin của góc tới (sini) và sin của góc khúc xạ (sinr) luôn không đổi:

$\frac{\sin i}{\sin r}=h/s$

3. Chiết suất của môi trường

- Chiết suất của một môi trường có giá trị bằng tỉ số tốc độ ánh sáng trong chân không (hoặc không khí) với tốc độ ánh sáng trong môi trường đó