Lời giải bài tập Lịch Sử lớp 10 Bài 10: Hành trình phát triển và thành tựu của văn minh Đông Nam Á thời kì cổ-trung đại sách Kết nối tri thức hay, ngắn gọn sẽ giúp học sinh dễ dàng trả lời câu hỏi Lịch Sử 10 Bài 10 từ đó học tốt môn Địa 10.

Giải bài tập Lịch Sử lớp 10 Bài 10: Hành trình phát triển và thành tựu của văn minh Đông Nam Á thời kì cổ-trung đại

Video giải Lịch sử 10 Bài 10: Hành trình phát triển và thành tựu của văn minh Đông Nam Á thời kì cổ-trung đại - Kết nối tri thức

1. Hành trình phát triển của văn minh Đông Nam Á

Giải Lịch sử 10 trang 85 Kết nối tri thức

Câu hỏi trang 85 Lịch sử 10: Nêu những nét chính trong các giai đoạn phát triển của văn minh Đông Nam Á?

Phương pháp giải:

Xem lại nội dung mục 1

Trả lời:

- Giai đoạn hình thành và bước đầu phát triển (từ những thế kỉ trước và đầu công nguyên): Gắn với sự hình thành và phát triển của các quốc gia đầu tiên.

- Giai đoạn phát triển rực rỡ từ thế kỉ VII đến thế kỉ XV: Gắn với sự hình thành và phát triển thịnh đạt của các vương triều phong kiến.

- Giai đoạn văn minh Đông Nam Á từ thế kỉ XVI đến thế kỉ XIX: Gắn .với quá trình suy yếu của các vương triều phong kiến và sự xâm nhập của chủ nghĩa tư bản phương Tây.

2. Một số thành tựu tiêu biểu

Giải Lịch sử 10 trang 88 Kết nối tri thức

Câu hỏi 1 trang 88 Lịch sử 10:  Em hãy trình bày một số nét tiêu biểu về tín ngưỡng, tôn giáo ở Đông Nam Á trong thời kì cổ-trung đại.

Phương pháp giải:

Xem lại kiến thức về tín ngưỡng và tôn giáo.

Trả lời:

- Tín ngưỡng:

+ Trước khi chịu ảnh hưởng của các nền văn hóa lớn từ bên ngoài, ở Đông Nam Á đã tồn tại các hình thức tín ngưỡng bản địa phong phú, đa dạng.

+ Gồm ba nhóm chính: tín ngưỡng sùng bài tự nhiên, tín ngưỡng phồn thực và tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên.

- Tôn giáo:

+ Nhiều tôn giáo lớn như Phật giáo, Hồi giáo được du nhập vào các nước Đông Nam Á và ảnh hưởng đến đời sống tinh thần của cư dân từng quốc gia trong khu vực này.

+ Các tôn giáo chung sống một cách hòa hợp.

Câu hỏi 2 trang 88 Lịch sử 10: Hãy giải thích vì sao nhiều tôn giáo lớn trên thế giới được truyền bá và phát triển ở các quốc gia Đông Nam Á.

Phương pháp giải:

Tham khảo thông tin internet:

- Truyền bá vào Đông Nam Á sớm.

- Dung hòa với tín ngưỡng bản địa

Trả lời:

Khu vực Đông Nam Á nằm ở vị trí giao thương và trao đổi quan trọng nên việc ảnh hưởng của các tôn giáo cũng từ từ và dần hòa hợp. Cũng chính từ vị trí địa lí thuận lợi mà các tôn giáo lớn trên thế giới được truyền bá và phát triển ở các quốc gia ở Đông Nam Á.

Trong quá trình lịch sử, bằng nhiều con đường khác nhau (buôn bán, chiến tranh…) các tôn giáo lớn của thế giới như Phật giáo, Hindu giáo, Hồi giáo, Công giáo,… được du nhập và có ảnh hưởng lớn đến cư dân từng quốc gia trong khu vực này.

Các tôn giáo lớn đã dung hòa với tín ngưỡng bản địa để tồn tại và phát triển mạnh mẽ ở các quốc gia khu vực Đông Nam Á.

Giải Lịch sử 10 trang 89 Kết nối tri thức

Câu hỏi 1 trang 89 Lịch sử 10: Việc cư dân các nước Đông Nam Á sáng tạo ra chữ viết của mình có ý nghĩa như thế nào?

Phương pháp giải:

Tư duy suy luận

Trả lời:

Việc các nước Đông Nam Á có viết riêng, cư dân các nước Đông Nam Á đã:

- Tạo dựng một nền văn học viết đa dạng với nhiều tác phẩm xuất sắc còn được lưu giữ đến ngày nay, như Truyện Kiều (Việt Nam), Riêm Kê (Cam-pu-chia), Ra-ma-kiên (Thái Lan),…

- Thể hiện sự sáng tạo, tinh thần dân tộc mạnh mẽ.

- Trên nền tảng chữ viết riêng, cư dân Đông Nam Á đã sáng tạo ra nền văn học viết mang tính dân tộc cao, đa dạng về thể loại, trong đó có những tác phẩm có giá trị trường tồn, còn được lưu giữ đến ngày nay.

Câu hỏi 2 trang 89 Lịch sử 10: Kể tên một số tác phẩm văn học chữ Nôm tiêu biểu của Việt Nam thời kì trung đại mà em biết.

Phương pháp giải:

Liên hệ văn học 6, hoặc tìm kiếm thông tin sách báo, internet

Trả lời:

Một số tác phẩm chữ Nôm thời kì trung đại: Quốc âm thi tập, Qua đèo ngang, Lục Vân Tiên, Thương vợ, Thu điếu, Bạn đến chơi nhà, Bánh trôi nước,…

Giải Lịch sử 10 trang 92 Kết nối tri thức

Câu hỏi 1 trang 92 Lịch sử 10: Hãy nêu một số thành tựu tiêu biểu của văn minh Đông Nam Á. Em ấn tượng nhất với thành tựu nào?

Phương pháp giải:

Xem lại các thành tựu tiêu biểu của văn minh Đông Nam Á.

Trả lời:

- Trống đồng, thạp đồng Đông Sơn (Việt Nam) là minh chứng cho sự phát triển đến đỉnh cao của nghệ thuật tạo hình bản địa Đông Nam Á thời kì này.

- Cùng với các công trình kiến trúc đồ sộ là hàng loạt tác phẩm điêu khắc nổi tiếng, với hai loại hình chủ yếu là phù điêu và tượng.

- Trên các nền tảng văn hóa bản địa, cư dân các quốc gia Đông Nam Á tiếp thu có chọn lọc những thành tựu từ bên ngoài, để sáng tạo nên một nền nghệ thuật kiến trúc và điêu khắc đặc sắc mang đậm bản sắc của riêng mình. Kiến trúc và điêu khắc Đông Nam Á đạt đến đỉnh cao rực rỡ với nhiều công trình đặc sắc, tiêu biểu là: quần thể kiến trúc đền Bô-rô-bu-đua (In-đô-nê-xi-a), Ăng-co-vát, chùa Phật Ngọc,…

Câu hỏi 2 trang 92 Lịch sử 10: Em có nhận xét gì về giá thị trường tồn của những thành tựu văn minh Đông Nam Á thời kì cổ-trung đại?

Phương pháp giải:

Xem lại kiến thức và nhận xét

Trả lời:

- Trên nền tảng văn hóa bản địa, các quốc gia Đông Nam Á tiếp thu có chọn lọc những tinh hoa của văn hóa bên ngoài để sáng tạo nên một nền văn minh đặc sắc mang đậm bản sắc riêng của mình.

- Các công trình kiến trúc cách đây hơn 1000 năm có nghệ thuật kiến trúc, điêu khắc hết sức độc đáo. Có vai trò rất lớn trong đời sống văn hóa của cư dân mỗi quốc gia nói riêng và khu vực Đông Nam Á đến tận ngày nay.

Luyện tập - Vận dụng

Luyện tập 1 trang 92 Lịch sử 10: Xây dựng trục thời gian về hành trình phát triển của văn minh Đông Nam Á thời kì cổ-trung đại.

Phương pháp giải:

Xem lại kiến thức và lập bảng

Trả lời:

Luyện tập 2 trang 92 Lịch sử 10: Lập bảng thống kê theo gợi ý dưới đây (hoặc vẽ sơ đồ tư duy) về những thành tựu tiêu biểu của văn minh Đông Nam Á thời kì cổ-trung đại.

Phương pháp giải:

Xem lại các thành tựu của Đông Nam Á

Trả lời:

Vận dụng trang 92 Lịch sử 10: Nếu được tham gia "Tàu Thanh niên Đông Nam Á-Nhật Bản", em hãy lựa chọn thành tựu nào về văn minh Đông Nam Á để chia sẻ với bạn bè quốc tế? Vì sao?

Phương pháp giải:

Lựa chọn một thành tựu văn minh Đông Nam Á em ấn tượng: văn minh lúa nước, gia vị, tháp Chăm, đền Ăngkor,...

Trả lời:

Nếu được tham gia "Tàu Thanh niên Đông Nam Á-Nhật Bản", em sẽ lựa chọn Thạt Luổng hay còn được gọi là That Luang, một tháp Phật giáo ở Viêng Chăn, tại Lào Đông Nam Á để chia sẻ với bạn bè quốc tế.

Vì tháp này đã được cho xây từ năm 1566 dưới triều của vua Xệt- Tha- Thi- Lạt, tháp xây theo hình dáng một nậm rượu, ở trên một phế tích của một ngôi đền tại Ấn Độ vào thế kỷ thứ 13.

Bên ngoài ngôi chùa này được dát vàng nó mang trong mình một kiến trúc riêng biệt. Do đó trở nên đặc biệt ở vùng Đông Nam Á. Thạt Luổng được đánh giá như là một công trình văn hóa mang đầy tính tôn giáo sâu sắc, biểu tượng cho sự trí tuệ, óc sáng tạo, tinh thần đoàn kết… và cũng chính là biểu tượng của cả quốc gia Lào.

Đây cũng chính là ngôi chùa cổ lớn nhất tại nước Lào.Vào thế kỷ thứ 19, Tháp Thạt Luổng từng bị phá hủy do cuộc xâm lược của người Thái, sau đó đã được khôi phục như nguyên trạng ban đầu.

Được biết đến với biệt danh.“Tháp ngọc trên thế giới”. Thạt Luổng trong tên tháp có ỹ nghĩa là tháp lớn. Xây dựng dưới triều cai trị của vua Xệt Tha Thi Lạt, lúc nhà vua dời đô về Viêng Chăn, trước đó là ở Luông Pha Băng.Thạt được đặt tên là “Che Đi Loka Chulamani” có ý nghĩa “Tháp ngọc trên thế giới”. Những người dân tại đây vẫn quen gọi là Thạt Luổng nhằm chỉ sự vĩ đại, to lớn của tòa tháp này.

Lý thuyết Lịch sử 7 Bài 10: Hành trình phát triển và thành tựu của văn minh Đông Nam Á (thời kì cổ - trung đại)

I. Hành trình phát triển của văn minh Đông Nam Á

- Từ những thế kỉ tiếp giáp Công nguyên đến thế kỉ VII: đây là giai đoạn hình thành và bước đầu phát triển của văn minh Đông Nam Á

+ Gắn với sự hình thành và phát triển của các quốc gia đầu tiên, như Văn Lang - Âu Lạc, Phù Nam, các quốc gia ở hạ lưu sông Chao Phray-a,...

+ Ảnh hưởng của văn minh Ấn Độ và văn minh Trung Hoa đối với khu vực Đông Nam Á đã thể hiện rõ nét.

- Từ thế kỉ VII đến thế kỉ XV: đây là giai đoạn phát triển rực rỡ của văn minh Đông Nam Á

+ Gắn với sự hình thành và phát triển thịnh đạt của các quốc gia phong kiến

+ Các quốc gia phong kiến Đông Nam Á tiếp thu có chọn lọc những tinh hoa của văn minh Ấn Độ và văn minh Trung Hoa.

- Từ thế kỉ XVI đến thế kỉ XIX: đay là giia đoạn văn mknh Đông Nam Á có những chuyển biến quan trọng

+ Gắn với quá trình suy yếu của các vương triều phong kiến và sự xâm nhập của chủ nghĩa tư bản phương Tây

+ Văn minh Đông Nam Á có những chuyển biến quan trọng, chịu ảnh hưởng của văn minh phương Tây, đạt được nhiều thành tựu trên các lĩnh vực chính trị, văn hoá, khoa học, kĩ thuật,...

II. Một số thành tựu tiêu biểu

a) Tín ngưỡng, tôn giáo

* Tín ngưỡng

- Trước khi chịu ảnh hưởng của các nền văn hoá lớn từ bên ngoài, ở Đông Nam Á đã tồn tại các hình thức tín ngưỡng bản địa phong phú, đa dạng.

- Về cơ bản, tín ngưỡng Đông Nam Á bao gồm ba nhóm chính:

+ Tín ngưỡng sùng bái tự nhiên

+ Tín ngưỡng phồn thực

+ Tín ngưỡng thờ cúng người đã mất

Lễ hội đền Hùng gắn với tín ngưỡng thờ cúng vua Hùng của người Việt Nam

- Các hình thức tín ngưỡng bản địa được bảo tồn trong quá trình phát triển của lịch sử Đông Nam Á và tiếp tục tồn tại đến ngày nay

* Tôn giáo

- Bằng nhiều con đường khác nhau, các tôn giáo lớn của thế giới như Phật giáo, Hin-đu giáo, Hồi giáo, Công giáo lần lượt được du nhập vào Đông Nam Á và có ảnh hưởng lớn trong đời sống tinh thần của cư dân từng quốc gia trong khu vực này.

+ Phật giáo du nhập từ khoảng những thế kỉ đầu Công nguyên và có vai trò quan trọng trong đời sống chính trị, xã hội và văn hoá của cư dân nhiều nước (Thái Lan, Lào, Cam-pu-chia,...).

+ Hồi giáo được truyền bá thông qua hoạt động thương mại của các thương nhân Ấn Độ vào khoảng thế kỉ XIII. Hồi giáo phát triển hưng thịnh ở Đông Nam Á với sự ra đời của các quốc gia Hồi giáo: Ma-lắc-ca, A-chê… vào các thế kỉ XV-XVII.

+ Đầu thế kỉ XVI, Công giáo được truyền bá vào Phi-líp-pin. Cùng với quá trình các nước phương Tây mở rộng xâm lược Đông Nam Á, Công giáo tiếp tục được truyền bá đến nhiều nước khác trong khu vực.

- Nhìn chung ở Đông Nam Á thời kì cổ - trung đại các tôn giáo cùng tồn tại và phát triển một cách hoà hợp.

Phật giáo (Tiểu thừa) được cư dân Thái Lan sùng mộ

b) Chữ viết và văn học

* Chữ viết

- Trước khi sáng tạo chữ viết riêng, các nước Đông Nam Á sử dụng các chữ viết cổ của Ấn Độ (chữ Phạn, chữ Pa-li) và Trung Quốc (chữ Hán).

- Dần dần, cư dân các nước Đông Nam Á đã sáng tạo ra một hệ thống chữ viết riêng để ghi ngôn ngữ bản địa của mình như: chữ Chăm cổ, Khơ-me cổ, Mã Lai cổ, Miến cổ, chữ Nôm của người Việt,...

* Văn học

- Trên nền tảng văn minh nông nghiệp lúa nước, cư dân Đông Nam Á đã sáng tạo ra kho tàng văn học dân gian phong phú, đa dạng.

Trong dòng văn học dân gian, nổi bật nhất là các truyền thuyết, thần thoại, cổ tích, truyện cười, truyện ngụ ngôn, truyện thơ khuyết danh,...

- Trên cơ sở chữ viết riêng, cư dân các nước Đông Nam Á đã tạo dựng một nền văn học viết đa dạng với nhiều tác phẩm xuất sắc còn được lưu giữ đến ngày nay, như Truyện Kiều (Việt Nam), Riêm Kê (Cam-pu-chia), Ra-na-kiện (Thái Lan),...

c) Kiến trúc và điêu khắc

* Kiến trúc

- Cư dân Đông Nam Á đã tạo dựng hàng loạt công trình kiến trúc (đền, chùa, tháp) mang phong cách Phật giáo và Hin-đu giáo ảnh hưởng của văn hoá Ấn Độ nhưng vẫn có nét độc đáo riêng, thể hiện bản sắc văn hoá của từng dân tộc.

* Điêu khắc

- Trước khi tiếp thu ảnh hưởng của các nền văn hoá lớn từ bên ngoài, cư dân ở Đông Nam Á đã sáng tạo ra nghệ thuật tạo hình độc đáo và đa dạng, thể hiện qua nghệ thuật chạm khắc hoa văn trang trí trên các hiện vật bằng gốm, đồng,...

- Cùng với các công trình kiến trúc đồ sộ là hàng loạt tác phẩm điêu khắc nổi tiếng, với hai loại hình chủ yếu là phù điêu và tượng.

- Cư dân các quốc gia Đông Nam Á tiếp thu có chọn lọc những thành tựu từ bên ngoài, để sáng tạo nên một nền nghệ thuật kiến trúc và điêu khắc đặc sắc mang đậm bản sắc của riêng mình.

- Kiến trúc và điêu khắc Đông Nam Á đạt đến đỉnh cao rực rỡ với nhiều công trình đặc sắc, tiêu biểu là:

+ Quần thể kiến trúc đền Bô-rô-bu-đua (In-đô-nê-xi-a),

+ Quần thể kiến trúc Ăng-co Vát và Ăng-co Thom (Cam-pu-chia)

+ Chùa Phật Ngọc (Thái Lan)

+ Chùa Vàng (Mi-an-ma)

+ Khu đền tháp Mỹ Sơn (Việt Nam),...

Đền Bô-rô-bu-đua (In-đô-nê-xi-a) là kì quan Phật giáo lớn nhất thế giới

Xem thêm các bài giải SGK Lịch sử lớp 10 Kết nối tri thức hay, chi tiết:

Bài 9: Cơ sở hình thành văn minh Đông Nam Á thời kì cổ - trung đại

Bài 11: Một số nền văn minh cổ trên đất nước Việt Nam

Bài 12: Văn minh Đại Việt

Bài 13: Đời sống vật chất và tinh thần của cộng đồng các dân tộc Việt Nam