1. Sự thành lập nhà Hồ

Giải Lịch sử 7 trang 75 Kết nối tri thức

Câu hỏi trang 75 Lịch sử 7: Hãy cho biết nhà Hồ được thành lập như thế nào?

Phương pháp giải:

B1: Đọc mục 1 trang 74, 75 SGK.

B2: Các từ khóa cần chú ý: Nửa sau thế kỉ XIV, nhà Trần, suy yếu, khởi nghĩa nông dân, Chăm-pa, Hồ Quý Ly, 1397, dời đô, Thanh Hóa, năm 1400, Đại Ngu.

Trả lời:

- Nửa sau thế kỉ XIV, nhà Trần ngày càng suy yếu, tầng lớp quý tộc có xu hướng ăn chơi hưởng lạc khiến nhân dân bất bình

- Hồ Quý Ly dần thâu tóm quyền lực. Năm 1397, ông ép vua Trần dời đô vào Thanh Hóa.

- Năm 1400, Hồ Quý Ly buộc vua Trần nhường ngôi, lập ra triều Hồ, đặt tên nước là Đại Ngu.

2. Một số nội dung và tác động của những cải cách của Hồ Quý Ly

Câu hỏi trang 75 Lịch sử 7: Trình bày những nét chính về cải cách của Hồ Quý Ly trên các lĩnh vực và tác động của những cải cách đó đối với xã hội.

Phương pháp giải:

B1: Đọc mục 2 trang 75 SGK.

B2: Xét cải cách của Hồ Quý Ly trên các lĩnh vực chính trị, quân sự, tài chính, giáo dục…

Trả lời:

3. Kháng chiến chống quân Minh của nhà Hồ

Giải Lịch sử 7 trang 76 Kết nối tri thức

Câu hỏi 1 trang 76 Lịch sử 7: Mô tả những nét chính của cuộc kháng chiến chống quân Minh

Phương pháp giải:

B1: Đọc mục 3 trang 76 SGK.

B2: Chú ý lí do nhà Minh đem quân sang xâm lược nước ta. 

Trả lời:

- Cuối năm 1406, lấy cớ Hồ Quý Ly cướp ngôi nhà Trần, nhà Minh huy động lực lượng lớn do Trương Phụ và Mộc Thạnh chỉ huy tiến sang xâm lược Đại Ngu.

- Cuối tháng 1 – 1407, quân Minh chiếm được thành Đa Bang và Đông Đô, nhà Hồ phải rút quân về cố thủ ở Tây Đô.

- Tháng 6 – 1407, cuộc kháng chiến của nhà Hồ thất bại.

Câu hỏi 2 trang 76 Lịch sử 7: Khai thác tư liệu 1, 2 và thông tin trong mục, hãy giải thích vì sao cuộc kháng chiến chống Minh của nhà Hồ thất bại nhanh chóng

Phương pháp giải:

B1: Đọc mục 3 và tư liệu 1, 2 trang 76 SGK

Luyện tập và vận dụng

Luyện tập 1 trang 76 Lịch sử 7: Lập bảng hệ thống (hoặc sơ đồ tư duy) về nội dung chủ yếu trong cải cách của Hồ Quý Ly. Từ đó hãy chỉ ra những mặt tích cực và hạn chế của những cải cách đó.

Phương pháp giải:

B1: Đọc mục 2 trang 75 SGK.

B2: xét trên các mặt chính trị, xã hội, kinh tế

Trả lời:

- Tích cực:

+ Củng cố quyền lực chính quyền trung ương

+ Giảm bớt thế lực tầng lớp quý tộc

+ Tăng cường tiềm lực kinh tế đất nước và phát triển văn hóa dân tộc

- Hạn chế:

+ Một số chính sách chưa thực hiện triệt để 

+ Chính sách cải cách cũng chưa giải quyết được những yêu cầu bức thiết của cuộc sống đông đảo nhân dân, đặc biệt là nông dân.

Luyện tập 2 trang 76 Lịch sử 7: Theo em, đường lối kháng chiến của nhà Hồ chống quân Minh có gì khác so với đường lối kháng chiến của nhà Trần trong ba lần chống quân Mông – Nguyên

Phương pháp giải:

B1: Đọc mục 3 trang 76 SGK và đọc lại bài 14 trang 68 SGK.

B2: Các từ khóa cần chú ý: Lấy cớ, cướp ngôi nhà Trần, cuối năm 1406, nhà Minh, xâm lược Đại Ngu, cuối tháng 1 – 1407, chiếm được Đa Bang, Đông Đô, tháng 6 – 1407, nhà Hồ thất bại.

Trả lời:

Vận dụng 3 trang 76 Lịch sử 7: Từ sự thất bại của cuộc kháng chiến chống Minh của nhà Hồ đã để lại bài học kinh nghiệm gì cho công cuộc đấu tranh chống ngoại xâm bảo vệ Tổ quốc?

Phương pháp giải:

B1: Đọc mục 3 và tư liệu 1, 2 trang 76 SGK

B2: Phân tích tầm quan trọng của "lòng dân"

Lời giải chi tiết:

Bài học lớn nhất mà nhà Hồ để lại cho công cuộc xây dựng Tổ quốc đó chính là “bài học về lòng dân”

- Phải lấy đoàn kết toàn dân làm sức mạnh, dựa vào dân mà đánh giặc.

- Phải giải quyết vấn đề lục đục trong nội bộ, đừng để nó là điểm yếu dẫn đến những kết quả không mong muốn.

- Khi đánh giặc mạnh không nên đương đầu trực tiếp với giặc sẽ làm hao mòn lực lượng của ta và không rút lui cố thủ mà bảo toàn lực lượng chờ thời cơ phản công.

Lý thuyết Lịch sử 7 Bài 15: Nước Đại Ngu thời Hồ (1400 – 1407)

1. Sự thành lập nhà Hồ

- Hoàn cảnh lịch sử:

+ Nửa sau thế kỉ XIV, nhà Trần ngày càng suy yểu.

+ Khởi nghĩa của nông dân và nô tì nổ ra ở nhiều nơi.

+ Những cuộc tấn công của Chăm-pa ra Thăng Long càng làm cho triều Trần thêm rệu rã.

+ Trong bối cảnh đó, Hồ Quý Ly dần thâu tóm quyền lực. Năm 1397, ông ép vua Trần dời đô vào Thanh Hoá.

- Nhà Hồ thành lập: năm 1400, Hồ Quý Ly buộc vua Trần nhường ngôi, lập ra triều Hồ, đặt tên nước là Đại Ngu (niềm vui lớn).

Thành Tây Đô (Thanh Hóa)

2. Một số nội dung và tác động của những cải cách của Hồ Quý Ly

a) Nội dung

- Về chính trị, quân sự:

+ Củng cố chế độ quân chủ tập quyền: cải tổ quy chế quan lại, lập lại kỉ cương,..

+ Tăng cường lực lượng quân đội chính quy, xây dựng nhiều thành luỹ như Tây Đô, Đa Bang (Ba Vì, Hà Nội),... chế tạo súng thần cơ, đóng thuyền chiến,...

- Về kinh tế, xã hội:

+ Thực hiện chính sách hạn điền, hạn nô nhằm hạn chế quyền lực của quý tộc Trần

+ Phát hành tiền giấy Thông bảo hội sao

+ Cải cách chế độ thuế khóa, thống nhất đơn vị đo lường trong cả nước,…

Tiền giấy thông bảo Hội sao dưới thời Hồ

- Về văn hóa, giáo dục:

+ Cải cách chế độ học tập và thi cử để tuyển chọn nhân tài.

+ Khuyến khích sử dụng chữ Nôm để dịch sách chữ Hán, dạy học và sáng tác văn chương...

b) Tác động

- Tích cực:

+ Góp phần củng cố quyền lực của chính quyền trung ương

+ Giảm bớt thế lực tầng lớp quý tộc

+ Tăng cường tiềm lực kinh tế đất nước và phát triển văn hoá dân tộc.

- Hạn chế: những cải cách còn chưa triệt để và kết quả trong thực tế còn hạn chế.

3. Kháng chiến chống quân Minh của nhà Hồ

- Hoàn cảnh lịch sử: Cuối năm 1406, lấy cớ “phù Trần diệt Hồ”, nhà Minh huy động lực lượng lớn chỉ huy tiến sang xâm lược Đại Ngu.

- Diễn biến:

+ Cuối tháng 1/1407, quân Minh chiếm được thành Đa Bang và Đông Đô, nhà Hồ phải rút quân về cố thủ ở Tây Đô.

+ Tháng 6/1407, cuộc kháng chiến của nhà Hồ thất bại.

Hồ Quý Ly bị quân Minh bắt (tranh minh họa)

- Nguyên nhân thất bại:

+ Không huy động được sức mạnh toàn dân tham gia kháng chiến

+ Nhà Hồ quá chú trọng vào việc xây dựng các phòng tuyến quân sự và lực lượng quân đội chính quy nên tự “giam mình” trong thế trận phòng ngự bị động.

Xem thêm các bài giải SGK Lịch sử lớp 7 Kết nối tri thức hay, chi tiết:

Bài 14: Ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Nguyên - Mông

Bài 16: Khởi nghĩa Lam Sơn (1418-1427)

Bài 17: Đại Việt thời Lê Sơ (1428-1527)

Bài 18: Vương quốc Chăm – pa và vùng đất Nam Bộ từ đầu thế kỉ X đến đầu thế kỉ XVI