Câu 1 trang 19 HĐTN lớp 10: Thảo luận về biểu hiện của người chủ động trong các tình huống học tập và giao tiếp khác nhau.

Gợi ý:

+ Trong học tập:

- Khi tự học ở nhà: tự giác làm hết bài tập được giao; xem trước bài mới…

- Khi học trên lớp: hăng hái phát biểu xây dựng bài; tích cực tham gia hoạt động nhóm…

- … 

+ Trong giao tiếp:

- Giao tiếp với bạn bè: sẵn sàng hợp tác, trao đổi kiến thức, phương pháp học tập, làm quen với các bạn;…

- Giao tiếp với thầy cô: đề nghị thầy cô giúp đỡ khi gặp khó khăn; hỏi lại thầy cô những kiến thức chưa hiểu;…

- Giao tiếp trong gia đình:…

- Giao tiếp ở nơi công cộng:…

Phương pháp giải:

Nêu biểu hiện của người chủ động trong học tập và giao tiếp:

+ Trong học tập: chủ động được biểu hiện như thế nào? Ý thức của người chủ động ra sao? Người chủ động trong học tập là người thế nào?

+ Trong giao tiếp: sự chủ động được biểu hiện như nào trong ứng xử gia đình, công cộng?

Trả lời:

Biểu hiện của người chủ động trong học tập và giao tiếp:

+ Trong học tập: 

- Luôn đúng giờ, luôn hoàn thành kịp thời và tốt nhất công việc học tập như: học thuộc bài, làm đủ bài tập, thực hiện trách nhiệm đối với trường lớp, giúp đỡ bạn bè cùng tiến bộ…

- Người tự giác trong học tập luôn là người năng động, sáng tạo, tích cực trong công việc của tập thể.

+ Trong giao tiếp:

- Giao tiếp trong gia đình: chủ động chào hỏi, hỏi thăm người thân trong gia đình hàng ngày; chủ động giúp đỡ bố mẹ những công việc nhà nằm trong khả năng thực hiện của mình;…

- Giao tiếp ở nơi công cộng: thái độ tôn trọng người khác khi giao tiếp với những người xung quanh, chủ động giúp đỡ người đi đường khi họ gặp khó khăn; nhắc nhở người đi đường khi họ chưa gạt chân chống hay chưa xi nhan,…

Câu 2 trang 19 HĐTN lớp 10: Chia sẻ những thuận lợi và khó khăn của bản thân em khi thể hiện sự chủ động trong học tập và giao tiếp.

Phương pháp giải:

Chia sẻ những khó khăn và thuận lợi của bản thân em khi thể hiện sự chủ động trong học tập và giao tiếp:

+ Thuận lợi:

- Trong học tập: thuận lợi khi trao đổi học tập với bạn bè như thế nào? Sở thích, mục tiêu các bạn có giống em không? Điều đó đem đến hiệu quả trong học tập như nào?

- Trong giao tiếp: tính cách và tư duy của em có mang lại thuận lợi trong giao tiếp hay không? Mọi người xung quanh có cách giao tiếp thế nào? Ảnh hưởng như thế nào đến cuộc giao tiếp?

+ Khó khăn:

- Trong học tập: việc giao tiếp, học nhóm, chủ động với nhau quá nhiều có mang đến tác hại gì không?

- Trong giao tiếp: nếu quá cởi mở, việc ứng xử của em trong các tình huống có tinh tế hay chưa? Mọi người xung quanh có thái độ như thế nào trong giao tiếp?

Trả lời:

Những thuận lợi và khó khăn của bản thân em khi thể hiện sự chủ động trong học tập và giao tiếp.

+ Thuận lợi:

- Trong học tập: do cùng lứa tuổi, thế hệ nên việc giao tiếp, hỏi bài và chia sẻ các câu chuyện học tập với bạn bè trở nên dễ dàng hơn; một số người bạn có chung sở thích và phương pháp học tập giống em; khi không hiểu bài em cũng như các bạn đều chủ động trao đổi với nhau về bài tập…

- Trong giao tiếp: là một người có tính cách cởi mở, tư duy thoáng nên việc giao tiếp của em với mọi người cũng trở nên dễ dàng hơn; hầu hết mọi người xung quanh có sự thân thiện, hòa nhã nên việc giao tiếp dễ đạt được mục đích cần giao tiếp…

+ Khó khăn:

- Trong học tập: đôi khi việc trao đổi với nhau quá nhiều khiến chất lượng học nhóm giảm sút, việc nói chuyện quá nhiều nhưng không đạt được mục tiêu nhất định là về bài học; đôi khi cả em và các bạn đều hiểu sai kiến thức và cần đến sự trợ giúp của thầy cô giáo hơn là cùng nhau bàn bạc…

- Trong giao tiếp: đôi khi quá cởi mở, tư duy thoáng nên trong  một số tình huống giao tiếp em thấy mình chưa tinh tế, cách ứng xử chưa tốt; một số người khó tính, khó nắm bắt câu chuyện cũng gây khó dễ với em khi giao tiếp…

Câu 1 trang 19 HĐTN lớp 10: Thảo luận và chỉ ra biểu hiện của sự tự chủ, lòng tự trọng, ý chí vượt khó trong các tình huống sau:

Phương pháp giải:

Dựa vào từng tình huống nêu lên biểu hiện của sự tự chủ, lòng tự trọng, ý chí vượt khó:

+ Phân tích hoàn cảnh từng tình huống

+ Tự chủ, lòng tự trọng, ý chí vượt khó ở điểm nào? Dấu hiệu ra sao?

Trả lời:

+ Biểu hiện của sự tự chủ, lòng tự trọng, ý chí vượt khó:

- Tình huống 1: Dù đang ao ước có một chiếc điện thoại để dùng nhưng Hà quyết định nộp lại chiếc điện thoại trong ngăn bàn lớp  cho bác bảo vệ và báo cho cô chủ nhiệm.

=> Hành động này cho thấy Hà là người có lòng tự trọng, không tham lam và trung thực.

- Tình huống 2: Khi biết được người bạn lan truyền tin đồn không đúng về mình, Nga đã tự chủ, chủ động đến nói chuyện thẳng thắn.

=> Đây là hành động cho thấy sự tự chủ trong nhận thức, hành vi. Dù gặp trường hợp không tốt nhưng bạn vẫn giữ bình tĩnh, chủ động giải quyết vấn đề bằng đầy văn minh, lịch sự.

- Tình huống 3: Dù hàng ngày phải vượt qua con đường dài, lởm chởm đất đá, dù còn phải lo lắng công việc gia đình nhưng Thanh vẫn cố gắng vươn lên trong học tập.

=> Ý chí vượt khó của bạn được biểu hiện ngay trong việc bạn không ngại khó, ngại khổ để hoàn thành tốt việc học tập của mình trên trường và giúp đỡ gia đình.

Câu 2 trang 20 HĐTN lớp 10: Trao đổi về cách thức thể hiện sự tự chủ, lòng tự trọng, ý chí vượt khó.

Phương pháp giải:

Cách thức thể hiện sự tự chủ, lòng tự trọng, ý chí vượt khó:

+ Tự chủ: trong học tập và giao tiếp ra sao? Trước khi làm việc gì thì tự chủ được biểu hiện như thế nào?...

+ Tự trọng: tự trọng khi gặp va quệt khi tham gia giao thông như thế nào? Trong ăn nói và trang phục hàng ngày ra sao?

+ Ý chí vượt khó: khi gặp khó khăn có cách ứng xử, giải quyết ra sao? Tinh thần, ý chí như thế nào để đạt được mục tiêu đã đạt ra?

Trả lời:

+  Tự chủ:

- Trong học tập: Cân nhắc trước khi làm một việc gì, thay đổi kế hoạch tuỳ theo công việc cụ thể, tự ý thức là khi nào làm xong bài tập mới đi chơi,…

- Trong giao tiếp: Luôn từ tốn trong nói năng, cư xử với mọi người, bình tĩnh suy xét sự việc trước khi đưa ra ý kiến,…

+ Tự trọng:

- Lỡ va quệt xe cộ vào người đi đường thì đỡ người ta dậy, hỏi han và xin lỗi, hoặc đưa vào bệnh viện;

- Đi xe không lạng lách, đánh võng, vượt ẩu, thực hiện tốt văn hóa giao thông;

- Ăn nói và trang phục lịch sự, khiêm nhường; 

+ Ý chí vượt khó:

- Luôn biết khắc phục hoàn cảnh khó khăn bằng cách tự lao động, mưu sinh, vừa học vừa làm, tự mở cho mình con đường đến tương lai tốt đẹp.

- Những người bị bệnh tật hiểm nghèo hoặc bị khiếm khuyết trên thân thể: cố gắng tự chăm sóc cho bản thân, cố gắng tập luyện, làm những việc có ích.

Câu 3 trang 20 HĐTN lớp 10: Chia sẻ những khó khăn khi thể hiện sự tự chủ, lòng tự trọng và ý chí vượt khó để đạt mục tiêu đề ra.

Phương pháp giải:

 Nêu ra những khó khăn khi thể hiện sự tự chủ, lòng tự trọng và ý chí vượt khó:

+ Các thiết bị công nghệ ảnh hưởng như thế nào đến quá trình làm việc và sự tự chủ?

+ Hoàn cảnh quá khắc nghiệt có tác động đến ý chí vượt khó hay không?

+ Yếu tố nào thường ảnh hưởng trực tiếp đến việc thể hiện lòng tự trọng?

Trả lời:

Những khó khăn khi thể hiện sự tự chủ, lòng tự trọng và ý chí vượt khó để đạt mục tiêu đề ra: 

+ Các thiết bị công nghệ thông minh như: laptop, điện thoại… cùng các thông tin trên mạng xã hội dễ thu hút, khiến mọi người mất đi sự tự chủ, xao nhãng việc mình đang làm.

+ Hoàn cảnh quá khó khăn, không thể khắc phục ngay ở hiện tại, đặc biệt là liên quan đến vấn đề tài chính dễ khiến con người bỏ cuộc mục tiêu, kế hoạch mà bản thân đặt ra trong tương lai.

+ Thiếu tự tin và niềm tin rằng những người khác tốt hơn mình, nỗi sợ thất bại là một trong những yếu tố ảnh hưởng đặc biệt đến việc thể hiện lòng tự trọng của mọi người trong cuộc sống.

Câu 1 trang 21 HĐTN lớp 10: Đóng vai thể hiện sự chủ động trong học tập và giao tiếp ở các tình huống sau:

+ Tình huống 1: Người thân của gia đình từ xa đến thăm và lúc đó chỉ có mình em ở nhà.

+ Tình huống 2: Em muốn tìm kiếm thông tin về một nghề mình quan tâm nhưng thư viện nhà trường không có tài liệu về nghề này.

Phương pháp giải:

+ Phân tích bối cảnh của từng tình huống:

- Tình huống 1:Do là người thân của gia đình ở xa đến thăm nên sự chủ động được thể hiện ở đây không chỉ dừng lại ở mức thăm hỏi mà còn thể hiện sự yêu thương, gắn kết, nhớ nhung, thể hiện sự tôn trọng với người đó.

- Tình huống 2: Do thư viện trường không có nên bạn phải tìm đến ai để mượn tài liệu?

+ Đưa ra các cách thể hiện sự chủ động khác nhau: sự chủ động thể hiện qua lời nói như nào? Đối tượng hướng đến để hiện sự chủ động là ai? Thái độ khi thể hiện như nào? Thái độ, cử chỉ ra sao?

Trả lời:

+ Tình huống 1:

- Chủ động chào hỏi  và mời người đó vào nhà chơi, chờ bố mẹ về

- Rót nước, mời ăn bánh… người đó

- Hỏi han về công việc, cuộc sống, con cái của người đó thời gian qua có tốt hay không, chia sẻ về cuộc sống gia đình mình hiện tại

+ Tình huống 2:

- Chủ động hỏi giáo viên phụ trách môn học về tài liệu liên quan: luôn giữ thái độ tôn trọng, lời nói nhẹ nhàng,…

- Khi đã có nguồn tài liệu, chủ động liên hệ với bạn bè, anh chị khóa trên để mượn và học hỏi phương pháp anh chị, bạn bè cách khai thác tài liệu đó.

Câu 2 trang 21 HĐTN lớp 10: Chia sẻ sự chủ động của bản thân em trong học tập và giao tiếp hàng ngày.

Phương pháp giải:

Chia sẻ sự chủ động của bản thân em trong học tập và giao tiếp:

+ Trong học tập: chủ động ở việc học như nào? thái độ với hoạt động của trường lớp ra sao?

+ Trong giao tiếp: ứng xử như nào với các bạn? Trước một vấn đề bàn luận em làm thế nào?

Trả lời:

Sự chủ động của bản thân em trong học tập và giao tiếp:

+ Trong học tập:

- Luôn đi học đúng giờ

- Chuẩn bị bài tập, soạn bài đầy đủ trước khi lên lớp

- Thực hiện trách nhiệm đối với các hoạt động ở trường lớp

+ Trong giao tiếp:

- Chủ động bắt chuyện với các bạn mới

- Nói lên chính kiến của bản thân ở vấn đề cần bàn luận

- Học cách quyết đoán trong xử lý tình huống.

Câu 1 trang 21 HĐTN lớp 10: Đóng vai thể hiện sự tự chủ, lòng tự trọng, ý chí vượt khó trong các tình huống sau:

Phương pháp giải:

Tùy thuộc vào từng  tình huống em có những cách giải quyết tình huống khác nhau:

+ Phân tích tình huống: hoàn cảnh xảy ra sự việc như thế nào? nhân vật hướng tới để giải quyết vấn đề ra sao?

+ Sự tự chủ, lòng tự trọng, ý chí vượt khó được thể hiện như thế nào?

Trả lời:

- Tình huống 1:

+ Nếu là Phương em sẽ tìm hiểu nguyên nhân của sự hiểu lầm đó, hỏi thăm thông qua các bạn bè trong lớp.

+ Khi tìm hiểu được rõ nguyên nhân của hiểu lầm, sẽ chờ bạn đó bình tĩnh hơn, chọn một dịp cả hai có cơ hội riêng với nhau để dễ giải thích và nói chuyện cho bạn hiểu.

- Tình huống 2:

+ Nếu là Bình em sẽ hẹn mẹ đi xem ca nhạc vào một dịp khác vì bài thuyết trình là công sức và là kết quả của cả nhóm.

+ Việc Bình chọn bài thuyết trình thay vì đi xem ca nhạc sẽ giúp cậu chủ động trong quyết định của mình, xác định được vào nào quan trọng hơn việc nào và việc nào có cần giải quyết trước.

Câu 2 trang 21 HĐTN lớp 10: Chia sẻ những câu chuyện, tình huống mà em đã thể hiện sự tự chủ, lòng tự trọng và ý chí vượt khó để đạt được mục tiêu đề ra.

Phương pháp giải:

+ Chia sẻ câu chuyện, tình huống mà em đã thể hiện sự tự chủ, lòng tự trọng và ý chí vượt khó:

- Câu chuyện xảy ra trong thời gian nào? Bối cảnh ra sao?

- Tình huống đó có những khó khăn gì?

- Em thể hiện sự tự chủ, lòng tự trọng, ý chí vượt khó của mình như thế nào trước tình huống đó?

- Sau khi trải qua tình huống, câu chuyện đó em có cảm xúc, suy nghĩ gì?

Trả lời:

+ Khi gặp bài toán khó, em kiên trì tìm tòi lời giải đến cùng, nếu vẫn chưa thể tìm ra đáp án em sẽ tìm đến bạn bè, thầy cô hỏi phương pháp rồi chủ động về tự giải.

+ Cố gắng làm bài thi vẽ dù vẽ không đẹp

+ Khi còn học lớp 9, đời sống của gia đình em có phần eo hẹp, bố mẹ đều làm công nhân, chỉ đủ nuôi hai chị em ăn học. Thấy nhiều bạn đi học bằng xe đạp thời trang trông rất bắt mắt, dù đã rất thích nhưng em không đòi bố mẹ mua mà tự mình cố gắng học tập thật tốt để đạt học bộc, phần thưởng để có thể tự mua cho mình.

Hoạt động 7 trang 22 HĐTN lớp 10: Thể hiện quan điểm sống của bản thân

Câu 2 trang 22 HĐTN lớp 10: Chia sẻ quan điểm sống của em và những biểu hiện của quan điểm đó.

Phương pháp giải:

+ Chia sẻ quan điểm sống của em: Quan điểm sống là gì? Nội dung chính là gì? 

+ Biểu hiện của quan điểm đó ở những khía cạnh, việc làm nào?

Trả lời:

+ Quan điểm sống của em: Đừng trông chờ vào người khác

+ Biểu hiện:

- Tự giác làm những công việc của mình mà không để người khác phải nhắc nhở, thúc giục, luôn có ý thức hoàn thành công việc đúng hạn một cách tốt nhất.

- Cần cù, sáng tạo, luôn tìm cách làm cho cuộc sống của mình trở nên tốt đẹp, thuận tiện nhất có thể.

- Biết lường trước tình hình, làm việc có tầm nhìn, luôn sẵn sàng đối diện với những khó khăn, thử thách.