Bazơ là hợp chất hóa học mà phân tử của nó bao gồm một nguyên tử kim loại liên kết với một hay nhiều nhóm -OH. Các bazơ tan là chất gặp nhiều trong các dạng bài tập. Trong đó, dạng bài nhận biết các bazơ tan của canxi và bari cũng rất phổ biến. Bài viết dưới đây, cung cấp cho các em cách nhận biết các bazơ này.

Cách nhận biết Ca(OH)₂, Ba(OH)₂

I. Cách nhận biết Ca(OH)₂, Ba(OH)₂

- Các bazơ Ca(OH)₂, Ba(OH)₂ là bazơ tan.

- Cách nhận biết dung dịch Ca(OH)₂, Ba(OH)₂:

+ Dùng quỳ tím: Quỳ tím chuyển sang màu xanh.

+ Dùng phenolphtalein:Dung dịch chuyển sang màu hồng.

+ Sục khí SO₂ (hoặc CO₂) đến dư: Xuất hiện kết tủa trắng sau kết tủa tan dần.

Phương trình hóa học:

SO₂ + Ca(OH)₂ → CaSO₃↓ + H₂O

CaSO₃ + SO_{2 dư} + H₂O → Ca(HSO₃)₂

SO₂ + Ba(OH)₂ → BaSO₃↓ + H₂O

BaSO₃ + SO_{2 dư} + H₂O → Ba(HSO₃)₂

+ Dùng axit H₂SO₄ loãng (hoặc dung dịch muối sunfat): Xuất hiện kết tủa trắng.

Phương trình hóa học:

H₂SO₄ + Ca(OH)₂ → CaSO₄↓ + 2H₂O

H₂SO₄ + Ba(OH)₂ → BaSO₄↓ + 2H₂O

II. Mở rộng

- Ca(OH)₂ là hóa chất phổ biến để xử lí nước, là nguyên liệu quan trọng trong các ngành công nghiệp hóa chất, công nghiệp lọc dầu, công nghiệp sơn,…

- Ba(OH)₂được sử dụng trong sản xuất kiềm, thủy tinh, phụ gia dầu và mỡ, xà phòng bari và các hợp chất bari khác.

III. Bài tập minh họa

Bài 1: Dùng phương pháp hóa học để nhận biết các dung dịch sau: BaCl₂, Ba(OH)₂, HCl, KCl chứa trong các lọ mất nhãn.

Hướng dẫn giải:

- Đánh số thứ tự từng lọ mất nhãn, trích mỗi lọ một ít sang ống nghiệm đánh số tương ứng (trích mẫu thử).

- Nhúng mẩu quỳ tím vào các mẫu thử:

+ Quỳ tím chuyển sang màu xanh: Ba(OH)₂

+ Quỳ tím chuyển sang màu đỏ: HCl

+ Quỳ tím không đổi màu: BaCl₂, KCl.

- Nhỏ vài giọt dung dịch Na₂SO₄ vào hai mẫu còn lại:

+ Xuất hiện kết tủa trắng: BaCl₂.

BaCl₂ + Na₂SO₄ → BaSO₄↓ + 2NaCl

+ Không hiện tượng: KCl

Bài 2: Không dùng quỳ tím hay phenolphtalein, hãy phân biệt hai dung dịch sau: Ca(OH)₂ và CaCl₂.

Hướng dẫn giải:

- Sục khí CO₂ đến dư vào hai dung dịch trên:

+ Ban đầu xuất hiện kết tủa trắng, sau đó kết tủa tan dần: Ca(OH)₂

Phương trình: 

Ca(OH)₂ + CO₂ → CaCO₃↓+ H₂O

CaCO₃↓+ CO₂ + H₂O → Ca(HCO₃)₂

+ Không hiện tượng: CaCl₂.

Xem thêm cách nhận biết các chất hóa học nhanh, chi tiết khác:

Cách nhận biết NaOH, KOH

Cách nhận biết Ca(OH)₂, Ba(OH)₂