Với tóm tắt lý thuyết Hóa học lớp 11 Luyện tập: Tính chất của cacbon, silic và các hợp chất của chúng hay, chi tiết cùng với 15 câu hỏi trắc nghiệm chọn lọc có đáp án giúp học sinh nắm vững kiến thức trọng tâm, ôn luyện để học tốt môn Hóa học lớp 11.

Hóa học 11 Bài 19: Luyện tập: Tính chất của cacbon, silic và các hợp chất của chúng

A. Lý thuyết Luyện tập: Tính chất của cacbon, silic và các hợp chất của chúng

I. Cacbon

1. Đơn chất

    - Chất rắn, không tan trong nước, có 4 dạng thù hình: Kim cương, than chì, Fuleren, than vô định hình.

    - Tính khử:

    - Tính oxi hóa:

2. Oxit

    a. Cacbon monooxit (CO)

    - CO là oxit trung tính. Không màu, không mùi, nhẹ hơn không khí, ít tan trong nước, rất độc.

    - Hoá tính quan trọng là tính khử ở nhiệt độ cao:

    b. Cacbon đioxit (CO₂)

    - Khí không màu, không mùi, nặng hơn không khí, dễ hóa lỏng, không duy trì sự cháy và sự sống. Ở trạng thái rắn, CO₂ gọi là nước đá khô.

    - CO₂ là một oxit axit.

CO₂ + H₂O → H₂CO₃

CO₂ + NaOH → NaHCO₃

    - Tính oxi hóa:

3. Axit cacbonic

    - Là axit rất yếu và kém bền.

H₂CO₃ → CO₂↑ + H₂O

    - Trong nước, điện li yếu:

H₂CO₃ → HCO₃^- + H⁺

HCO₃^- → CO₃^2- + H⁺

4. Muối cacbonat

    - Tính tan: Muối axit đa số dễ tan (trừ NaHCO₃ hơi ít tan). Muối trung hoà không tan trong nước (trừ cacbonat của kim loại kiềm và amoni).

    - Tác dụng với axit:

CaCO₃ + 2HCl → CaCl₂ + CO₂ + H₂O

    - Tác dụng với dung dịch kiềm:

NaHCO₃ + NaOH → Na₂CO₃ + H₂O

    - Thủy phân trong nước tạo môi trường kiềm:

CO₃^2- + H₂O → HCO₃^- + OH^-

HCO₃^- + H₂O → H₂CO₃ + OH^-

    - Dễ bị nhiệt phân hủy:

2NaHCO₃ → Na₂CO₃ + CO₂ + H₂O

CaCO₃ → CaO + CO₂

II. Silic

1. Đơn chất

    - Silic là chất rắn có 2 dạng thù hình: Si vô định hình, Si tinh thể.

    - Si là phi kim yếu, tương đối trơ.

    - Tính khử:

    - Tính oxi hóa:

2. Silic đioxit (SiO₂)

    - Dạng tinh thể, không tan trong nước, nhiệt độ nóng chảy là 1713^oC, tồn tại trong tự nhiên ở dạng cát và thạch anh.

    - Tan chậm trong kiềm hoặc cacbonat kim loại kiềm nóng chảy:

    - Tác dụng với HF (dùng để khắc thủy tinh).

SiO₂ + 4HF → SiF₄ + 2H₂O

3. Axit silixic (H₂SiO₃)

    - Là chất keo, không tan trong nước. Khi sấy khô, axit silixic mất 1 phần nước tạo Silicagen (được dùng để hút ẩm):

    - H₂SiO₃ là axit rất yếu, yếu hơn H₂CO₃:

Na₂SiO₃ + CO₂ + H₂O → Na₂CO₃ + H₂SiO₃↓

4. Muối silicat

    - Muối silicat của kim loại kiềm tan trong nước và bị thủy phân mạnh tạo môi trường kiềm:

Na₂SiO₃ + 2H₂O → 2NaOH + H₂SiO₃↓

B. Trắc nghiệm Luyện tập: Tính chất của cacbon, silic và các hợp chất của chúng

Bài 1: Thổi khí CO₂ vào bình nước vôi trong cho tới dư, sau phản ứng:

A. thu được muối duy nhất CaCO₃.

B. thu được muối duy nhất Ca(HCO₃)₂.

C. thu được hỗn hợp 2 muối CaCO₃ và Ca(HCO₃)₂.

D. không thu được muối.

Đáp án: B

Bài 2: Nhiệt phân hoàn toàn 40g một quặng đôlômit có lẫn tạp chất trơ sinh ra 8,96lít CO₂ đktc. Tính độ tinh khiết của quặng trên:

A. 84%          B. 50%

C. 40%           D. 92%

Đáp án: D

Quặng đôlômit: MgCO₃.CaCO₃ (0,2) -^toC→ CaO + MgO + 2CO₂ (0,4 mol)

Độ tinh khiết = [(0,2.184)/40]. 100% = 92%

Bài 3: Hỗn hợp X gồm Na₂CO₃; NaHCO₃ và KHCO₃ cho phản ứng với dung dịch Ca(OH)₂ dư thu được 25g kết tủa. Nếu cho X vào dung dịch HCl dư thì được bao nhiêu lít CO₂ đktc:

A. 2,8 lít           B. 5,6 lít

C. 4,48 lít           D. 3,36 lít

Đáp án: B

Bảo toàn C ta có: n_CO3^2- + n_HCO3^- = n_CaCO3 = 0,25 mol

X + HCl → CO₂

n_CO² = n_CO3^2- + n_HCO3^- = 0,25 mol ⇒ V = 5,6 lít

Bài 4: Cho từ từ 200ml dung dịch HCl 1M vào dung dịch chứa Na₂CO₃ được dung dịch X và 1,12 lít CO₂ đktc. Cho nước vôi trong dư vào dung dịch X được m gam kết tủa. Tìm m:

A. 10g           B. 7,5g

C. 5g           D. 15g

Đáp án: A

Cho từ H⁺ vào CO₃^2- xảy ra phản ứng theo thứ tự:

H⁺ + CO₃^2- → HCO₃^- (1)

H⁺ + HCO₃^- → CO₂ + H₂O (2)

n_H⁺ = n_CO2 + n_HCO3^- (1) = 0,2 mol

⇒ n_HCO3^- (1) = 0,15 mol

n_HCO3^- dư = n_HCO3^- (1) - n_HCO3^- (2) = 0,15 – 0,05 = 0,1 mol

n_CaCO3 = n_HCO3^- dư = 0,1 mol ⇒ m = 10 gam

Bài 5: Khí nào sau đây gây cảm giác chóng mặt, buồn nôn khi sử dụng bếp than ở nơi thiếu không khí ?

A. CO.           B. CO₂.

C. SO₂.           D. H₂S.

Đáp án: A

Bài 6: Cho hơi nước đi qua than nóng đỏ thu được 15,68 lít (đktc) hỗn hợp khí X gồm CO, CO₂ và H₂. Cho toàn bộ X tác dụng với CuO (dư) nung nóng, thu được hỗn hợp rắn Y. Hòa tan hoàn toàn Y bằng dung dịch HNO₃ loãng (dư) được 8,96 lit khí NO (sản phẩm khử duy nhất, (đktc)). Thành phần phần trăm thể tích khí CO trong X là

A. 57,15%.   B. 14,28%.   C. 28,57%.    D. 18,42%.

Đáp án: C

Y: 

⇒ n_Cu = 3/2n_NO = 0,6 mol

⇒ n_CO + n_H2 = n_{[O] CuO} = n_Cu = 0,6 mol. Gọi n_CO = x mol; n_H2 = y mol

⇒ x + y = 0,6 (1) ⇒ n_CO2 = 0,7 – 0,6 = 0,1 mol

Bảo toàn C và H ta có: n_H2 = n_H2O = n_{[O] H2}O = 2n_CO2 + n_CO

⇒ y = 2.0,1 + x ⇒ y – x = 0,2 mol (2)

Từ (1)(2) ⇒ x = 0,2; y = 0,4

%V_CO = 0,2 : 0,7.100% = 28,57%

Bài 7: Dẫn khí CO đi qua 20 gam CuO nung nóng thu được chất rắn X và khí CO₂. Hấp thụ hoàn toàn khí CO₂ sinh ra bằng 300 ml dung dịch Ba(OH)₂ 1M thì thu được 39,4 gam kết tủa. Cho chất rắn X vào dung dịch AgNO₃ dư thu được m gam kết tủa. Giá trị của m là

A. 43,2.   B. 47,2.    C. 86,4.    D. 64,8.

Đáp án: B

n_Ba(OH)2 = 0,3 mol

CO + CuO → CO₂ + Cu

n_CO2 = n_BaCO3 = 0,2 mol

Chú ý: Trường hợp CO₂ dư không thể xảy ra vì n_CuO = 0,25

Chất rắn X gồm 0,2 mol Cu và 0,05 mol CuO

⇒ kết tủa gồm 0,4 mol Ag + 0,05 mol CuO; m = 108.0,4 + 80.0,05 = 47,2 (gam)

Bài 8: Nung nóng 50 gan NaOH với 40 gam cát khô (chứa SiO₂ và tạp chất trơ) đến khi phản ứng hoàn toàn thu được hỗn hợp chất rắn X. Hòa tan X vào nước dư thu được dung dịch Y và một phần cặn không tan. Hấp thụ 2,24 lít khí CO₂ vào dung dich Y, thu được 5,85 gam kết tủa. hàm lượng SiO₂ trong cát là

A. 90%.   B. 96%.   C. 75%.    D. 80%.

Đáp án: A

Bài 9: Nhiệt phân hết 4,84g X gồm KHCO₃ và NaHCO₃ đến phản ứng hoàn toàn được 0,56 lít khí đktc. Tìm phần trăm khối lượng của NaHCO₃ trong X:

A. 16,02%           B. 17,36%

C. 18,00%           D. 14,52%

Đáp án: B

n_KHCO3 + n_NaHCO3 = 2n_CO2 = 0,05 mol

Từ khối lượng hỗn hợp ⇒ n_NaHCO3 = 0,01 mol

⇒ %m_NaHCO3 = 17,36%

Bài 10: Ở nhiệt độ cao, cacbon monooxit (CO) có thể khử tất cả các oxit trong dãy nào sau đây ?

A. CaO, CuO, ZnO, Fe₃O₄.

B. CuO, FeO, PbO, Fe₃O₄.

C. MgO, Fe₃O₄, CuO, PbO.

D. CuO, FeO, Al₂O₃, Fe₂O₃.

Đáp án: B

CO khử được các oxit của kim loại sau Al

Bài 11: Cho các sơ đồ sau :

RO + CO → R + CO₂

R + 2HCl → RCl₂ + H₂

RO có thể là oxit nào sau đây ?

A. CuO, ZnO, FeO   B. ZnO, FeO, MgO

C.MgO, FeO, NiO    D. FeO,ZnO, NiO

Đáp án: D

Bài 12: Phản ứng nào sau đây không xảy ra ?

A. CO₂ + dung dịch BaCl₂

B. SO₂ + CaCO₃ (trong dung dịch)

C. CO₂ + dung dịch Na₂CO₃

D. CO₂ + dung dịch NaClO

Đáp án: A

Bài 13: Phản ứng nào sau đây không đúng ?

A. SiO₂ + Na₂CO₃ → Na₂SiO₃ + CO₂

B. Na₂SiO₃ + CO₂ + H₂O → Na₂CO₃ + H₂SiO₃

C. Si + 2NaOH + H₂O → Na₂SiO₃ + 2H₂

D. SiO₂ + 2NaOH (loãng) → Na₂SiO₃ + H₂O

Đáp án: D

Bài 14: Người ta thường dùng cát (SiO₂) làm khuôn đúc kim loại. Để làm sạch hoàn toàn những hạt cát bám trên bè mặt vật dụng làm bằng kim loại có thể dùng dung dịch nào sau đây ?

A. dung dịch HCl   B. dung dịch HF

C. dung dịch NaOH loãng   D. dung dịch H₂SO₃

Đáp án: B

Bài 15: Nhiệt phân hoàn toàn 25,9 gam muối hidrocacbonat của một kim loại R có hóa trị II không đổi. Khí thoát ra được hấp thụ hết vào bình đựng dung dịch nước vôi trong dư thu được 20 gam kết tủa. Kim loại R là

A. Cu   B. Mg    C. Ba    D. Ca.

Đáp án: C

R(HCO₃)₂ → 2CaCO₃

0,1        ←        0,2 (mol)

⇒ R(HCO₃)₂ = 25,9 : 0,1 = 259 ⇒ R = 137 (Ba)