Với giải bài tập Khoa học tự nhiên lớp 6 Bài 8: Một số vật liệu, nhiên liệu và nguyên liệu thông dụng chi tiết bám sát nội dung sgk Khoa học tự nhiên 6 Cánh diều giúp học sinh dễ dàng xem và so sánh lời giải từ đó biết cách làm bài tập môn Khoa học tự nhiên 6. Mời các bạn đón xem:
Giải bài tập Khoa học tự nhiên 6 Bài 8: Một số vật liệu, nhiên liệu và nguyên liệu thông dụng
Trả lời:
Một số bộ phận của ô tô:
- Nắp ca-pô làm từ kim loại tổng hợp;
- Đèn pha làm từ nhựa cứng, thủy tinh, kim loại;
- Gương chiếu hậu làm từ thủy tinh;
- Lốp xe làm từ cao su;
- Vô lăng thường làm từ chất dẻo …
Nhiên liệu thường dùng cho động cơ ô tô là xăng.
Hình thành kiến thức, kĩ năng 1 trang 44 Khoa học tự nhiên lớp 6: Kể tên những vật liệu mà em biết.
Trả lời:
Một số vật liệu mà em biết:
- Dây đồng được tạo nên tử kim loại đồng.
- Thép được tạo nên từ sắt và carbon.
- Gỗ có thành phần chính là xenlulose…
Trả lời:
Một số vật dụng bằng nhựa: thùng rác, ghế, chai đựng nước, cốc, hộp đựng thực phẩm, khay …
Các vật dụng bằng nhựa có đặc điểm: nhẹ; dẫn nhiệt kém; không dẫn điện; bền với môi trường.
Trả lời:
Một số ứng dụng của kim loại:
- Làm xoong nồi do dẫn nhiệt tốt, bền;
- Làm dây dẫn điện do dẫn điện tốt, bền;
- Làm cầu do cứng, bền;
- Làm vỏ máy bay do nhẹ, bền …
Trả lời:
- Một số vật dụng được chế tạo từ kim loại:
+ Ấm đun nước, xoong, nồi, mâm … chế tạo từ nhôm;
+ Lõi dây điện chế tạo từ đồng;
+ Dao, cuốc, xẻng, búa, liềm … chế tạo từ sắt.
Trả lời:
Cao su được sử dụng làm lốp xe do có khả năng biến dạng khi chịu tác dụng nén hoặc kéo giãn và trở lại dạng ban đầu khi thôi không tác dụng. Ngoài ra, cao su còn chịu mài mòn, cách điện và không thấm nước.
Tuy nhiên lốp xe không chịu được nhiệt độ quá cao hoặc quá thấp hay hóa chất và các vật sắc nhọn.
Trả lời:
Thủy tinh được sử dụng làm dụng cụ trong phòng thí nghiệm do:
+ Thủy tinh không thấm nước, bền với điều kiện của môi trường, không tác dụng với nhiều hóa chất.
+ Thủy tinh trong suốt dễ quan sát các phản ứng hóa học trong ống nghiệm bằng thủy tinh.
Trả lời:
- Một số vật dụng bằng thủy tinh: cốc, bát, ly rượu, bình hoa, bóng đèn …
- Một số lưu ý khi sử dụng các vật dụng bằng thủy tinh:
+ Do các đồ bằng thủy tinh dễ vỡ; và khi vỡ có thể gây thương tích vì vậy cần cẩn thận khi sử dụng chúng.
+ Ngoài ra, nên dùng vải mềm để lau chùi các vật dụng bằng thùy tinh, tránh dùng các vật cứng, sắc, nhọn đè lên.
Luyện tập 1 trang 46 Khoa học tự nhiên lớp 6: So sánh tính chất của thủy tinh và gốm.
Trả lời:
|
Thủy tinh |
Gốm |
|
|
Giống |
Cứng và bền với môi trường |
|
|
Khác |
Không thấm nước Trong suốt, có thể cho ánh sáng truyền qua Khi vỡ dễ gây thương tích |
Có thể thấm nước Không thể cho ánh sáng truyền qua |
Trả lời:
Gỗ bền chắc và dễ tạo hình nên có nhiều ứng dụng trong đời sống như làm cửa, sàn gỗ, đồ dùng nội thất (giường, tủ, bàn, ghế …)
|
Tên vật liệu |
Tính chất cơ bản |
Đề xuất cách kiểm tra |
Dấu hiệu |
|
Nhựa |
Nhẹ |
Lấy mẩu nhựa đặt vào chậu nước |
Mẩu nhựa nổi trên mặt nước |
|
? |
? |
? |
? |
Trả lời:
|
Tên vật liệu |
Tính chất cơ bản |
Đề xuất cách kiểm tra |
Dấu hiệu |
|
Nhựa |
Nhẹ |
Lấy mẩu nhựa đặt vào chậu nước |
Mẩu nhựa nổi trên mặt nước |
|
Thủy tinh |
Trong suốt |
Cho viên bi (hoặc một vật nhỏ khác) vào trong lọ thủy tinh |
Quan sát thấy vật nhỏ trong lọ |
|
Cao su |
Dễ biến dạng |
Kéo sợi dây chun buộc tóc bằng cao su |
Sợi dây chun giãn ra, thôi kéo, sợi dây chun lại co lại |
|
Kim loại |
Dẫn nhiệt tốt |
Đặt ấm nước bằng nhôm lên bếp đun |
Sau một thời gian toàn bộ các vị trí trên ấm đều nóng. |
Trả lời:
Một số dẫn chứng chứng minh việc sử dụng nhựa không hợp lý, không hiệu quả có thể tác động tiêu cực đến sức khỏe con người và môi trường.
+ Thời gian phân hủy rác thải nhựa có thể là vài năm hoặc cả trăm năm, nếu tình trạng sản xuất tiêu dùng và thải đồ nhựa cứ tăng lên không ngừng mà không có biện pháp xử lý kịp thời chẳng mấy chốc môi trường sẽ ngập rác thải nhựa.
+ Đốt rác thải nhựa gây ô nhiễm môi trường, hít phải khói do đốt rác thải nhựa có thể gây hại đến sức khỏe con người (đau đầu, hoa mắt, sa sẩm mặt mày, buồn nôn ….)
+ Rác thải nhựa khi đổ ra biển sẽ gây phá hủy hoặc suy giảm đa dạng sinh học, làm chết các sinh vật biển nếu chúng không may bị mắc vào hoặc ăn phải.
Để giảm thiểu rác thải nhựa chúng ta cần:
+ Hạn chế tối đa việc sử dụng đồ nhựa. Sử dụng các vật dụng làm bằng các nguyên liệu như thủy tinh, vải, gỗ… để có thể sử dụng lại nhiều lần.
+ Lựa chọn các vật dụng thân thiện với môi trường thay cho đồ làm từ nhựa.
+ Phân loại rác thải nhựa từ đầu nguồn, giúp nâng cao khả năng tái chế để giảm thiểu lượng rác xả ra môi trường.
+ Tích cực tuyên truyền vận động người dân hạn chế sử dụng đồ nhựa, phân loại rác trước khi đổ…
Trả lời:
Một số ví dụ sử dụng vật liệu an toàn, hiệu quả và đảm bảo sự phát triển bền vững:
+ Tái sử dụng các chai nước, bình, lon …bằng nhựa.
+ Sử dụng túi giấy, túi vải đựng đồ thay cho túi nilon.
Trả lời:
Nhiên liệu rắn: than đá, than củi, gỗ…
Nhiên liệu lỏng: xăng, dầu,…
Nhiên liệu khí: khí thiên nhiên, khí mỏ dầu,…
Trả lời:
- Tính chất của than: cháy trong không khí, tỏa nhiều nhiệt. Trong điều kiện thiếu không khí, than cháy sinh ra khí độc là carbon monixide.
- Ứng dụng: Trước đây than được dùng nhiều để đun nấu, sưởi ấm, chạy động cơ. Hiện nay than chủ yếu được sử dụng làm nhiên liệu trong công nghiệp.
Trả lời:
- Nhỏ một vài giọt xăng vào cốc nước, lắc mạnh sau đó để yên quan sát.
- Hiện tượng: Xăng và nước tách thành hai lớp, xăng ở phía trên.
Điều đó chứng tỏ, xăng không tan và nhẹ hơn nước.
Trả lời:
Một số loại nhiên liệu gia đình thường đang sử dụng:
1/ Than:
- Tính chất: than cháy trong không khí tỏa nhiều nhiệt. Trong điều kiện thiếu không khí, than cháy sinh ra khí độc là carbon monoxide.
- Ứng dụng: Trước đây than được dùng nhiều để đun nấu, sưởi ấm, chạy động cơ. Hiện nay than chủ yếu được dùng làm nhiên liệu trong công nghiệp.
2/ Xăng/ dầu:
- Tính chất: Xăng, dầu đều là các chất lỏng, dễ bắt cháy nhưng xăng dễ bay hơi và dễ cháy hơn dầu.
- Ứng dụng: Xăng, dầu được dùng để chạy các động cơ như xe máy, ô tô…
3/ Khí gas
- Tính chất: Dễ bắt cháy
- Ứng dụng: khí hóa lỏng dùng để đun nấu.
Trả lời:
Các biển báo này đểu thuộc nhóm biển báo cấm. Có dạng hình tròn, viền đỏ, nền màu trắng, trên nền có hình vẽ màu đen đặc trưng cho biển cấm.
Vậy các biển báo này theo thứ tự là: cấm sử dụng điện thoại; cấm lửa và cấm hút thuốc.
Trả lời:
Khí thải (carbon dioxide, nitrogen dioxide, sulfur dioxide,…) bụi mịn do quá trình đốt than, xăng dầu có thể gây ảnh hưởng:
+ Đối với con người: Tăng khả năng mắc các bệnh về hô hấp, tim, phổi … và có thể gây ung thư.
+ Đối với môi trường và xã hội: Gây ô nhiễm không khí, làm suy giảm tầng ozon, gây ra hiện tượng mưa axit … ảnh hưởng đến đời sống, sinh hoạt của con người.
Trả lời:
Các cách sử dụng nhiên liệu an toàn, hiệu quả và bảo đảm sự phát triển bền vững.
- Duy trì các điều kiện thuận lợi cho sự cháy cung cấp đủ không khí, tăng diện tích tiếp xúc giữa nhiên liệu và không khí.
- Điều chỉnh lượng nhiên liệu để duy trì sự cháy ở mức độ cần thiết, phù hợp với nhu cầu sử dụng
- Tăng cường sử dụng những nhiên liệu có thể tái tạo và ít ảnh hưởng đến môi trường và sức khỏe con người, như xăng sinh học (E5, E10,…)
Vận dụng 4 trang 49 Khoa học tự nhiên lớp 6: Các việc làm sau có tác dụng gì?
a. Thổi không khí vào lò
b. Chẻ nhỏ củi khi đun nấu
c. Không để lửa quá to khi đun nấu
Trả lời:
a) Thổi không khí vào lò giúp cung cấp đủ không khí, tăng sự tiếp xúc giữa nhiên liệu và không khí.
b) Chẻ nhỏ củi giúp tăng diện tích tiếp xúc giữa nhiên liệu củi và không khí.
c) Không để lửa quá to khi đun nấu để duy trì sự cháy ở mức độ cần thiết, phù hợp với nhu cầu sử dụng. Tránh gây lãng phí nhiên liệu, mất an toàn và ô nhiễm môi trường.
Trả lời:
Một số nguyên liệu trong đời sống hàng ngày: nước biển; đá vôi, quặng bauxit …
+ Từ nguyên liệu là nước biển có thể sản xuất ra muối ăn;
+ Từ nguyên liệu là đá vôi có thể sản xuất ra vôi sống dùng cho xây dựng.
+ Từ nguyên liệu là quặng bauxit có thể sản xuất ra kim loại nhôm.
Trả lời:
Quặng bauxite được dùng để sản xuất nhôm
Quặng apatite được dùng để sản xuất phân lân;
Quặng hematite được dùng để sản xuất sắt, gang, thép,…
Trả lời:
- Dùng búa đập một mẩu đá vôi thấy rất cứng và khó vỡ;
- Ngoài ra, trong thực tế để khai thác đá vôi người ta phải sử dụng bom, mìn và máy móc chuyên dụng…
Đá vôi
Trả lời:
Hiện tượng quan sát được:
- Mẫu đá vôi thứ nhất cho vào nước, không thấy có hiện tượng gì xảy ra.
- Mẫu đá vôi thứ hai cho vào hydrocloric acid loãng thấy mẫu đá vôi tan dần, có khí thoát ra.
Điều đó kết luận: Đá vôi không tan trong nước, nhưng tan trong acid, tạo bọt khí.
Trả lời:
Vì đá vôi tan trong acid tạo bọt khí, do đó các tượng đá vôi để ngoài trời có thể bị hư hại bởi mưa acid.
Trả lời:
Những tác hại tiêu cực của lò nung vôi thủ công đối với môi trường:
+ Các lò nung vôi thủ công thường không có kế hoạch khai thác nguyên liệu, khiến nguồn nguyên liệu bị cạn kiệt.
+ Trong quá trình nung vôi còn xả ra nhiều khói bụi ra ngoài môi trường khiến môi trường bị ô nhiễm.
Khói bụi mù mịt xung quanh các lò nung vôi thủ công (sưu tầm)
Trả lời:
Một số biện pháp sử dụng nguyên liệu an toàn hiệu quả và đảm bảo sự phát triển bền vững:
+ Đổi mới công nghệ khai thác, chế biến;
+ Kiểm soát, xử lý chất thải và bảo vệ môi trường;
+ Khai thác các nguồn nguyên liệu có kế hoạch;
+ Sử dụng đúng cách nguồn tài nguyên thiên nhiên mà không làm tổn hại đến hệ sinh thái và môi trường.
+ Thăm dò, nghiên cứu các loại nguyên liệu mới phù hợp và góp phần bảo vệ môi trường…
Trả lời:
Ví dụ: Địa phương em đã hạn chế các hầm lò khai thác (than; đá vôi …) thủ công để đảm bảo sự phát triển bền vững và giữ gìn cảnh quan thiên nhiên.
Lý thuyết Bài 8: Một số vật liệu, nhiên liệu và nguyên liệu thông dụng
I – Một số vật liệu thông dụng
- Các vật thể nhân tạo được làm bằng vật liệu. Các vật liệu được tạo nên từ một hoặc nhiều chất.
Ví dụ:
1. Tính chất và ứng dụng của một số vật liệu thông dụng
a/ Nhựa
- Nhựa dễ tạo hình, thường nhẹ, dẫn nhiệt kém, không dẫn điện, bền với môi trường. Vì vậy, nhựa được dùng để chế biến nhiều vật dụng trong cuộc sống hàng ngày.
- Để đảm bảo an toàn khi sử dụng các vật liệu bằng nhựa, cần tránh đặt chúng gần nơi có nhiệt độ cao.
- Tùy mục đích sử dụng mà lựa chọn các loại nhựa phù hợp, có một số loại nhựa không dùng để đựng thực phẩm, có loại không dùng được trong lò vi sóng và tủ đông, … Hạn chế sử dụng đồ nhựa dùng một lần.
b/ Kim loại
- Kim loại có các tính chất chung như tính dẻo, tính dẫn điện, tính dẫn nhiệt tốt. Ngoài ra, các kim loại khác nhau còn có các tính chất khác nhau như: tính nhẹ, tính cứng, tính bền, …
- Một số ứng dụng của kim loại:
+ Làm xoong nồi do dẫn nhiệt tốt, bền;
+ Làm dây dẫn điện do dẫn điện tốt, bền;
- Khi sử dụng các vật liệu bằng kim loại cần chú ý về tính dẫn điện và dẫn nhiệt tốt của kim loại.
Ví dụ: Không tiếp xúc trực tiếp với phần dây điện bị mất lớp nhựa bảo vệ.
- Một số kim loại có thể bị gỉ trong môi trường không khí, vì vậy để bảo vệ người ta thường sơn lên bề mặt kim loại.
c/ Cao su
- Cao su bị biến dạng khi chịu tác dụng nén hoặc kéo giãn và trở lại dạng ban đầu khi thôi tác dụng.
- Cao su có khả năng chịu mài mòn, cách điện và không thấm nước.
- Khi sử dụng các vật dụng bằng cao su, cần lưu ý không nên để chúng ở các nơi có nhiệt độ quá cao hoặc quá thấp, tránh tiếp xúc với hóa chất trong thời gian dài hoặc các vật sắc nhọn.
d/ Thủy tinh
- Thủy tinh bền với điều kiện môi trường, không thấm nước, không tác dụng với nhiều hóa chất.
- Thủy tinh trong suốt, có thể cho ánh sáng truyền qua.
- Một số lưu ý khi sử dụng các đồ dùng bằng thủy tinh:
+ Các vật dụng bằng thủy tinh khi vỡ dễ gây thương tích, vì vậy cần phải cẩn thận khi sử dụng chúng.
+ Nên dùng vải mềm để lau chùi các vật dụng bằng thủy tinh, tránh đặt những vật cứng, nặng đè lên.
+ Ngoài ra, tùy thuộc vào mục đích sử dụng mà lựa chọn thủy tinh phù hợp.
e/ Gốm
- Gốm là vật liệu cứng, bền với điều kiện môi trường.
- Nhiều loại gốm cách điện tốt, chịu được nhiệt độ cao.
f/ Gỗ
- Gỗ bền, chắc và dễ tạo hình nên có nhiều ứng dụng trong đời sống như dùng làm cửa, sàn gỗ, các đồ dùng nội thất (giường, tủ, bàn ghế …).
- Tuy nhiên, gỗ dễ bị ẩm mốc, hay bị mối, mọt … phá hoại vì vậy người ta thường xử lý gỗ bằng cách sấy, tẩm hóa chất trước khi gia công đồ vật.
2. Sử dụng các vật liệu đảm bảo sự phát triển bền vững
- Việc sử dụng các vật liệu không hợp lý, không hiệu quả làm lãng phí tài nguyên, gây nhiều tác động tiêu cực đến sức khỏe con người và môi trường.
- Để sử dụng các vật liệu an toàn, hiệu quả và đảm bảo sự phát triển bền vững, cần bảo vệ, bảo quản và sử dụng chúng đúng cách; khuyến khích dùng các vật liệu có thể tái sử dụng, hạn chế dùng các vật liệu khó phân hủy.
II – Một số nhiên liệu thông dụng
Dựa vào trạng thái, người ta chia nhiên liệu thành 3 loại:
+ Nhiên liệu rắn: than, củi …
+ Nhiên liệu lỏng: xăng, dầu …
+ Nhiên liệu khí: khí thiên nhiên, khí mỏ dầu …
1. Tính chất và ứng dụng của một số nhiên liệu thông dụng.
a/ Than
- Than cháy trong không khí tỏa nhiều nhiệt, trong điều kiện thiếu không khí, than cháy sinh ra khí độc là carbon monoxide.
- Trước đây, than được dùng để đun nấu, sưởi ấm, chạy động cơ. Hiện nay than chủ yếu được dùng làm nhiên liệu trong công nghiệp.
Lưu ý:
- Trong những ngày trời lạnh, tuyệt đối không được sưởi ấm bằng bếp than trong phòng kín vì có thể gây ngạt thở, thậm chí tử vong.
b/ Xăng, dầu
- Dầu mỏ mới khai thác gọi là dầu thô. Dầu thô qua quá trình chế biến tạo ra nhiều nhiên liệu như xăng, dầu, khí hóa lỏng …
Chú ý:
- Xăng, dầu đều là các chất lỏng, dễ bắt cháy, nhưng xăng dễ bay hơi và dễ cháy hơn dầu.
- Khi sử dụng xăng, dầu cần chú ý bảo đảm an toàn: lưu trữ, vận chuyển trong các thiết bị chuyên dụng và giữ chúng cách xa nguồn nhiệt.
2. Sơ lược về an ninh năng lượng
- Phần lớn các năng lượng mà chúng ta sử dụng ngày nay đều đến từ loại nhiên liệu như than, dầu mỏ …. Với tốc độ khai thác và tiêu thụ như hiện nay, các nhiên liệu này đang có nguy cơ cạn kiệt.
- An ninh năng lượng là việc đảm bảo năng lượng dưới nhiều dạng khác nhau, đủ dùng, sạch và rẻ như năng lượng mặt trời, năng lượng gió …
3. Sử dụng nhiên liệu an toàn, hiệu quả và đảm bảo sự phát triển bền vững
- Sử dụng nhiên liệu không hợp lý sẽ gây mất an toàn, lãng phí và ô nhiễm môi trường. Do vậy cần sử dụng các nhiên liệu an toàn, hiệu quả, đảm bảo phát triển bền vững.
- Các cách sử dụng nhiên liệu an toàn, hiệu quả và bảo đảm sự phát triển bền vững.
+ Duy trì các điều kiện thuận lợi cho sự cháy cung cấp đủ không khí, tăng diện tích tiếp xúc giữa nhiên liệu và không khí.
+ Điều chỉnh lượng nhiên liệu để duy trì sự cháy ở mức độ cần thiết, phù hợp với nhu cầu sử dụng
+ Tăng cường sử dụng những nhiên liệu có thể tái tạo và ít ảnh hưởng đến môi trường và sức khỏe con người, như xăng sinh học (E5, E10,…)
III – Một số nguyên liệu thông dụng
- Con người khai thác và chế biến các nguyên liệu để tạo nên sản phẩm.
Ví dụ:
+ Quặng bauxite được dùng để sản xuất nhôm
+ Quặng apatite được dùng để sản xuất phân lân;
1. Tính chất và ứng dụng của một số nguyên liệu thông dụng
a/ Quặng
Quặng là loại đất, đá chứa khoáng chất như kim loại, đá quý … với hàm lượng lớn. Chúng để sản xuất kim loại, phân bón, đồ gốm, sứ…
b/ Đá vôi
- Nước ta có nguồn nguyên liệu đá vôi rất dồi dào và chất lượng khá tốt,
- Đá vôi có trong các núi đá vôi, có thành phần chính là calcium carbonate. Do bị lẫn các tạp chất nên đá vôi thường có màu sắc khác nhau.
- Đá vôi tương đối cứng, không tan trong nước nhưng tan trong axit tạo bọt khí.
- Đá vôi có giá thành rẻ, khá phổ biến được sử dụng nhiều trong đời sống và sản xuất như làm vật liệu xây dựng, sản xuất vôi …
2. Sử dụng nhiên liệu hiệu quả và đảm bảo sự phát triển bền vững
- Việc khai thác quá mức và không có kế hoạch có thể khiến các nguyên liệu bị cạn kiệt.
- Quá trình khai thác, chế biến các nguyên liệu như quặng, đá vôi có thể gây các tác động tiêu cực đến môi trường. Vì vậy, cẩn sử dụng các nguyên liệu an toàn, hiệu quả và bảo đảm sự phát triển bền vững, giữ gìn cảnh quan thiên nhiên.
- Một số biện pháp sử dụng nguyên liệu an toàn hiệu quả và đảm bảo sự phát triển bền vững:
+ Đổi mới công nghệ khai thác, chế biến;
+ Kiểm soát, xử lý chất thải và bảo vệ môi trường;
+ Khai thác các nguồn nguyên liệu có kế hoạch;
+ Sử dụng đúng cách nguồn tài nguyên thiên nhiên mà không làm tổn hại đến hệ sinh thái và môi trường.
+ Thăm dò, nghiên cứu các loại nguyên liệu mới phù hợp và góp phần bảo vệ môi trường …
Ngoài ra cần chú ý an toàn lao động trong quá trình khai thác và chế biến.
IV – Tổng kết
- Một số tính chất quan trọng của vật liệu là tính dẫn điện, tính dẫn nhiệt, tính dẻo, tính cứng, tính bền, khả năng chịu nhiệt …
- Các nhiên liệu như than, khí hóa lỏng (gas), xăng, dầu, … đều cháy được. An ninh năng lượng là sự đảm bảo năng lượng dưới nhiều dạng khác nhau, đủ dùng, sạch và rẻ.
- Quặng là các loại đất đá chứa khoáng chất với hàm lượng lớn. Đá vôi có thành phần chính là calcium carbonate, tương đối cứng, không tan trong nước, tan trong acid…
- Các vật liệu, nhiên liệu, nguyên liệu được sử dụng trong nhiều lĩnh vực đời sống và sản xuất. Cần sử dụng chúng an toàn, hợp lý và đảm bảo sự phát triển bền vững…
CÔNG TY TNHH ĐẦU TƯ VÀ DỊCH VỤ GIÁO DỤC VIETJACK
- Người đại diện: Nguyễn Thanh Tuyền
- Số giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh: 0108307822, ngày cấp: 04/06/2018, nơi cấp: Sở Kế hoạch và Đầu tư thành phố Hà Nội.
© 2021 Vietjack. All Rights Reserved.
