Tailieumoi.vn xin giới thiệu đến các quý thầy cô, các em học sinh lớp 9 tài liệu sơ đồ tư duy bài Chó sói và cừu trong thơ ngụ ngôn của La Phông-ten hay nhất, gồm 10 trang đầy đủ những nét chính về văn bản như:
Các nội dung được Giáo viên nhiều năm kinh nghiệm biên soạn chi tiết giúp học sinh dễ dàng hệ thống hóa kiến thức từ đó dễ dàng nắm vững được nội dung tác phẩm Chó sói và cừu trong thơ ngụ ngôn của La Phông-ten Ngữ văn lớp 9.
Mời quí bạn đọc tải xuống để xem đầy đủ tài liệu Sơ đồ tư duy bài Chó sói và cừu trong thơ ngụ ngôn của La Phông-ten dễ nhớ, ngắn nhất - Ngữ văn lớp 9:
Chó sói và cừu trong thơ ngụ ngôn của La Phông-ten
I. Tác giả
- Hi-pô-lít Ten sinh năm 1828, mất năm 1893
- Quê quán: Ông sinh ra tại Vouziers, Pháp
- Cuộc đời và sự nghiệp:
+ Năm 13 tuổi, cha ông mất.
+ Ông được biết đến là một sinh viên xuất sắc ở cả hai ngành tự nhiên và xã hội, ông đã lấy được hai bằng khi chưa 20 tuổi.
+ Năm 1853, ông hoàn thành bằng tiến sĩ
+ Ông được biết đến là triết gia, sử gia, nhà nghiên cứu văn học Pháp, Viện sĩ viện Hàn lâm khoa học Pháp
+ Tác phẩm tiêu biểu: Ông là tác giả của công trình nghiên cứu La- phông- ten và thơ ngụ ngộ của ông (1853)
II. Tìm hiểu chung tác phẩm
1. Thể loại: nghị luận
2. Xuất xứ, hoàn cảnh sáng tác
- Văn bản trích từ chương II, phần thứ hai công trình nghiên cứu khoa học nổi tiếng “La Phông- ten và thơ ngụ ngôn của ông”, xuất bản lần đầu năm 1853, đã tái bản nhiều lần.
3. Bố cục
- Phần 1: (từ đầu đến “Tốt bụng như thế”): Hình tượng cừu trong thơ La Phông- ten
- Phần 2: (còn lại): Hình tượng chó sói trong thơ La Phông- ten
4. Giá trị nội dung
Bằng cách so sánh hình tượng con cừu và con chó sói trong thơ ngụ ngôn của La Phông- ten với những dòng viết về hai con vật ấy của nhà khoa học Buy- phông, tác giả làm nổi bật đặc trưng của sáng tác nghệ thuật.
5. Giá trị nghệ thuật
Cách trình bày và sắp xếp luận điểm chặt chẽ giàu thuyết phục, dẫn chứng khoa học, lối viết hấp dẫn
III. Dàn ý phân tích tác phẩm
1. Hình tượng cừu trong thơ ngụ ngôn của La-phông-ten
* Dưới con mắt của nhà khoa học Buy- Phông:
- Thường tụ tập thành bầy
- Co cụm lại với nhau
- Không biết chốn tránh nỗi nguy hiểm
- Chỉ biết làm theo con đầu đàn
⇒ Con cừu là ngu ngốc và sợ sệt
* Trong thơ của La Phông-ten:
- Cừu ở đây là con cừu cụ thể (một chú cừu non bé bỏng) đặt trong một hoàn cảnh đặc biệt đó là đối mặt với chó sói bên bờ suối
- Cần nhìn thấy một hoàn cảnh điển hình để từ đó nhân vật bộc lộ tính cách
của mình.
- Cừu trong thơ của La Phông-ten có những đặc tính giống với Buy- Phông nhận định nhưng con cừu còn là con vật tội nghiệp, buồn rầu, dịu dàng, không dám cãi lại sói, gọi sói là bệ hạ - ngài, nhận mình là kẻ hèn.
- Nghệ thuật: nhân cách hóa, trí tưởng tượng phong phú
⇒ Hiền lành, nhẫn nhục, thông minh.
- Chúng còn thân thương và tốt bụng, thương con
⇒ Ngụ ý về tình mẫu tử, đức hi sinh của người mẹ.
⇒ Đó là 2 cách nhìn khác nhau: Cách nhìn của Buy-Phông là của nhà khoa học rất đúng với những gì quan sát được. Cách nhìn của La Phông-Ten là của nhà thơ, một nghệ sĩ mang tính chủ quan, nhân văn, đầy cảm xúc
2. Hình tượng con chó sói
* Cách nhìn của Buy Phông:
- Ghét mọi sự kết bè kết bạn
- Bộ mặt lấm lét - hoang dã
- Tiếng hú rùng rợn, mùi hôi gớm ghiếc, bản tính hư hỏng.
- Sống có hại, chết vô dụng.
⇒ Những đặc tính xấu: hung dữ, hoang dã và hành động đầy bản năng man rợ. Đặc điểm trên hoàn toàn đúng vì ông đã dựa trên sự quan sát về những biểu hiện và bản năng của chúng. Cung cấp cho người đọc những thông tin khoa học về đối tượng một cách chính xác chứ không khai thác đời sống tâm hồn của đối tượng.
* Cách nhìn của La Phông – ten:
- Con sói đói meo, gầy giơ xương đi kiếm mồi, gặp một chú cừu non.
- Hắn muốn ăn thịt cừu (bản năng của loài sói) nhưng để che đậy cho tâm địa của mình nó kiếm cớ trừng phạt cừu bằng những chứng cớ nực cười.
+ Nghệ thuật: Nhân hoá và sử dụng trí tưởng tượng phong phú
⇒ Ông không chỉ nói về bản tính chó sói mà qua hình tượng ấy gợi cho người đọc nhiều chiêm nghiệm, suy nghĩ.
⇒ Tác giả muốn gửi gắm thông điệp: đó là cái lí của kẻ mạnh, kẻ ác, chúng luôn tìm cớ để che đậy cho hành động tội ác của mình. Sói là một tên trộm cướp nhưng khốn khổ và bất hạnh, luôn đói dài và bị đánh đòn. La Phông - ten thấy được nhiều mặt của nó: từ bản năng đến cuộc sống đó là những con thú tàn bạo song đói khát.
⇒ Cách nhìn của nhà thơ đa diện, nhiều chiều hơn thấy được cả những điểm tốt, điểm xấu của Sói
⇒ Cái nhìn của La Phông - ten là cái nhìn đầy thương cảm, nhân đạo của một con người giàu lòng thương yêu.
IV. Bài phân tích
Nghệ thuật là thế giới của sự sáng tạo độc đáo, bằng cách nhìn nhận đa chiều, đa diện của người nghệ sĩ, số phận của từng nhân vật trong mỗi tác phẩm được thể hiện bằng nhiều cách khác nhau, không đơn thuần chỉ là cách nhìn khô khan, cứng nhắc, một chiều như những văn bản khoa học thường thấy, mà người nghệ sĩ chú tâm đi vào sâu tâm hồn và số phận của từng nhân vật, đem đến cho độc giả những quan điểm mới, thú vị và sâu sắc. Tác phẩm Chó sói và Cừu trong thơ ngụ ngôn của La Phông - ten của Hi-pô-lít Ten, là một tác phẩm xuất sắc lột tả được các khía cạnh đặc sắc của quan điểm nghệ thuật trên.
Văn bản Chó sói và cừu trong thơ ngụ ngôn của La Phông - ten là của Hi-pô-lít Ten (1828 – 1893), viện sĩ Viện Hàn lâm Pháp, nhà nghiên cứu văn học, vị triết gia, sử gia lỗi lạc của Pháp trong thế kỉ XIX. Qua văn bản này, tác giả đã chỉ ra sự khác nhau giữa Buy-phông (1707 – 1788) nhà vạn vật học và La Phông-ten (1621 – 1695), nhà thơ ngụ ngôn Pháp khi nói về con chó sói và con cừu.
Mở đầu tác phẩm, Hi-pô-lít Ten đưa vào một trích đoạn trong bài thơ ngụ ngôn Chó sói và cừu non của Buy-phông. Cừu ta hiện lên với dáng vẻ của một “thần dân” chính hiệu, khúm núm, sợ sệt và rất thật thà đúng kiểu một dân đen khi gặp quân vương tối cao. Buy-phông thấy ở cừu sự hèn nhát “ngu ngốc và sợ sệt”, thích “tụ tập thành bầy” để cảm thấy an toàn hơn, lại còn đặc biệt “đần độn”, “không biết trốn tránh nguy hiểm”, nhiều khi ta còn cảm thấy chúng rất lười biếng và bị động khi “ở đâu là cứ đứng nguyên ở đấy, ngay dưới trời mưa, ngay trong tuyết rơi”. Ông còn chỉ ra tính thích “yên ổn”, muốn đi vào lối mòn đã có sẵn của loài cừu, chúng chỉ đi khi con đầu đàn bước đi, thậm chí hài hước hơn là con đầu đàn, vốn phải dẫn dắt, chỉ huy lại cũng cứ đứng ỳ ra, và chỉ chịu lê bước đi bị người chăn cừu thôi thúc hoặc chó xua đi. Đó là cách nhìn dõi theo tự nhiên, theo những tập tính sinh học của loài cừu, khó có thể thay đổi.
Nhưng với đôi mắt thương cảm và tinh thần nghệ thuật đầy nhân văn của mình, La Phông-ten lại thấy cừu hiện lên với một dáng vẻ khác, thân thương và gần gũi đến thế. Tình mẫu tử của cừu cũng sâu sắc chẳng khác gì con người, khi cừu mẹ nghe thấy tiếng rên bé xíu xiu của con, nó đã tìm ra ngay con mình trong đám đông toàn cừu là cừu. Hình ảnh người phụ nữ thương con đầy cảm động hiện lên khi cừu mẹ “đứng yên trên nền đất lạnh và bùn lầy, vẻ nhẫn nhục, mắt nhìn lơ đãng phía trước cho đến khi con đã bú xong”, một sự cam chịu, hi sinh đầy buồn rầu, cừu cũng biết yêu thương và lo lắng cho đứa con bé bỏng của mình, tình mẫu tử thật thiêng liêng quá, nó chẳng phân biệt bất kỳ giống loài nào cả.
Với chó sói, Buy-phông nhìn nhận nó với một ánh mắt trực quan và khoa học, chúng “thù ghét mọi sự kết bè, kết bạn”, đi theo bầy chỉ để hợp tác cùng săn mồi, xong cuộc chúng lại trở về với “sự lặng lẽ và cô đơn của chúng”. Sói mang “bộ mặt lấm lét, dáng vẻ hoang dã, tiếng hú rùng rợn, mùi hôi gớm ghiếc, bản tính hư hỏng,…”, tất cả đều là những đặc điểm có thực của loài chó sói, và người ta cảm thấy chúng thật đáng ghét “lúc sống thì có hại, lúc chết thì vô dụng”, không được tích sự gì cả, không như loài cừu, chí ít thì như cừu vẫn có thể cho chúng ta bộ lông hoặc sữa của chúng. Cả Buy-phông và La Phông-ten đều có cái nhìn chung về sói, chúng là loài máu lạnh vô tình là “bạo chúa khát máu”.
Nhưng qua ánh mắt sâu sắc, tinh tế La Phông-ten còn nhận ra, kỳ thực sói cũng “đáng thương” chẳng kém chi loài cừu, chúng có một cuộc sống bị khinh miệt, ghét bỏ là những “tên trộm cướp, đầy bất hạnh và khốn khổ”, ngay từ khi ra đời chúng đã bị ấn định với cái số phận là một “gã vô lại”, với thân hình “gầy trơ xương” nghèo hèn, phải chịu cảnh “đói dài” và “luôn bị ăn đòn”, âu cũng thật đáng thương. Chúng chẳng thể thay đổi số phận của mình bằng cách cố gắng hay một cách nào khác, chúng cũng đang bất lực và vô vọng trước cuộc sống này chăng? Sói chỉ là bậc quân vương với những chú cừu ngây thơ, yếu đuối, nhưng bậc quân vương này cũng thật hài hước, bởi chúng chẳng có tài cán gì, chỉ biết hóa rồ vì quá đói, và càng trở nên ngu xuẩn khi toàn bị mắc bẫy nhiều hơn. Mãi rồi người ta cũng không biết chó sói vì độc ác mà khổ sở, hay là vì cuộc sống khó khăn quá mà trở nên độc ác, nhưng chung quy lại chúng cũng đáng thương và tội nghiệp, chật vật một cách vụng về với cuộc sống, có lẽ điều thông minh nhất trong đời là chúng biết săn mồi theo bầy, có sự hợp tác lẫn nhau.
Như vậy bằng sự so sánh của mình Hi-pô-lít Ten đã chỉ ra những nét đối lập trong việc nhìn nhận sự vật, hiện tượng của một khoa học gia và một nhà văn. Buy-phông nghiên cứu về cừu và sói bằng cái nhìn trung thực, chú tâm vào những gì biểu hiện trên thực tế, tập tính tự nhiên của giống loài và đưa ra những kết luận không mang theo nhiều tình cảm cá nhân. Còn với La Phông-ten, ông biểu trưng cho trường phái những nghệ sĩ có cái nhìn đầy nhân văn, tích cực, chăm chú đi sâu hơn vào nội tâm của nhân vật cừu và sói, lý giải cho tập tính vốn được coi là bản chất của chúng. Ông dùng trí tưởng tượng phong phú cùng tâm hồn phóng khoáng của mình, đưa những đặc điểm vốn đáng ghét, xấu xí phơi bày ra bằng một góc độ khác nhẹ nhàng hơn, bằng đôi mắt thương cảm và sự thấu hiểu sâu sắc nỗi khổ trần thế.
Với lời lẽ thuyết phục, dẫn chứng lập luận sâu sắc, chặt chẽ, Chó sói và Cừu trong thơ ngụ ngôn của La Phông-ten, xứng đáng là một tác phẩm nghiên cứu văn học xuất sắc. Vừa chỉ ra được sự khác biệt giữa khoa học và nghệ thuật, đồng thời đưa ra quan điểm: Nghệ thuật là sức sáng tạo mạnh mẽ, mang đậm dấu ấn về cách nhìn nhận, tư tưởng riêng của mỗi một nghệ sĩ, càng khẳng định tài năng, tinh thần nhân văn, cách nhìn đa chiều của La Phông-ten trong việc sáng tạo và cảm nhận về hình tượng chó sói và cừu.
V. Một số lời bình về tác phẩm
Liên hệ bài thơ:
1. Bài thơ: Chó sói và chiên con
CHÓ SÓI VÀ CHIÊN CON
Kẻ mạnh, cái lẽ vẫn già
Chuyện này tức khắc giải ra rõ ràng.
Dòng suối trong, chiên đang giải khát,
Dạ trống không, sói chợt tới nơi,
Đói, đi lảng vảng kiếm mồi,
Thấy chiên, động dại bời bời thét vang:
- Sao mày dám cả gan vục mõm
Làm đục ngầu nước uống của ta?
Tội mày phải trị không tha!
Chiên con sửng sốt thưa qua mấy lời:
- Xin bệ hạ hãy nguôi cơn giận,
Xét lại cho tường tận kẻo mà…
Nơi tôi uống nước quả là
Hơn hai chục bước cách xa dưới này.
Chẳng lẽ kẻ hèn này có thể
Khuấy nước ngài uống phía nguồn trên.
Con quái ác lại gầm lên:
- Chính mày khuấy nước ai quên đâu là
Mày còn nói xấu ta năm ngoái
- Nói xấu ngài, tôi nói xấu ai,
Khi tôi còn chửa ra đời?
Hiện tôi đang bú mẹ tôi rành rành.
- Không phải mày thì anh mày đó!
- Quả thật tôi chả có anh em.
- Thế thì một mống nhà chiên
Quân bay có đứa nào kiềng sói đâu!
Chiên, chó, người cùng nhau một thói.
Họ mách ta, ta phải báo thù.
Dứt lời, tha tận rừng sâu
Sói nhai chiên nhỏ, chẳng cầu đôi co.
(Tú Mỡ dịch, trong Ngụ ngôn La Phông-ten)
2. Bài thơ: Thỏ và Rùa
THỎ VÀ RÙA
Chạy ích chi? Cốt đi đúng lúc,
Chuyện Thỏ, Rùa ngẫm thực rõ thay,
Rùa rằng: “Ta đánh cuộc này:
Đích kia chạy đến, anh tày tôi chăng?”
-Chị điên chắc! Nghĩ xằng mơ hão
Chạy hơn ta? Tẩy não đi thôi.
Khăng khăng Rùa cứ giữ lời
-Điên hay không, tôi vẫn chơi cuộc này.
Họ vào cuộc theo y Rùa thách
Giải hai bên, cạnh đích cùng bày,
Hỏi chi vật nọ món này!
Lại cần chi biết ai đây trọng tài!
Thỏ chỉ việc nhảy vài bốn cái
(Cái nhảy khi suýt phải sa cơ,
Nhảy làm bầy chó ngẩn ngơ
Rượt theo mà chẳng bao giờ bén chân).
Vâng! Thỏ đủ giờ ăn giờ ngủ,
Giờ vểnh tai nghe gió đông tây,
Mặc cho cái ả Rùa này
Như ông quan cụ khoan thai lê mình.
Rùa rời gót tận tình, tận lực
Ì ạch lê từng bước... cố mau.
Hợm mình, Thỏ định chạy sau,
Khởi hành cùng lúc, hơn nhau quá thường.
Thỏ nghĩ bụng: “Không bươn bả vội,
Càng phất phơ càng nổi tài ba!”
Thỏ gặm cỏ, Thỏ lê la,
Thỏ nằm Thỏ nghĩ… nhởn nhơ đủ trò.
Nhơn nhơn chẳng buồn lo tranh cuộc
Cuối cùng khi Thỏ ngước nhìn lên:
Đích kia Rùa đã kề bên
Thỏ ta vội phóng như tên bay vù
Nhưng bay, nhảy quá ư vô ích
Chị Rùa ta tới đích nhanh thay!
Rùa cười: “Tôi chẳng nói sai,
Có ăn ai được có tài chạy nhanh?
Tôi thì thắng còn anh lại bại
Nếu anh bê một cái mai vào
Thì còn ì ạch đến đâu?”
(La Phông-ten, bản dịch của Huỳnh Lí – Nguyễn Đình)
Sơ đồ tư duy Phân tích Chó sói và cừu trong thơ ngụ ngôn của La Phông-ten
Dàn ý chi tiết Phân tích Chó sói và cừu trong thơ ngụ ngôn của La Phông-ten
1. Mở bài:
- Giới thiệu tác giả và tác phẩm
- Tác giả Hi-pô-lít Ten là một nhà thơ ngụ ngôn nổi tiếng người Pháp sinh năm 1828 và mất năm 1893. Lúc sinh thời ông làm viện sĩ Viện Hàn Lâm Pháp.
- Ông là một nhà văn, triết gia, một nhà nghiên cứu lừng lãnh của nước Pháp những năm thế kỷ XIX.
- Tác phẩm ‘Chó sói và cừu” là một tác phẩm nghệ thuật hay, mang cốt truyện ngụ ngôn nhiều ẩn dụ sâu sắc.
- Bài thơ đã để lại trong lòng người đọc nhiều triết lý thâm sâu, phản ánh được cuộc sống muôn màu với luật nhân quả, cái thiện và cái ác.
2. Thân bài:
- Khái quát nội dung của tác phẩm: Nội dung của bài thơ đã mượn hình ảnh hai nhân vật là: Chó sói và cừu. Hai con vật này đại diện cho hai thế lực. Một bên là chó sói là một bạo chúa, nhẫn tâm, độc ác, mưu mô, nham hiểm. Một bên là chú cừu là một thần dân, đáng thương, chịu nhiều đau khổ khi phải là một vật tế thần, bị mang tính mạng ra là cúng lễ.
- Phân tích hình ảnh con cừu trong thơ của Buy-phông và La-phông-tên để thấy rõ sự khác nhau giữa văn bản khoa học và văn bản nghệ thuật?
- Trong những phần đầu của bài thơ miêu tả chú cừu. Tác giả Buy- phông đã chỉ rất rõ ràng cừu là một con vật ngây thơ, có đôi chút khờ khạo. Cừu còn rất nhút nhát, nên chúng thường sống chung thành bầy đàn để có thể che chở được cho nhau.
- Trong thơ ngụ ngôn La Phông-ten tác giả đã nói về đời sống tâm linh của chú cừu hoàn toàn khác. Cừu là loài động vật rất yêu con của mình, chỉ cần nghe tiếng cừu con kêu thì dù cừu mẹ ở đâu cũng chạy về để bảo vệ ngay lập tức.
- Cừu mẹ có đức tính hy sinh nhẫn nhịn rất cao. Nó có thể đứng yên hàng giờ đồng hồ trong mưa tuyết, trong lạnh giá để cho cừu con bú.
- Qua hình ảnh thơ của La Phông-ten người đọc có thể cảm nhận được rằng cừu mẹ là người mẹ tuyệt vời, luôn hy sinh che chở cho đàn con thân yêu.
+ Phân tích về nhân vật chó sói?
+ So sánh hai văn bản khoa học của Buy - phông và La- phông- ten để thấy rõ được nhân vật chó sói là như thế nào?
- Trong văn bản của Buy-phông chó sói là một tên độc ác, hắn thường xuyên rình rập để cướp bóc của người khác. Bộ mặt con sói toát lên vẻ tinh khôn, nhưng cũng gian manh xảo trá, đôi lúc còn gớm ghiếc đáng sợ.
- Nhà thơ La Phông-ten lại cởi mở hơn. Ông nhìn chó sói bằng cái nhìn thông thoáng và nhân đạo hơn. Ông thấy được sự ngu ngốc đáng thương của chó sói, đến mức bị mắc mưu và bị đánh đập
- Nhận xét khái quát so sánh giữa hai văn bản thơ của Buy- Phông và của Hi-pô-lít Ten đã đã thấy sự khác biệt trong hai cái nhìn nhân sinh quan của hai tác giả.
- Nếu Buy-Phông quan tâm tới đặc tính tự nhiên của sói và cừu hơn thì. Hi-pô-lit Ten lại quan tâm tới đời sống thâm hồn của hai loại vật này hơn.
3. Kết bài
- Bài thơ “Chó sói và cừu” là một tác phẩm nghệ thuật bằng thơ ngụ ngôn hay và để lại trong lòng người đọc nhiều ý nghĩa, bài học sâu sắc.
Bài văn mẫu Phân tích Chó sói và cừu trong thơ ngụ ngôn của La Phông-ten – mẫu 1
Hi-pô-lít Ten (1828 - 1893) là triết gia, sử gia và nhà nghiên cứu văn học, viện sĩ Viện Hàn lâm Pháp, tác giả công trình nghiên cứu văn học nổi tiếng: La Phông-ten và thơ ngụ ngôn của Ông, xuất bản lần đầu năm 1853 sau đó được tái bản rất nhiều lần. Công trình gồm 3 phần, mỗi phần lại chia thành nhiều chương. Bài Chó sói và cừu trong thơ ngụ ngôn của La Phông-ten trích từ chương II, phần thứ hai của cuốn sách.
Qua đoạn văn này, tác giả đã chỉ ra sự khác nhau giữa Buy-phông (1707- 1788), nhà vạn vật học và La Phông-ten (1621-1695), nhà thơ ngụ ngôn khi nói về con chó sói và con cừu. Bằng cách so sánh hình tượng con cừu và con chó sói trong thơ ngụ ngôn La Phông-ten với những dòng nhận xét về hai con vật ấy của nhà khoa học Buy-phông, H. Ten đã nêu bật đặc trưng của sáng tác nghệ thuật là phải in đậm dấu ấn về cách nhìn, cách nghĩ riêng của nhà văn. Bài văn nghị luận này gồm 2 đoạn.Với mục đích làm nổi bật hình tượng con cừu và con chó sói dưới ngòi bút nghệ thuật tài tình của nhà thơ ngụ ngôn, H. Ten đã dẫn ra những dòng viết về hai con vật ấy của nhà khoa học Buy-phông để so sánh và đối chiếu.
Lập luận trong đoạn văn được trình bày theo thứ tự 2 bước: Chó sói và cừu dưới ngòi bút của La Phông-ten và dưới ngòi bút của Buy-phông. Ở bước thứ nhất, bằng cách lấy ngay đoạn trích từ bài thơ ngụ ngôn Chó sói và cừu , tác giả đã khéo léo nhờ La Phông-ten tham gia vào lập luận của mình, vì vậy mà giọng văn trở nên sinh động hơn, cuốn hút hơn.
Trước hết, chúng ta hãy xem xét hình ảnh con cừu và con chó sói dưới ngòi bút của nhà khoa học Buy-phông. Buy-phông viết về loài cừu và loài chó sói bằng ngòi bút chính xác của một nhà sinh vật học. Ông đã nêu lên những đặc tính cơ bản của từng loài, mô tả và chỉ ra những đặc tính ấy như cừu thì nhút nhát, hiền lành: Chỉ một tiếng động nhỏ bất thường đủ làm cho chúng nháo nhào co cụm lại với nhau, và đã sợ sệt như thế lại còn hết sức đần độn, vì chúng không biết trốn tránh nỗi nguy hiểm. Thậm chí dường như chúng không cảm thấy tình huống bạt tiện của chúng; chúng ở đâu là cứ đứng nguyền tại đấy, ngay dưới trời mưa, ngay trong tuyết rơi. Chúng cứ đứng lì ra, muốn bắt chúng di chuyển nơi khác và bước đi, cần phải có một con đầu đàn người ta bảo nó đi trước và thể là tất cả bắt chước nhất nhất làm theo. Ngay con đầu đàn ấy cũng cứ ỳ ra cùng với cả đàn nếu không bị gã chăn cừu thôi thúc hoặc bị chó xua đi. Buy-phông cũng nhấn mạnh đến bản năng của chó sói, một loài thú dữ sống trong môi trường hoang dã: Chó sói thù ghét mọi sự kết bè kết bạn, thậm chí ngay cả với đồng loại chó sói của nó. Khi ta thấy nhiều con chó sói tụ hội với nhau, thì đấy không phải là một bầy chỏ sói hiền hòa mà là một bầy chó sói chinh chiến, ồn ào ầm ĩ với những tiếng la hú khủng khiếp và nhằm để tấn công một con vật to lớn, như con hươu con bò, hoặc để chống trả một con chó gộc nào đấy. Khi cuộc chinh chiến đã xong xuôi, chúng lại mỗi con một nơi và quay về với sự lặng lẽ cô đơn của chúng. Tóm lại, bộ mặt lấm lét, dáng vẻ hoang dã, tiếng hú rùng rợn, mùi hôi gớm ghiếc, bản tính hư hỏng, cái gì cũng làm ta khó chịu, nó thật đáng ghét, lúc sống thì có hại chết rồi thì vô dụng…
Nhà khoa học Buy-phông không nhắc đến “tình cảm mẫu tử thân thương” của loài cừu vì không phải chỉ ở loài cừu mới có. Ông cũng không nhắc đến “nỗi bất hạnh” của chó sói, vì đấy không phải là nét cơ bản của nó ở mọi nơi, mọi lúc.
H.Ten nhận xét thêm: Mọi chuyện ấy đều đúng, nhưng các con vật đó còn thân thương và tốt bụng nữa. Thật cảm động thấy con cừu mẹ chạy tới khi nghe tiếng kêu rên của con nó, nhận ra con trong cả đám đông cừu kia, rồi đứng yên trên nền đất lạnh và bùn lầy, vẻ nhẫn nhục, mắt nhìn lơ đãng phía trước, cho đến khi con đã bú xong. La Phông-ten đã động lòng thương cảm với bao nỗi buồn rầu và tốt bụng như thế…Hình tượng con cừu trong thơ ngụ ngôn La Phông-ten vừa cụ thể vừa khái quát. Trong cách tả và kể, nhà thơ có dụng ý rõ ràng. Nhà thơ chọn một chú cừu non (còn gọi là con chiên) và đặt chú cừu non ấy vào hoàn cảnh đặc biệt, đối mặt với con chó sói già bên dòng suối.
La Phông-ten khắc họa tính cách của cừu non qua thái độ và lời nói. Nhà thơ không miêu tả tùy tiện mà căn cứ vào một số đặc điểm vốn có của loài cừu là bản tính hiền lành, nhút nhát và vô hại.Với trí tưởng tượng phong phú của một nhà thơ, La Phông-ten đã nhân cách hóa cừu non, để nó cũng suy nghĩ, nói năng và hành động như người :
- Xin bệ hạ hãy nguôi cơn giận
Xét lại cho tường tận kẻo mà…
Nơi tôi uống nước quả là
Hơn hai chục bước cách xa dưới này.
Chẳng lẽ kẻ hèn này có thể
Khuấy nước ngài uống phía nguồn trên.
…………………………..
- Nói xấu ngài, tôi nói xấu ai,
Khi tôi còn chửa ra đời?
Hiện tôi đang bú mẹ tôi rành rành.
Chú cừu non cũng “lí sự” đâu ra đó trước lão sói già nham hiểm và độc ác : Chú uống nước phía dưới, làm sao khuấy đục nước ở phía trên nguồn được? Chú còn đang bú tí mẹ, thì làm sao có thể nói xấu lão sói từ… năm ngoái? Điều đó cho ta thấy chú cừu non vừa thông minh lại vừa cứng cỏi trước kẻ thù.
Con chó sói cũng được tác giả nhân cách hóa để bản chất gian ác và điêu trá hiện lên rõ nét:
- Sao mày dám cả gan vục mõm
Làm đục ngầu nước uống của ta ?
Tội mày phải trị không tha!
- Chính mày khuấy nước, ai quên đâu là
Mày còn nối xấu ta năm ngoái…
- Thế thì một mống nhà chiên
Quân bay có đứa nào kiềng sói đâu!
Chó sói vu khống cừu non đến mức trắng trợn và phi lí. Hễ cừu non “cãi” được điều này thì chó sói lại vu cho điều khác, khiến “tội” của cừu non càng ngày càng nặng. Qua “chân dung” của con sói già trong bài thơ, La Phông- ten muốn ám chỉ hạng người xấu xa, độc ác chuyên cậy thế, cậy quyền áp bức kẻ yếu đuối, luôn lấy câu chân lí thuộc kẻ mạnh làm phương châm sống ở đời. Nhà thơ chọn một con chó sói đói meo, gầy giơ xương lang thang đi kiếm mồi, bắt gặp chú cừu non đang uống nước phía dưới dòng suối. Nó muốn ăn thịt cừu non nhưng để che giấu tâm địa độc ác nên cố tình kiếm cớ bắt tội để có lí do “trừng phạt” chú cừu tội nghiệp và hợp thức hóa hành động tàn bạo của mình.
Hình tượng chó sói trong thơ ngụ ngôn La Phông-ten khác hẳn với con sói trong thế giới tự nhiên của Buy phông. H. Ten vừa phần tích vừa so sánh hình ảnh hai con chó sói để làm nổi bật sự khác nhau giữa nhà khoa học và nhà thơ. Ở nhà thơ, đó là trí tưởng tượng phong phú được vận dụng tối đa khi tả con vật và gán cho nó một vài đặc điểm tính cách của một hạng người trong xã hội. Con chó sói của La Phông-ten cũng là một bạo chúa khát máu, và khi nó nói với chú cừu non, ta nghe thấy giọng khàn khàn và tiếng gầm dữ dội của con thú điên. Nhưng một tính cách thì phức tạp. Nếu nhà bác học chỉ thấy con sói ấy là một con vật có hại, thì nhà thơ, với đầu óc phóng khoáng hơn, lại phát hiện ra những khía cạnh khác. Nhà thơ sẽ thấy con chó sói độc ác mà cũng khổ sở, tuy trộm cướp đấy nhưng thường bị mắc mưu nhiều hơn. Nhà thơ hiểu rằng những tật xấu của chó sói là do nó vụng về, vì chẳng có tài trí gì, nên nó luôn đói meo, và vì đói nên nó hóa rồ. Ông để cho Buy- phông dựng một vờ kịch về sự độc ác, còn ông dựng một vở hài kịch về sự ngu ngốc.
Bài nghị luận văn chương của H.Ten đã dùng biện pháp so sánh hai hình tượng con cừu và con chó sói trong thơ ngụ ngôn của La Phông-ten với những dòng nhận xét của nhà khoa học Buy-phông viết về hai loài vật ấy nhằm làm nổi bật đặc trưng của tác phẩm nghệ thuật là sự sáng tạo.
Rõ ràng, từ thế giới tự nhiên, chó sói và cừu non đã được nhà thơ La Phông-ten đưa vào thế giới văn chương với tính cách khái quát rõ nét, tiêu biểu cho những hạng người cụ thể trong xã hội. Vì vậy mà nhân vật ngụ ngôn của La Phông-ten được cả nhân loại thích thú và yêu mến. Hi-pô-lít Ten đã chỉ ra sự khác biệt giữa hai loại văn bản khoa học và văn bản nghệ thuật. Văn bản khoa học đi sâu nghiên cứu những đặc điểm tự nhiên, rút ra những nhận xét chính xác về đặc tính, về tính chất của sự vật. Văn bản nghệ thuật xây dựng hình tượng, miêu tả đời sống tâm hồn của sự vật bằng tưởng tượng của nhà văn, nhà thơ. Bài thơ ngụ ngôn Chó sói và cừu là một văn bản nghệ thuật. La Phông- ten đã miêu tả chó sói là một bạo chúa độc ác, quỷ quyệt, còn chú cừu non là một thần dân một vật tế thần khổ sở, đáng thương.
Qua bài văn nghị luận của H.Ten, ta nhận thấy khi đọc các tác phẩm văn học, cần phải nắm vững đặc trưng của văn bản nghệ thuật, đó là hình tượng nhân vật được tác giả tưởng tượng, hư cấu xây đựng nên để trở thành những bức tranh sinh động về cuộc sống vừa có ý nghĩa cụ thể vừa có ý nghĩa khái quát trong xã hội.
Bài văn mẫu Phân tích Chó sói và cừu trong thơ ngụ ngôn của La Phông-ten – mẫu 2
Chó sói và cừu trong thơ ngụ ngôn của La Phông-ten là bài nghị luận văn chương của tác giả H. Ten nhằm chỉ ra sự khác biệt giữa cái nhìn của nhà khoa học Buy-phông với cái nhìn của nhà thơ La Phông-ten về hai đối tượng là chó sói và cừu.‘Bài nghị luận này cho ta nhận thức về sự khác biệt giữa văn chương và khoa học.
Bố cục của đoạn trích gồm hai phần: phần một (từ đầu đến “tốt bụng như thế”) và có thể đặt tên là “Hình tượng con cừu trong thơ ngụ ngôn La Phông- ten”. Phần hai (phần còn lại) có thể đặt tên là “Hình tượng chó sói trong thơ ngụ ngôn La Phông-ten”. Hình tượng con cừu trong thơ La Phông-ten qua sự đối sánh với hình ảnh con cừu trong công trình khoa học của Buy-phông. Buy-phông viết về loài cừu: ngu ngốc và sợ sệt, chúng “tụ tập” lại“thành bầy” là do chúng “sợ hãi”; chúng không biết trốn tránh nội nguy hiểm; chúng hết sức thụ động “chúng ở đâu là cứ đứng nguyên tại đấy, ngay dưới trời mưa, ngay trong tuyết rơi’’, chúng chỉ di chuyển khi con đầu đàn di chuyển do sự thôi thúc của người chăn cừu hay chó xua đuổi. Buy-phông không nói đến tình mẫu tử thân thương của loài cừu vì không phải chỉ ở loài cùn mới có. Nhà khoa học chỉ nêu nhận xét về đặc tính của loài cừu nói chung, không nói về một con cùn cụ thể. Hình tượng con cừu dưới ngòi bút La Phông-ten: nhà thơ xây dựng hình tượng con cùn cụ thể (ở đây là cùn con) trong một hoàn cảnh cụ thể – cuộc chạm trán và những lời đối thoại với chó sói bên nguồn nước (xem đoạn trích từ bài thơ của La Phông-ten mở đầu văn bản).
Bằng tưởng tượng, nhà thơ nhân cách hoá con cừu để nó suy nghĩ, nói năng, hành động như con người. Nhưng sự sáng tạo ấy vẫn dựa trên những đặc điểm vốn có của loài cừu: hiền lành, nhút nhát, chẳng bao giờ làm hại ai mà cũng chẳng có thể làm hại ai. Hình tượng chó sói-dưới ngòi bút của La Phông-ten trong sự đối sánh với loài chó sói ở công trình khoa học của Buy-phông: Buy-phông miêu tả loài sói trong tự nhiên hoang dã qua cái nhìn chính xác của nhà khoa học: chó sói sống cô độc, chúng “thù ghét mọi sự kết bè kết bạn”, chúng chỉ tập họp nhau lại khi cần tấn công một con vật to lớn nào đó; chó sói là loài có “bộ mặt lấm lét, dáng vẻ hoang dã, tiếng hú rùng rợn, mùi hôị gớm ghiếc, bản tính hư hỏng”; nó làm ta căm ghét bởi vì “lúc sống thì có hại, chết rồi thì vô dụng”.Buy-phông không nói đến “nỗi bất hạnh” của chó sói, vì đấy không phải là nét cơ bản trong đời sống hoang dã của chúng. Hình tượng chó sói dưới ngòi bút của La Phông-ten: là một con chó sói cụ thể, như “một gã vô lại, luôn đói dài và luôn luôn bị ăn đòn”. Bài thơ của La Phông-ten dựng lên một hoàn cảnh cụ thể: Chó sói gặp cừu bên nguồn nước và nó muốn ăn thịt cừu nên buộc cho cừu những “tội” mà cừu không hề có: làm bẩn nguồn nước, nói xấu sói từ năm ngoái. Mặc dù những “tội” ấy đều do chó sói bịa đặt, vu vạ, nhưng cuối cùng cừu vẫn bị sói ăn thịt, bỏi nó có “cái lí của kẻ mạnh”.
La Phông-ten bằng thủ pháp nhân hoá đã xây dựng chó sói thành một hình tượng văn học có mặt trong nhiều bài thơ. Sự tưởng tượng của nhà thơ vẫn dựa trên cơ sở là những đặc tính vốn có của loài chó sói. Ở hình tượng nhân vật này có “hài kịch về sự ngu ngốc” (vụng về, bất tài, chẳng kiếm được cái gì ăn, bụng luôn đói meo…), nhưng chủ yếu là “bi kịch của sự độc ác”, bởi nó gian giảo, hống hách, tàn bạo, bắt nạt kẻ yếu. Qua sự trình bày của H. Ten về hình tượng chó sói và cừu trong thơ của La Phông-ten, có đối sánh với hai loài vật này trong công trình của nhà khoa học Buy-phông, có thể rút ra đặc trưng của sáng tác nghệ thuật là dùng tưởng tượng, hư cấu và thể hiện quan niệm, thái độ của tác giả đối với đối tượng miêụ tả. Đặc sắc về nghệ thuật. Tiến hành nghị luận theo trình tự ba bước: cừu và chó sói dưới ngòi bút của La Phông-ten – cừu và chó sói dưới ngòi bút của Buy-phông – cừu và chó sói dưới ngòi bút của La Phông-ten. Trình tự lập luận này cho thấy trọng tâm của vấn đề nghị luận là nói về đặc điểm của hình tượng chó sói, cừu trong thơ La Phông-ten. Việc đối sánh với những nhận xét của nhà khoa học Búy-phông là nhằm làm rõ những đặc điểm của hai hình tượng nghệ thuật trong thơ La Phông-ten.Sử dụng phép lập luận so sánh, đối chiếu bằng cách dẫn ra những dòng viết về hai con vật của nhà khoa học Buy-phông và nhà thơ La Phông-ten, từ đó, làm nổi bật hình tượng nghệ thuật trong sáng tác của nhà thơ.
Qua phép so sánh, hình tượng chó sói và cừu trong thơ ngụ ngôn của La Phông-ten với những dòng viết về hai con vật ấy của nhà khoa học Buy-phông, văn bản đã làm nổi bật đặc trưng của sáng tác nghệ thuật là yếu tố tưởng tượng và dấu ấn cá nhân của tác giả. Từ thế giới tự nhiên, chó sói và cừu non đã được nhà thơ La Phông-ten đưa vào thế giới văn chương với tính cách khái quát rõ nét, tiêu biểu cho những hạng người cụ thể trong xã hội.
CÔNG TY TNHH ĐẦU TƯ VÀ DỊCH VỤ GIÁO DỤC VIETJACK
- Người đại diện: Nguyễn Thanh Tuyền
- Số giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh: 0108307822, ngày cấp: 04/06/2018, nơi cấp: Sở Kế hoạch và Đầu tư thành phố Hà Nội.
© 2021 Vietjack. All Rights Reserved.
