Hoạt động của GV và HS

Nội dung chính

* HĐ l: Hình thức: Cặp/ Nhóm.

Bước 1: GV yêu cầu HS nhắc lại cách phần loại núi theo độ cao (núi thấp cao dưới 1000m, núi cao cao trên 2000m) sau đó chia HS ra thành các nhóm, giao nhiệm vụ cho các nhóm.

GV đặt câu hỏi: Đọc SGK mục 1, quan sát hình 1 6, Atlat địa lí Việt Nam, hãy:

- Nêu các biểu hiện chứng tỏ núi chiếm phần lớn  diện tích nước ta nhưng chủ yếu là đồi núi thấp.

 - Kể tên các dãy núi hướng tây bắc - đông nam, các dãy núi hướng vòng cung.

- Chứng minh địa hình nước ta rất đa dạng và phân chia thành các khu vực.

Bước 2: Sau đó cho HS trong các nhóm trao đổi và đại diện nhóm trình bày.

Bước 3: Một HS chỉ trên bản đồ để chứng minh núi chiếm phần lớn diện tích nước ta nhưng chủ yếu là đồi núi thấp và kể tên các dãy núi hướng TB -ĐN, các dãy núi hướng vòng cung.

Một HS chứng minh địa hình nước ta rất đa dạng và phân chia thành các khu vực, các HS khác bổ sung ý kiến.

 GV đặt câu hỏi: Hãy giải thích vì sao nước ta đồi núi chiếm phần lớn diện tích nhưng chủ yếu là đồi núi thấp?

- Vận dộng uốn nếp, đứt gãy, phun trào macma từ giai đoạn cổ kiến tạo đã làm xuất hiện ở nước ta quang cảnh đồi núi đồ sộ, liên tục:

- Trong giai đoạn Tân kiến tạo, vận động tạo núi Anpơ – Hymalay diễn ra không liên tục theo nhiều đợt nên địa hình nước ta chủ yếu là đồi núi thấp, địa hình phân thành nhiều bậc, cao ở tây bắc thấp  dần xuống đông nam. Các đồng bằng chủ yếu là đồng bằng chân núi, ngay ĐBSH và ĐBSCL cũng được hình thành trên một vùng núi cổ bị sụt lún nên đồng bằng thường nhỏ.

 GV hỏi: Hãy lấy ví dụ chứng minh tác động của con người tới địa hình nước ta.

* HĐ 2: Tổ/Nhóm.

 Bước 1: GV chia HS ra thành các nhóm, giao nhiệm vụ cụ thể cho từng nhóm. (Xem PHT phần phụ lục)

 Nhóm l: Trình bày đặc điểm địa hình vùng núi Đông Bắc.

Nhóm 2: Trình bày đặc điểm địa hình vùng núi Tây Bắc.

Nhóm 3: Trình bày đặc điểm địa hình vùng núi Bắc Trường Sơn.

 Nhóm 4: Trình bày đặc điểm địa hình vùng núi Nam Trường Sơn.

Lưu ý: Với HS khá, giỏi GV có thể yêu cầu HS trình bày như một hướng dẫn viên du lịch (Mời bạn đến thăm vùng núi Đông Bắc...)..

Bước 2: GV cho HS trong các nhóm trao đổi, sau đó đại diện các nhóm trình bày, các nhóm khác bổ sung ý kiến.

Bước 3: GV nhận xét, đánh giá phần trình bày của HS, và sau đó rút ra kết luận.

* GV đặt câu hỏi cho các nhóm:

- Đông Bắc có ảnh hưởng như thế nào tới khí hậu?

- Địa hình vùng Tây Bắc có ảnh hưởng như thế nào tới sinh vật?

1. Đặc điểm chung của địa hình

 a. ĐH đồi núi chiếm phần lớn diện tích nhưng chủ yếu là đồi núi thấp

- ĐH cao dưới 1000m chiếm 85%, núi trung bình 14%, núi cao trên 2000m chỉ chiếm 1% diện tích cả nước..

- Đồng bằng chỉ chiếm 1/4 diện tích đất đai.

b. Cấu trúc địa hình nước ta khá đa dạng

* Địa hình nước ta được vận động Tân kiến tạo làm trẻ lại và có tính phân bậc rõ rệt

- Địa bình thấp dần từ Tây Bắc xuống Đông Nam

* Cấu trúc gồm 2 địa h­ình chính

- Hướng TB - ĐN: Từ hữu ngạn sông Hồng đến Bạch Mã

- Hướng vòng cung: Vùng núi Đông Bắc và Trường Sơn Nam

c. Địa hình vùng nhiệt đới ẩm gió mùa

- ĐH bị xói mòn, cắt xẻ mạnh do lượng mưa lớn và tập trung theo mùa.

- Trên BMĐH, dưới rừng có lớp vỏ phong hoá dày, vụn bở đượ­c hình thành trong MT nóng ẩm, gió nùa, lượng mưa lớn…

d. Địa hình chịu tác động  mạnh mẽ của con người

- Thông qua các hoạt động KT: làm đường GT, khai thác mỏ…

- Con người tạo ra nhiều ĐH nhân tạo như: đê, đập, hồ chứa nước, kênh rạch, hầm mỏ, các công trình kiến trúc…

2. Các khu vực địa hình

a. Khu vực đồi núi

* Vùng núi Đông Bắc

- Giới hạn: Vùng núi phía tả ngạn sông Hồng chủ yếu là đồi núi thấp.

- Gồm các cánh cung lớn mở rộng về phía bắc và đông chụm lại ởû Tam Đảo.

- Hướng nghiêng: cao ở Tây Bắc và thấp xuống Đông Nam

* Vùng núi tây bắc:

 Giới hạn: Nằm giữa sông Hồng và sông Cả.

 - Địa hình cao nhất nước ta, dãy Hoàng Liên Sơn (Phanxipang 3143m). Các dãy núi hướng tây bắc - đông nam, xen giữa là cao nguyên đá vôi (cao nguyên Sơn La, Mộc Châu).

* Vùng núi Bắc Trường Sơn.

 - Giới hạn: Từ sông Cả tới dãy núi Bạch Mã.

- Hướng Tây Bắc - Đông Nam .

- Các dãy núi song song, so le nhau dài nhất, cao ở hai đầu, thấp ở giữa.

- Các vùng núi đá vôi (Quảng Bình, Quảng Trị)

* Vùng núi Trường Sơn Nam.

- Các khối núi Kontum, khối núi cực nam tây bắc, sườn tây thoải, sườn đông dốc đứng.

- Các cao nguyên đất đỏ ba dan:  Playku, Đắk Lắk, Mơ Nông, Lâm Viên bề mặt bằng phẳng, độ cao xếp tầng 500 - 800 - 1000m.