Chuẩn bị

Câu 1 trang 33 SGK Ngữ văn 7 Tập 1: Em hãy chia sẻ với bạn về những điều em quan sát được khi nhìn bầu trời từ những vị trí khác nhau

Trả lời:

Bầu trời khi nhìn từ vị trí khác nhau sẽ có những vẻ đẹp, những điều khác biệt:

+ Khi em nhìn bầu trời ở dưới thấp: bầu trời cao, rộng bao la, những đám mây trôi lững lờ, bàn tay em khó có thể chạm tới.

+ Khi em nhìn bầu trời ở trên cao: bầu trời trở nên gần hơn,cảm giác như mình chạm đến được mây xanh

Câu 2 trang 33 SGK Ngữ văn 7 Tập 1: Qua phim ảnh, sách vở, em biết những gì, hoặc hình dung thế nào về các ông thầy bói ngày xưa?

Trả lời:

Theo hình dung của em thì các ông thầy bói ngày xưa thường là những người đã đứng tuổi, luôn đeo một cặp kính màu đen, mặc những trang phục xưa như áo dài the đen, trên tay có thể là: quyển sách, mấy đồng xu hay mai rùa. Bên cạnh họ còn có nghiên mực và bút dùng để viết và giải quẻ xăm. Họ thường ngồi trên một tấm chiếu và hành nghề ở đền, chùa, miếu,...

Trải nghiệm cùng văn bản

Câu 1 trang 34 SGK Ngữ văn 7 Tập 1: Do đâu mà chú ếch này “cứ tưởng” trời “là cái vung”, còn mình “là chúa tể”?

Trả lời:

Chú ếch này “cứ tưởng” trời “là cái vung”, còn mình “là chúa tể” vì chú sống lâu ngày trong một cái giếng, xung quanh nó chỉ có vài con nhái, cua, ốc bé nhỏ, hễ nó cất kiếng kêu ồm ộp là những con vật kia hoảng sợ.

Câu 2 trang 34 SGK Ngữ văn 7 Tập 1: “Xem voi” mà chỉ dùng tay “sờ” thì kết quả sẽ như thế nào?

Trả lời:

“Xem voi” mà chỉ dùng tay “sờ” thì kết quả sẽ không rõ ràng và thiếu đi sự chính xác, mỗi người sẽ có một nhận định khác nhau

Suy ngẫm và phản hồi

Câu 1 trang 35 SGK Ngữ văn 7 Tập 1: Tóm tắt nội dung và xác định đề tài của hai văn bản trên

Trả lời:

- Tóm tắt:

   Ếch ngồi đáy giếng: Một con ếch sống trong giếng đã lâu ngày. Nó cứ nghĩ mình là chúa tể, còn bầu trời chỉ là chiếc vung. Đến khi mưa to, nước dâng lên, ếch ra khỏi giếng, đi lại nghênh ngang, không để ý đến xung quanh, nên bị một trâu đi qua dẫm bẹp.

   Thầy bói xem voi: Năm ông thầy bói mù góp tiền biếu người quản tượng để cho xem con voi có hình thù thế nào. Mỗi ông sờ một bộ phận của con voi. Ông sờ vòi bảo con voi sun sun như con đỉa; ông sờ ngà bảo con voi chần chẫn như cái đòn càn; ông sờ tai bảo con voi như cái quạt thóc; ông sờ chân nói con voi như cột đình; ông sờ đuôi lại bảo con voi tun tủn như cái chổi sể cùn. Năm ông cãi nhau rồi đánh nhau toác đầu chảy máu.

- Đề tài: 

+ Ếch ngồi đáy giếng: Phê phán thói huênh hoang, kiêu ngạo, tầm hiểu biết hạn hẹp, không coi ai ra gì. Bài học về tính khiêm nhường, không được chủ quan và luôn luôn phải tìm tòi, học hỏi, mở rộng tầm hiểu biết

+ Thầy bói xem voi: Phải biết nhìn sự vật dưới cái nhìn khách quan, toàn diện nhất; không nên đánh mọi việc với cái nhìn phiến diện, một chiều

Câu 2 trang 35 SGK Ngữ văn 7 Tập 1: Để thể hiện những hành động sai lầm của một nhân vật nào đó, tác giả truyện ngụ ngôn thường đặt nhân vật ấy trước một tình huống có nhiều nguy cơ phạm sai lầm. Tình huống đó trong văn bản Ếch ngồi đáy giếng, Thầy bói xem voi là gì?

Trả lời:

Tình huống trong văn bản:

- Ếch ngồi đáy giếng: Một con ếch trong giếng có tính nghênh ngang, coi trời bằng vung. Vào một ngày, ếch ra khỏi giếng thì vô tình bi con trâu đi ngang qua dẫm bẹp.

- Thầy bói xem voi: Năm ông thầy bói mù góp tiền cho người quản tượng để xem thử con voi có hình thù như thế nào. Mỗi người sờ một bộ phận khác nhau, mỗi người một ý không ai nhường ai đánh nhau toác đầu chảy máu

Câu 3 trang 36 SGK Ngữ văn 7 Tập 1: Nêu ấn tượng của em về nhân vật con ếch (Ếch ngồi đáy giếng), năm ông thầy bói (Thầy bói xem voi). Các nhân vật này thể hiện những đặc điểm gì của nhân vật trong truyện ngụ ngôn?

Trả lời:

- Ếch ngồi đáy giếng: là một con vật nhỏ bé, có thói kiêu căng, ngạo mạn, nông cạn, tầm nhìn hạn hẹp, thiếu hiểu biết, suy nghĩ nông nổi.

- Thầy bói xem voi: Là những người bị mù, rảnh rỗi, không có việc gì làm, thiếu sự hiểu biết, bảo thủ, cho mình là đúng, không tôn trọng ý kiến người khác, không biết lắng nghe.

- Các nhân vật này thể hiện những đặc điểm của nhân vật trong truyện ngụ ngôn là: 

+ Nhân vật trong truyện ngụ ngôn thường là loài vật hoặc con người.

+ Các nhân vật thường không có tên riêng mà sẽ được gọi bằng các danh từ như: con ếch, cua, ốc, thầy bói,…

+ Các nhân vật không được miêu tả chi tiết về ngoại hình.

+ Mượn các nhân vật trong truyện ngụ ngôn để nêu lên một bài học về cách ứng xử hoặc vấn đề đạo đức của con người.

Câu 4 trang 36 SGK Ngữ văn 7 Tập 1: Em rút ra được những bài học gì từ các truyện Ếch ngồi đáy giếng, Thầy bói xem voi?

Trả lời:

*Bài học từ truyện Ếch ngồi đáy giếng:

- Sự quan trọng của hoàn cảnh sống sẽ tác động đến suy nghĩ, lối sống của mỗi người.

- Phê phán những người có thái độ cao ngạo, coi thường người khác, chủ quan, suy nghĩ thiếu hiểu biết, nông cạn,…

- Mỗi người cần biết khiêm tốn, không được chủ quan, huênh hoang, coi mình là nhất. 

- Ở trong bất cứ hoàn cảnh nào cũng cần có sự thích nghi, luôn luôn tìm tòi, học hỏi và mở rộng tầm hiểu biết của bản thân.

*Bài học từ truyện Thầy bói xem voi:

- Cách nhìn nhận, đánh giá sự việc trong cuộc sống.

- Phải biết nhìn sự vật dưới cái nhìn khách quan, toàn diện nhất; không nên đánh mọi việc với cái nhìn phiến diện, một chiều.

- Phải có sự thấu hiểu, tôn trọng, lắng nghe ý kiến của người khác.

(Siêu ngắn) Từ các truyện Ếch ngồi đáy giếng, Thầy bói xem voi em rút ra được bài học: Cần cố gắng mở rộng tầm hiểu biết của mình, không được chủ quan mà nên khiêm tốn học hỏi.

Câu 5 trang 36 SGK Ngữ văn 7 Tập 1: Theo em, cách đọc hiểu một truyện ngụ ngôn và đọc hiểu một truyện cổ tích có gì khác nhau?

Trả lời:

Cách đọc hiểu một truyện ngụ ngôn hoặc một truyện cổ tích thường dựa vào đặc trưng từng thể loại.

Câu 6 trang 36 SGK Ngữ văn 7 Tập 1: Chọn một trong hai bài tập sau:

- Sưu tầm một số văn bản truyện ngụ ngôn và tranh ảnh, phim hoạt hình minh họa các truyện ngụ ngôn ấy (nếu có)

- Thể hiện cảm nhận của mình về một trong các truyện ngụ ngôn (đã học, đã đọc) bằng cách ghi nhật kí đọc truyện, vẽ tranh minh họa,...

Trả lời:

-  Sưu tầm: 

Rùa và thỏ