Tailieumoi.vn xin giới thiệu bài văn mẫu Đoạn văn phân tích yếu tố nghệ thuật đặc sắc trong Chữ người tử tù Ngữ văn 10 Kết nối tri thức, gồm dàn ý và các bài văn phân tích mẫu hay nhất giúp các em học sinh có thêm tài liệu tham khảo từ đó học cách viết văn hay hơn.

Đoạn văn phân tích yếu tố nghệ thuật đặc sắc trong Chữ người tử tù

Đề bài: Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) phân tích một yếu tố nghệ thuật đặc sắc trong truyện ngắn Chữ người tử tù.

Dàn ý Phân tích một yếu tố nghệ thuật đặc sắc trong truyện ngắn Chữ người tử tù

1. Mở đoạn:

- Giới thiệu yếu tố nghệ thuật đặc sắc trong truyện ngắn "Chữ người tử tù".

2. Thân đoạn:

- Yếu tố nghệ thuật đặc sắc trong truyện ngắn "Chữ người tử tù".

- Vai trò của yếu tố nghệ thuật ấy đối với tác phẩm.

3. Kết đoạn:

- Khẳng định ý nghĩa của yếu tố nghệ thuật.

Đoạn văn phân tích yếu tố nghệ thuật đặc sắc trong Chữ người tử tù - Mẫu 1

* Phân tích nghệ thuật sử dụng ngôn ngữ đặc sắc:

    Vẻ đẹp ngôn ngữ trong Chữ người tử tù thể hiện trước hết ở việc miêu tả khung cảnh nhà ngục với lớp từ Hán Việt cổ kính nghiêm trang. Tác giả có dụng ý rõ rệt khi dựng lại một khung cảnh xưa cũ và đã đưa chúng ta trở lại quá khứ cách đây hàng trăm năm. Mở đầu là dòng chữ: phiến trát của Sơn Hưng Tuyên đốc bộ đường. Tả cảnh vật thì có vọng canh, chiếc hèo hoa, giá gươm, án thư, con song, giấy bản, ty Niết, tàn đèn, chiếc gông, chậu mực, bức châm,… Tả người thì có thầy bát, thằng thập, thủ xướng, ngục tốt… Tả việc thì có cho chữ, thay bút con, đề xong khoản lạc, lĩnh ý, bái lĩnh,…

     Nhà văn đã mượn chữ nghĩa xưa mà khơi dậy cái không khí cổ kính trong khung cảnh của một quá khứ xa xôi. Chỉ cần mấy dòng, tác giả đã lột tả được thần thái, tính hồn của một thời đã qua, “phục chế” chính xác và sinh động ngôn ngữ, cử chỉ của những con người chỉ còn thấp thoáng trong màn sương mờ ảo của dĩ vãng. Thiếu sự “phục chế” này, chắc chắn tác phẩm Chữ người tử tù mất hẳn sự hấp dẫn đối với người đọc.

Đoạn văn phân tích yếu tố nghệ thuật đặc sắc trong Chữ người tử tù - Mẫu 2

Bằng cách vận dụng thủ pháp đối lập tương phản, Nguyễn Tuân đã phác họa lên hình ảnh mà từ xưa đến nay chưa từng xuất hiện trong tác phẩm "Chữ người tử tù". Thú viết chữ là bộ môn nghệ thuật cao sang, thường được diễn ra trong lúc thảnh thơi, địa điểm sạch sẽ, thoáng đá, thơm mùi mực tàu, giấy trắng. Vậy mà hình ảnh người biết tạo ra cái đẹp lại cho chữ trong không gian ngục tù tối tăm, chật hẹp, ẩm ướt và đầy mạng nhện. Nhà tù là nơi chan chứa những cái gì là tối tăm nhất của xã hội, bẩn thỉu, nhếch nhác nhưng lại là nơi mà cái đẹp tỏa sáng, được tạo ra. Đặc biệt, đây còn là đêm cuối cùng trước khi Huấn Cao bị thi hành bản án tử nên càng trở nên vội vàng, gấp rút. Sự đối lập trong không gian cho chữ với đặc điểm của bộ môn nghệ thuật này đã góp phần to lớn thể hiện quan điểm về thẩm mĩ và nghệ thuật của Nguyễn Tuân: cái đẹp - cái xuất, cái lành - cái ác luôn đồng hành tồn tại với nhau nhưng vượt qua khỏi những giới hạn của tính chất của nó, sự nhơ nhác, đê hèn thì chân - thiện - mỹ vẫn luôn có sức sống mãnh liệt, trường tồn theo thời gian như tấm lòng của quản ngục và nét chữ đẹp của Huấn Cao nơi ngục tù.

Đoạn văn phân tích yếu tố nghệ thuật đặc sắc trong Chữ người tử tù - Mẫu 3

Tác phẩm "Chữ người tử tù" xoay quanh cuộc gặp gỡ giữa tên tù nhân Huấn Cao và quản ngục về việc cho chữ. Đó là một tình cảnh đấy éo le, ngang trái bởi Huấn Cao là tên tử tù còn quản ngục là người có chức vụ cao hơn; Huấn Cao dẫn dắt đội quân làm phải triều đình còn tên quản ngục lại là người bảo vệ, đại diện cho triều đình. Huấn Cao là một vị anh hùng đầy chí khí, khí phách hiên ngang và có tài viết chữ rất đẹp, còn quản ngục dù phải làm việc trong môi trường đầy rẫy những tối tăm, cặn bã, tàn nhẫn nhưng lại là người biết thưởng thức cái đẹp, trọng người tài. Huấn Cao bị giam tù về thể xác nhưng lại được tự do về nhân cách, còn quản ngục được tự do về thể xác nhưng lại bị giam tù về nhân cách, hai con người đó hoàn toàn trái ngược nhau khiến nội dung truyện càng trở lên gay cấn hơn. Tình huống truyện đã làm cho cốt truyện diễn ra từ cuộc gặp gỡ vô tình đến sự hiểu nhầm to lớn của Huấn Cao đối với quản ngục để rồi từ từ nhận ra sự chân thật trong ước muốn cao thượng của quản ngục - một người biết thưởng thức cái đẹp và trọng người tài. Dưới ngòi bút tài hoa, tấm lòng thương yêu con người, yêu cái đẹp, Nguyễn Tuân đã tạo ra được một truyện có tình huống đầy đặc sắc và hấp dẫn như vậy. ''Chữ người tử tù'' luôn là một tác phẩm gắn liền với tên tuổi của Nguyễn Tuân.

Đoạn văn phân tích yếu tố nghệ thuật đặc sắc trong Chữ người tử tù - Mẫu 4

Không chỉ là nhà văn trọn đời đi tìm cái đẹp, Nguyễn Tuân còn là một nhà chế tác tạo nên vẻ đẹp của những con chữ trong tác phẩm "Chữ người tử tù". Cách sử dụng từ ngữ, tình huống đối lập chính là những yếu tố góp phần hình thành nên sự thành công của tác phẩm. Để tái hiện lại không gian xưa cũ và cổ kính, trang trọng, Nguyễn Tuân đã sử dụng rất nhiều từ hán - việt như: vàng son, hoa trân, phiến trát, nhất sinh, tâm điền, trung đường, quyền thế, tung hoành...Bên cạnh đó, dưới ngòi bút tài hoa của Nguyễn Tuân khi sử dụng ngôn từ giàu sức gợi hình, Nguyễn Tuân đã làm nổi bật lên màu sắc điện ảnh trong cảnh cho chữ. Đồng thời, nghệ thuật ngôn từ đặc sắc đã giúp cho nhà văn có thể phác họa lại một cách sống động của nhân vật Huấn Cao - người nghệ sĩ tài hoa về cái đẹp bật nhất. Từ đó thể hiện thái độ trân trọng, kính cẩn của nhà văn trước nét đẹp truyền thống của dân tộc ta và phẩm chất tốt đẹp của người nghệ sĩ từ bao đời nay.

Đoạn văn phân tích yếu tố nghệ thuật đặc sắc trong Chữ người tử tù - Mẫu 5

Cảnh cho chữ trong tác phẩm "Chữ người tử tù" của Nguyễn Tuân được coi là cảnh tượng từ xưa đến nay chưa bao giờ xuất hiện. Trước hết sự đặc biệt của nó được thể hiện ở hoàn cảnh: vào buổi đêm - trước khi Huấn Cao đối diện với cái chết. Huấn Cao đã viết ra những nét chữ đẹp nhất để tặng cho viên quản ngục trong địa điểm đầy tăm tối, hôi hám, bẩn thỉu. Cái đẹp lại được hiện ra trước chốn hôi hám, nhơ nhác đó; thiên lương cao cả lại tỏa sáng ở chính nơi mà sự tăm tối và những sự gian ác đang ngự trị. Huấn Cao - một người tử tù đeo gông vào cổ, chân vướng xiềng xích đang tô đậm những nét chữ đẹp đẽ trong tư thế hiên ngang đầy khí phách. Viên quản ngục, một người có địa vị ở trên lại đang khúm núm, kính cản xin chữ. Tuy đối lập về địa vị, hoàn cảnh nhưng họ lại là sự gặp gỡ giữa người biết tạo ra cái đẹp và người biết thưởng thức cái đẹp. Qua đó, tác giả muốn gửi gắm thông điệp rằng: dù có trong mọi hoàn cảnh tối tăm, bẩn thỉu ra sao thì cái đẹp chân chính vẫn luôn được tỏa sáng, có sức cảm hóa con người và chiến thắng cái ác.

Đoạn văn phân tích yếu tố nghệ thuật đặc sắc trong Chữ người tử tù - Mẫu 6

Trong “Chữ người tử tù” tình huống truyện xoay quanh cuộc gặp gỡ kỳ ngộ giữa Huấn Cao và quản ngục. Đó là một tình huống có tính chất éo le, kịch tính và ngang trái, bởi Huấn Cao là tử tù cò quản ngục là quản tù; Huấn Cao đứng đầu đội quân phiến loạn triều đình còn quản ngục lại là công cụ bảo vệ triều đình, đại diện cho triều đình. Huấn Cao là một anh hùng có chí khí, khí phách hiên ngang và có tài viết chữ thư pháp được ví như người tài lưng đeo gươm tay mềm mại bút hoa còn quản ngục mặc dù sống trong chốn cặn bã, lừa lọc, tàn nhẫn nhưng lại yêu cái đẹp, trọng người tài. Huấn Cao bị cầm tù về nhân thân nhưng tự do về thân cách còn quản ngục tự do về nhân thân nhưng lại bị cầm tù bởi nhân cách. Trên bình diện xã hội, họ ở hai chiến tuyến đối lập nhau, chính vì thế tình huống truyện càng gay gắt và kịch tính hơn. Tình huống truyện giúp cho cốt truyện phát triển từ cuộc gặp gỡ đến sự biệt đại của quản ngục cho Huấn Cao rồi đến sự hiểu nhầm của Huấn Cao trước tấm lòng của quản ngục để rồi sự trân trọng và quý mến khi nhận ra tấm lòng chân thành và sự biệt đãi của quản ngục, một người biết quý trọng người tài, yêu cái đẹp. Bằng tài năng và tấm lòng yêu con người, yêu cái đẹp. Nguyễn Tuân đã sáng tạo ra được tình huống truyện đặc sắc và hấp dẫn, chỉ có thể là một cây bút tài năng mới thành công như vậy. Chữ người tử tù luôn là một truyện ngắn hấp dẫn bởi giọng riêng của Nguyễn Tuân.

Đoạn văn phân tích yếu tố nghệ thuật đặc sắc trong Chữ người tử tù - Mẫu 7

Trong Chữ người tử tù, nhà văn Nguyễn Tuân đã rất thành công khi xây dựng hình tượng 2 nhân vật chính vừa đối lập lại vừa tương đồng: Huấn Cao - một kẻ tử tù, là đại diện cho tầng lớp bị trị và viên quản ngục đại diện cho tầng lớp cai trị. Sự đối lập giữa 2 nhân vật này còn được thể hiện ở mối quan hệ giữa người sáng tạo cái đẹp với người khát vọng cái đẹp, là người viết chữ đẹp và người muốn xin chữ. Tuy nhiên, ở hai nhân vật đều là những người biết quý trọng cái đẹp, khác với một số tác phẩm khác như tác phẩm “Chí Phèo” xây dựng hai nhân vật hoàn toàn đối lập như Chí Phèo với Bá Kiến. Đối với hình tượng Huấn Cao, Nguyễn Tuân đã sử dụng bút pháp lãng mạn, lí tưởng hóa, dựa vào nguyên mẫu là Chu thần Cao Bá Quát để khắc họa nên một nhân vật có vẻ đẹp toàn diện: vẻ đẹp của tài năng - tâm hồn - khí phách. Qua cách xây dựng đó, tác giả đã làm nổi bật một người có nhân cách đẹp dù người đó bị quy tội phản nghịch triều đình. Vẻ đẹp của Huấn Cao hiện lên lồng lộng giữa chốn ngục tù tăm tối. Hình tượng đó như ngầm khẳng định sự lấn át của cái đẹp, ánh sáng và cái thiện trước cái xấu, bóng tối và tội ác.

Đoạn văn phân tích yếu tố nghệ thuật đặc sắc trong Chữ người tử tù - Mẫu 8

Bằng cách vận dụng thủ pháp tương phản đối lập, Nguyễn Tuân đã xây dựng thành công cảnh tượng "xưa nay chưa từng có" trong tác phẩm "Chữ người tử tù". Thú viết chữ là bộ môn nghệ thuật cao sang, thường diễn ra trong lúc thảnh thơi, nhàn nhã nơi thư phòng sạch sẽ, thơm mùi giấy lụa, mực tàu. Vậy mà, người nghệ sĩ lại cho chữ trong không gian ngục tù với "buồng tối chật hẹp, ẩm ướt, tường đầy mạng nhện tổ rệp, đất bừa bãi phân chuột phân gián." Nhà tù ẩm thấp, bẩn thỉu bỗng chốc lại là nơi sáng tạo ra cái đẹp. Đặc biệt, đây còn là đêm cuối cùng trước khi Huấn Cao bị áp giải về kinh chịu án nên thời gian càng trở nên gấp rút, vội vàng. Sự đối lập trong không gian cho chữ với tính chất của bộ môn nghệ thuật này đã góp phần thể hiện quan niệm thẩm mĩ và quan niệm nghệ thuật của Nguyễn Tuân: cái đẹp - cái xấu, cái - cái ác luôn song hành tồn tại với nhau nhưng vượt lên trên những thứ nhuốc nhơ, đê hèn thì chân - thiện - mĩ luôn có sức sống mãnh liệt như tấm lòng của viên quản ngục và nét chữ của Huấn Cao chốn lao tù.

Xem thêm lời giải soạn văn lớp 10 Kết nối tri thức hay, chi tiết khác: