Với giải sách bài tập Khoa học tự nhiên 9 Bài 32: Nguồn carbon. Chu trình carbon. Sự ấm lên toàn cầu sách Cánh diều hay, chi tiết giúp học sinh dễ dàng xem và so sánh lời giải từ đó biết cách làm bài tập trong SBT Khoa học tự nhiên 9. Mời các bạn đón xem:

Giải SBT Khoa học tự nhiên 9 Bài 32: Nguồn carbon. Chu trình carbon. Sự ấm lên toàn cầu

Bài 32.1 trang 76 Sách bài tập KHTN 9: Phát biểu nào sau đây là không đúng về nguyên tố carbon trong tự nhiên?

A. So với các nguyên tố hoá học khác, carbon có trong thảnh phần của nhiều chất hơn cả.

B. Ở dạng đơn chất, carbon tạo nên các loại than và kim cương có trong vỏ Trái Đất.

C. Ở dạng hợp chất, carbon tồn tại phổ biến trong: carbon dioxide trong bầu khí quyển và thuỷ quyển; các muối carbonate, hydrocarbon,... trong vỏ Trái Đất; các loại hợp chất hữu cơ trong vật sống.

D. Trong cơ thể người, nguyên tố carbon tồn tại cả dạng đơn chất và hợp chất.

Lời giải:

Đáp án đúng là: D

Trong cơ thể người, nguyên tố carbon chỉ tồn tại dạng hợp chất như chất béo, amino acid,...

Bài 32.2 trang 76 Sách bài tập KHTN 9: Các quá trình phát thải carbon dioxide gồm:

(a) Quá trình nung để phân huỷ các hợp chất carbonate.

(b) Quá trình hô hấp của động vật.

(c) Quá trình quang hợp của thực vật và quá trình sử dụng hydrogen làm nhiên liệu.

(d) Quá trình đốt nhiên liệu hoá thạch.

Lời giải:

Các quá trình phát thải carbon dioxide gồm:

(a) Quá trình nung để phân huỷ các hợp chất carbonate.

(b) Quá trình hô hấp của động vật.

(d) Quá trình đốt nhiên liệu hoá thạch.

Bài 32.3 trang 76 Sách bài tập KHTN 9: Các cách nào sau đây làm giảm phát thải carbon dioxide vào khí quyển?

(a) Sử dụng nhiên liệu có % carbon thấp hoặc nhiên liệu không chứa carbon trong thành phần hoặc sử dụng nguồn năng lượng thay thế như năng lượng gió, năng lượng mặt trời.

(b) Sử dụng khí methane được sản xuất tại các hộ gia đình, trang trại.

(c) Trồng nhiều cây xanh, bảo vệ và phát triển rừng.

(d) Thu thuế carbon.

Lời giải:

Các cách làm giảm phát thải carbon dioxide vào khí quyển là:

(a) Sử dụng nhiên liệu có % carbon thấp hoặc nhiên liệu không chứa carbon trong thành phần hoặc sử dụng nguồn năng lượng thay thế như năng lượng gió, năng lượng mặt trời.

(c) Trồng nhiều cây xanh, bảo vệ và phát triển rừng.

(d) Thu thuế carbon.

Bài 32.4 trang 77 Sách bài tập KHTN 9: Chọn các phát biểu đúng về quá trình phát thải methane vào khí quyển:

(a) Quá trình quang hợp của cây xanh sẽ phát thải methane và oxygen.

(b) Sự phân huỷ tự nhiên của rác thải, xác sinh vật,... trong điều kiện thiếu không khí sẽ hình thành methane và phát thải chất này vào không khí.

(c) Methane được hình thành vả phát thải vào không khí khi con người ủ rác thải làm phân bón.

(d) Quá trình khai thác dầu mỏ, khí mỏ dầu và khí thiên nhiên làm phát tán một lượng methane vào không khí.

Lời giải:

Quá trình phát thải methane vào khí quyển:

(b) Sự phân huỷ tự nhiên của rác thải, xác sinh vật,... trong điều kiện thiếu không khí sẽ hình thành methane và phát thải chất này vào không khí.

(c) Methane được hình thành vả phát thải vào không khí khi con người ủ rác thải làm phân bón.

(d) Quá trình khai thác dầu mỏ, khí mỏ dầu và khí thiên nhiên làm phát tán một lượng methane vào không khí.

Bài 32.5 trang 77 Sách bài tập KHTN 9: Phát biểu nào sau đây là không đúng về chu trình carbon?

A. Chu trình carbon là quá trình trao đổi nguyên tố carbon giữa sinh vật, khí quyển, thạch quyển và thuỷ quyển.

B. Chu trình carbon bao gồm các quá trình hấp thụ và các quá trình phát thải carbon.

C. Trong tự nhiên, lượng của nguyên tố carbon sẽ giảm dần theo thời gian.

D. Trong chu trình carbon, CO₂ đóng vai trò là chất mang nguyên tố carbon.

Lời giải:

Đáp án đúng là: C

Trong tự nhiên, lượng của nguyên tố carbon sẽ tăng dần theo thời gian do quá trình phát thải carbon dioxide, methane vào khí quyển tăng dần mỗi ngày.

Bài 32.6 trang 77 Sách bài tập KHTN 9: Nếu con người chỉ sử dụng nhiên liệu là hydrogen thì trong chu trình carbon, nguyên tố carbon sẽ tồn tại bền vững trong dạng chất nào?

Lời giải:

Nếu con người chỉ sử dụng nhiên liệu là hydrogen thì trong chu trình carbon, nguyên tố carbon sẽ tồn tại bền vững trong khoáng vật như than, dầu mỏ, khí thiên nhiên.

Bài 32.7 trang 77 Sách bài tập KHTN 9: Các nghiên cứu chỉ ra rằng khi nồng độ CO₂ tăng, nhiệt độ môi trường tăng thì quá trình sau đây diễn ra nhanh hơn so với bình thường:

CO₂(khí) + CaCO₃(rắn) + H₂O(lỏng) → Ca(HCO₃)₂(tan trong nước)

Hãy cho biết quá trình trên sẽ tác động thế nào đến núi đá vôi và rạn san hô ở biển.

Lời giải:

Phần núi đá vôi và san hô chìm trong nước biển sẽ bị xói mòn, phá huỷ và tan nhanh hơn.

Bài 32.8 trang 77 Sách bài tập KHTN 9: Cây xanh hấp thụ và lưu trữ carbon dioxide.

a) Cây xanh hấp thụ khí CO₂ để thực hiện quá trình nào? Viết phương trình hoá học minh hoạ.

b) Theo một công bố thì trung bình quá trình sinh hoạt và sản xuất của mỗi người Anh sẽ phát thải vào khí quyển 7,01 tấn CO₂ mỗi năm. Theo một công bố khác thì trung bình mỗi cây bạch đàn (hay khuynh diệp) lâu năm có khả năng lưu trữ 167 kg CO₂ mỗi năm. Hãy cho biết cần bao nhiêu cây bạch đàn lâu năm để hấp thụ và lưu trữ lượng CO₂ mà một người Anh đã phát thải từ quá trình sinh hoạt vả sản xuất của họ trong 1 năm.

c) Tìm hiểu dân số Việt Nam tính đến năm 2023. Nếu áp dụng các dữ liệu của ý b) cho người dân Việt Nam thì cần có bao nhiêu cây bạch đàn lâu năm để lưu trữ lượng CO₂ phát ra từ sinh hoạt và sản xuất của tất cả người dân Việt Nam trong năm 2023.

Lời giải:

a) Cây xanh hấp thụ khí CO₂ để thực hiện quá trình quang hợp. Phương trình hoá học minh hoạ:

b) Cần số cây bạch đàn lâu năm để hấp thụ và lưu trữ lượng CO₂ mà một người Anh đã phát thải từ quá trình sinh hoạt vả sản xuất của họ trong 1 năm là:

$\frac{7,01.1000}{167}\approx 42$ (cây).

c) Dân số Việt Nam tính đến năm 2023 khoảng 100 000 000 người.

Nếu áp dụng các dữ liệu của ý b) cho người dân Việt Nam thì cần có khoảng:

42. 100 000 000 = 4 200 000 000 cây bạch đàn lâu năm để lưu trữ lượng CO₂ phát ra từ sinh hoạt và sản xuất của tất cả người dân Việt Nam trong năm 2023.

Bài 32.9 trang 78 Sách bài tập KHTN 9: Dưới đây là đường biểu diễn về sự gia tăng nồng độ CO₂ trong khí quyển và tăng nhiệt độ trung bình của Trái Đất tính theo năm.

a) Dựa vào các thông tin liên quan đến đường biểu diễn đậm màu đen để hoàn thành bảng số liệu sau theo mẫu sau đây (dùng thước có độ chia nhỏ nhất là mm để lấy giá trị gần đúng).

b) Xét ba giai đoạn: 1960 - 1980, 1980 - 2000 và 2000 - 2020. Hãy cho biết giai đoạn nào có sự gia tăng cao nhất về:

- Nồng độ CO₂ trong khí quyển.

- Nhiệt độ trung bình của Trái Đất.

c) Hãy chỉ ra xu hướng biến đổi nồng độ CO₂ trong khí quyển và nhiệt độ trung bình của Trái Đất trong giai đoạn 2020 - 2022.

d) Hãy dự đoán xu hướng biến đổi nồng độ CO₂ trong khí quyển và nhiệt độ trung bình của Trái Đất trong giai đoạn 2020 - 2040. Nêu căn cứ của dự đoán đó.

Lời giải:

a)

b) Giai đoạn: 2000 - 2020 có sự gia tăng cao nhất về:

- Nồng độ CO₂ trong khí quyển.

- Nhiệt độ trung bình của Trái Đất.

c) Xu hướng biến đổi nồng độ CO₂ trong khí quyển và nhiệt độ trung bình của Trái Đất trong giai đoạn 2020 – 2022 là tăng.

d) Dự đoán xu hướng biến đổi nồng độ CO₂ trong khí quyển và nhiệt độ trung bình của Trái Đất trong giai đoạn 2020 – 2040 là tăng.

Căn cứ của dự đoán đó: vì lượng phát thải CO₂ vào khí quyển ngày càng tăng dần, dẫn đến nhiệt độ trung bình của Trái Đất trong giai đoạn 2020 – 2040 là tăng.

Lý thuyết Nguồn carbon. Chu trình carbon. Sự ấm lên toàn cầu

I. Carbon và chu trình carbon

1. Dạng tồn tại của nguyên tố carbon

So với các nguyên tố hóa học khác, carbon có trong thành phần của nhiều chất hơn cả.

- Ở dạng đơn chất, carbon tạo nên các loại than, kim cương có trong vỏ Trái Đất.

- Ở dạng hợp chất, carbon tồn tại phổ biến trong:

+ Oxide như carbon dioxide trong bầu khí quyển và thủy quyển.

+ Các muối carbonate, hydrocarbon,…trong vỏ Trái Đất.

+ Chất béo, tinh bột, amino acid,… trong vật sống

2. Phản ứng cháy của các chất chứa carbon

Phản ứng đốt cháy các chất chứa carbon (than, hydrocarbon,…) tỏa ra nhiệt lượng khá lớn. Sản phẩm của các phản ứng này thường là carbon dioxide hoặc hỗn hợp carbon dioxide và hơi nước.

3. Chu trình carbon

- Chu trình carbon trong tự nhiên và vai trò của carbon dioxide

- Trong tự nhiên luôn có sự chuyển hóa carbon từ dạng này sang dạng khác. Sự chuyển hóa này diễn ra thường xuyên, liên tục và tạo thành chu trình khép kín

- Chu trình carbon trong tự nhiên là một quá trình phức tạp, liên quan đến sự chuyển động và trao đổi carbon giữa khí quyển, đại dương, đất đai và các hệ sinh thái.

- Trong chu trình, CO₂ đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự cân bằng carbon trong hệ sinh thái và khí quyển của Trái Đất, thông qua các quá trình sau:

- Quá trình phát thải carbon ở dạng khí CO₂: CO₂ được chuyển vào khí quyển thông qua nhiều quá trình khác nhau như quá trình hô hấp của sinh vật, quá trình đốt cháy nhiên liệu hóa thạch, cháy rừng,…

- Quá trình hấp thụ carbon ở dạng khí CO₂: CO₂ được cây xanh sử dụng trong quá trình quang hợp để tạo ra các hợp chất hữu cơ

II. Sự ấm lên toàn cầu

1. Nguồn gốc của methane trong khí quyển

Nguồn gốc tự nhiên

- Methane tạo thành từ sự phân hủy tự nhiên của xác sinh vật,…trông điều kiện thiếu không khí

- Methane từ lòng đất đi vào khí quyển do sự biến động của vỏ Trái Đất, như động vật

Nguồn gốc nhân tạo

- Qúa trình khai thác dầu mỏ, khí mỏ dầu và khí thiên nhiên làm phát tán một lượng methane vào không khí

- Quá trình con người ủ chất thải động vật và rác thải trong điều kiện thiếu không khí để sản xuất phân bón hữu cơ tọa ra một lượng methane phát tán vào không khí

Tác động của carbon dioxide và methane

Carbon dioxide và methane trong khí quyển ngăn cản sự bức xạ năng lượng nhiệt từ Trái Đất vào vũ trụ, gây hiệu ứng nhà kính.

2. Hạn chế tác động của sự ấm lên toàn cầu

Biểu hiện của sự ấm lên toàn cầu

Trong khí quyển nồng độ khí carbon dioxide tăng 1,5 lần, nồng độ khí methane tăng hơn 2 lần, làm nhiệt độ trung bình Trái Đất tăng hơn 1,1^oC.

Tác động của sự ấm lên toàn cầu

- Gây nên hiện tượng thời tiết cực đoan: nắng nóng và mưa lũ bất thường

- Làm cho mực nước biển, nước sông dâng cao do sự tan nhanh của băng ở vùng bắc cực và nam cực

- Làm biến đổi môi trường sống của thực vật, động vật theo hướng tiêu cực

- Làm tăng chi phí bảo vệ môi trường, bảo vệ sức khỏe của con người

Một số biện pháp hạn chế sự ấm lên toàn cầu

- Giáo dục pháp luật bảo vệ môi trường cho mọi công dân

- Giảm sử dụng nguồn năng lượng hóa thạch bằng cách tăng cường sử dụng phương tiện giao thông công cộng, sử dụng xe điện, xe đạp, đi bộ,…

- Sử dụng nguồn năng lượng tái tạo như năng lượng từ gió, từ mặt trời,… để thay thế nguồn năng lượng hóa thạch

- Trồng rừng và bảo vệ rằng

- Nghiên cứu cách lưu trữ, xử lí carbon dioxide và khí methane để giảm việc phát thải chúng vào môi trường.

Sơ đồ tư duy Nguồn carbon. Chu trình carbon. Sự ấm lên toàn cầu

Xem thêm các bài giải SBT Khoa học tự nhiên 9 Cánh diều hay, chi tiết khác: